HMS Prince of Wales (2017)
HMS Prince of Wales w 2019 roku | |
Klasa | |
---|---|
Typ | |
Historia | |
Stocznia |
Babcock Marine, Rosyth |
Położenie stępki |
26 maja 2011 |
Wodowanie |
21 grudnia 2017 |
Royal Navy | |
Wejście do służby |
10 grudnia 2019 |
Los okrętu |
w służbie |
Dane taktyczno-techniczne | |
Wyporność |
65 000 t (pełna) |
Długość |
280 m |
Szerokość |
39 m (na linii wodnej) |
Zanurzenie |
11 m |
Prędkość |
25 węzłów |
Zasięg |
10 000 mil morskich |
Uzbrojenie | |
3 zestawy Phalanx CIWS 20 mm 3 działka 30 mm plot | |
Wyposażenie lotnicze | |
40 samolotów i śmigłowców | |
Załoga |
1450 |
HMS Prince of Wales (R09) – współczesny brytyjski lotniskowiec, druga jednostka typu Queen Elizabeth. Wszedł do służby w Royal Navy w 2019 roku. Przenosi około 40 samolotów i śmigłowców. Wraz z bliźniaczym HMS „Queen Elizabeth” stanowią największe okręty zbudowane dla marynarki brytyjskiej.
Budowa
- Osobny artykuł:
Prace projektowe nad nowymi lotniskowcami brytyjskimi programu CVF (Carrier Vessel Future), mającymi zastąpić lekkie lotniskowce typu Invincible, prowadzono od 1998 roku. Rozważano różne koncepcje, lecz ostatecznie zdecydowano się na okręty o wyporności 40 000 ton, w układzie STOVL – przystosowane do operowania z nich nowych samolotów pionowego i krótkiego startu i lądowania przy pomocy skoczni dziobowej (ang. ski-jump). Jako samolot już w 2002 roku wskazano amerykański myśliwiec wielozadaniowy Lockheed F-35B Lightning II[1][2][3]. Projektowanie i budowa lotniskowców zostały zlecone konsorcjum Aircraft Carrier Alliance (ACA), tworzonemu głównie przez przedsiębiorstwa BAE Systems i Thales UK[2]. Po fazie koncepcyjnej i demonstracyjnej projektu, 3 lipca 2008 roku Ministerstwo Obrony zawarło umowę z konsorcjum ACA na budowę dwóch lotniskowców. Według pierwotnych planów, okręty miały być ukończone w lipcu 2015 i w 2016 roku, lecz budowa się opóźniła z różnych powodów, a koszty programu wzrosły do 6,2 miliarda funtów za oba okręty[1][2].
Budowa była prowadzona metodą blokową, z modułów prefabrykowanych w ośmiu stoczniach i następnie transportowanych drogą morską i scalanych w suchym doku stoczni Babcock Marine w Rosyth. Cięcie blach na pierwszy z okrętów, uznane za położenie stępki, rozpoczęło się uroczyście w Govan 7 lipca 2009 roku. Budowę kadłuba zakończono w listopadzie 2013 roku, montując jako ostatni blok skoczni dziobowej, a 17 lipca 2014 roku okręt opuścił suchy dok, co stanowiło wodowanie[4]. Pierwszą jednostkę z serii wcielono do służby 4 grudnia 2017 roku[1][5].
Budowa „Prince of Wales” rozpoczęła się 26 maja 2011 pierwszym cięciem blach, jednocześnie tę datę uznaje się za uroczyste położenie stępki[6][7]. Okręt zwodowano 21 grudnia 2017 roku w stoczni wojennej Rosyth w Szkocji[8]. We wrześniu 2019 roku lotniskowiec rozpoczął próby morskie[6]. 10 grudnia 2019 roku odbyła się uroczystość pierwszego podniesienia bandery na jednostce, tym samym okręt został wcielony do służby w Royal Navy[5].
Skrócony opis
- Osobny artykuł:
Kadłub okrętów typu Queen Elizabeth ma 280 m długości[9] (284 m według innych danych[10]). Szerokość kadłuba na linii wodnej wynosi 39 m, a maksymalna 73 m[10]. Zanurzenie okrętów wynosi 11 metrów przy wyporności pełnej[10]. Wyporność pełna określana jest na 65 000 ton[9].
Architektura okrętów jest typowa dla powojennych lotniskowców uderzeniowych, z dużymi nawisami pokładu lotniczego na sponsonach nad oboma burtami i nadbudówkami przesuniętymi na prawą stronę pokładu, lecz ma także unikalne cechy. Pokład lotniczy ma długość 282 m, szerokość do 67 m i zachowuje maksymalną szerokość aż do rufy[10]. Na samym dziobie po lewej stronie pokład wznosi się w formie oprofilowanej skoczni (ang. ski-jump) pod kątem 13°[11]. Unikalną cechą okrętów tego typu jest zastosowanie dwóch osobnych wyspowych nadbudówek podobnej wielkości[9]. Dowodzenie okrętem odbywa się z nadbudówki dziobowej, a operacjami lotniczymi – z nadbudówki rufowej, lecz w razie uszkodzenia każda może przejąć zadania drugiej[9]. Hangar pod pokładem lotniczym ma wymiary 168,4 × 29,04 m lub według innych danych 155 × 33,5 m[9]. Może on pomieścić 20 samolotów F-35[9]. Dwie zewnętrzne windy dla samolotów umieszczone na skraju pokładu po prawej stronie, między nadbudówkami i za tylną nadbudówką[9].
Przewidywana grupa lotnicza w razie działań wojennych do celów uderzeniowych może liczyć 36 myśliwców wielozadaniowych Lockheed F-35 Lightning i cztery śmigłowce Merlin[12]. Normalnie w czasie pokoju ma stacjonować 12 samolotów[12]. Grupa do zadań pełnomorskiej ochrony floty (Maritime Force Protection) liczy 12 samolotów F-35B, 9 śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych Merlin HM.2 i 5 śmigłowców wczesnego ostrzegania i kierowania Merlin HM.2 ASaC z systemem radarowym Crowsnest[13][14]. Do działań przybrzeżnych (Litoral Manoeuvre) można przenosić śmigłowce wojsk lądowych dla wsparcia piechoty morskiej, np. 12 transportowych Merlin HC.4, 6 wielozadaniowych Wildcat AH.1, 3 transportowe Chinook HC.2 i 8 armijnych szturmowych WAH-64 Apache[13][14].
Służba
Okręt wcielony do służby został 10 grudnia 2019 roku, zaś pierwszym dowódcą został Captain (komandor) Darren Houston[15]. Ceremonia odbyła się w Portsmouth, w rocznicę zatopienia poprzedniego okrętu o tej nazwie, pancernika „Prince of Wales” w bitwie pod Kuantanem[15]. W październiku 2020 roku doszło do zalania maszynowni. Spowodowane było to pęknięciem magistrali ogniowej. Po tym incydencie planowane wyjście okrętu w morze przesunięto na wiosnę 2021 roku[16]. 1 października 2021 roku, po uprzednim uczestnictwie okrętu w ćwiczeniach Joint Warrior/Dynamic Mariner u wybrzeży Szkocji, ogłoszono osiągnięcie przez okręt zdolności do działań operacyjnych[17]
27 sierpnia 2022 roku „Prince of Wales” doznał awarii prawego wału napędowego. Podczas remontu w Rosyth prowadzonego od października ujawniono usterki sprzęgieł tulejowych obu wałów[18].
Przypisy
- ↑ a b c David Hobbs , British Aircraft Carriers. Design, Development and Service Histories, 2013, ISBN 978-1-84832-138-0 .
- ↑ a b c Marcin Chała , Największe okręty Royal Navy, „„Morze””, Nr 10/2017. III (25), ISSN 2543-5469 .
- ↑ Łukasz Prus-12 grudnia 2019, Książę Walii wcielony do brytyjskiej floty [online], Radar, 12 grudnia 2019 [dostęp 2021-01-15] (pol.).
- ↑ Wodowanie HMS Queen Elizabeth [online], www.altair.com.pl [dostęp 2021-01-15] (ang.).
- ↑ a b HMS Prince of Wales w służbie [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 12 grudnia 2019 [dostęp 2021-01-15] (pol.).
- ↑ a b HMS Prince of Wales rozpoczął próby morskie [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 20 września 2019 [dostęp 2021-01-15] (pol.).
- ↑ Stępka pod Pince of Wales [online], www.altair.com.pl [dostęp 2021-01-15] (ang.).
- ↑ Wodowanie drugiego lotniskowca nowej generacji dla Royal Navy [FOTO+WIDEO] [online], Nowa Strategia [dostęp 2021-01-15] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Chała 2017 ↓, s. 13.
- ↑ a b c d Hobbs 2013 ↓, s. Chapter 34.
- ↑ Chała 2017 ↓, s. 16.
- ↑ a b Chała 2017 ↓, s. 14.
- ↑ a b Chała 2017 ↓, s. 15-16.
- ↑ a b Apache na Queen Elizabeth. „Raport Wojsko Technika Obronność”. 7/2019. s. 58.
- ↑ a b Andrzej Dominik. HMS Prince of Wales w służbie. „Raport – Wojsko Technika Obronność”. Nr 01/2020, s. 33. Agencja Lotnicza Altair. ISSN 1429-270x.
- ↑ Zalana maszynownia HMS Prince of Wales [online], www.altair.com.pl [dostęp 2021-01-15] .
- ↑ HMS Prince of Wales gotowy do działania. „Raport – Wojsko Technika Obronność”. Nr 11/2021, s. 55. Agencja Lotnicza Altair. ISSN 1429-270x.
- ↑ Łukasz Golowanow: HMS Prince of Wales ma problem z oboma wałami napędowymi. konflikty.pl, 7 lutego 2023.
Bibliografia
- Queen Elizabeth Class. Royal Navy. [dostęp 2010-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-26)]. (ang.).
- Marcin Chała. Największe okręty Royal Navy. „Morze”. Nr 10/2017. III (25), październik 2017. Warszawa. ISSN 2543-5469.
- David Hobbs: British Aircraft Carriers. Design, Development and Service Histories. Barnsley: Seaforth Publishing, 2013. ISBN 978-1-84832-138-0. (ang.).