Hymenogaster

Podziemniczek
Ilustracja
Hymenogaster sublilacinus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

Hymenogastraceae

Rodzaj

podziemniczek

Nazwa systematyczna
Hymenogaster Vittad.
Monogr. Tuberac. (Milano): 30 (1831)
Typ nomenklatoryczny

Hymenogaster citrinus Vittad. 1831

Multimedia w Wikimedia Commons

Hymenogaster Vittad. (podziemniczek) – rodzaj grzybów z rodziny Hymenogastraceae[1].

Charakterystyka

Liczne gatunki to grzyby podziemne (hypogeiczne). Do rodzaju Hymenogaster początkowo należało 8 gatunków, obecnie jest ich wielokrotnie więcej i rodzaj ten jest jednym z najbogatszych gatunkowo rodzajów wnętrzniaków. Typem nomenklatorycznym jest Hymenogaster citrinus. Gatunki rodzaju Hymenogaster tworzą ektomykoryzę z licznymi gatunkami drzew, głównie z rodzin brzozowate, wrzosowate, bukowate, mirtowate, sosnowate, wierzbowate i lipowate. Nie są związane z określonym gatunkiem drzewa, mogą żyć w mykoryzie z licznymi gatunkami drzew. Mykoryza ta jest korzystna również dla drzew; wspomaga je pobieraniu składników odżywczych i odgrywa ważną rolę w ochronie, przywracaniu lub odbudowie ekosystemów[2].

Przy oznaczaniu gatunków uwzględnia się takie cechy morfologiczne, jak: kolor lub przebarwienie bazydiokarpów w stanie świeżym oraz cechy bazydiospor (w tym kolor, kształt i ornamentacja)[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hymenogastraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Polską nazwę nadał Feliks Teodorowicz w 1933 r., używał też nazwy żywotek[3]. Synonimy naukowe: Dendrogaster Bucholtz, Fechtneria Velen., Hysterogaster C.W. Dodge, Radiogaster Lloyd, Rhizopogoniella Soehner[4].

Gatunki występujące w Polsce:

  • Hymenogaster arenarius Tul. & C. Tul. 1844[5]
  • Hymenogaster asterigmatus Soehner 1952[6]
  • Hymenogaster bucholtzii Soehner 1924[6]
  • Hymenogaster bulliardii Vittad. 1831[6]
  • Hymenogaster calosporus Tul. & C. Tul. 1851[6]
  • Hymenogaster citrinus Vittad. 1831[5]
  • Hymenogaster griseus Vittad. 1831[7]
  • Hymenogaster huthii Stielow, Bratek & Hensel 2011[6]
  • Hymenogaster luteus Vittad. 1831[5]
  • Hymenogaster lycoperdineus Vittad. 1831[8][6]
  • Hymenogaster megasporus Soehner 1952[5]
  • Hymenogaster melasporus Soehner 1962[6]
  • Hymenogaster mischosporus Soehner 1962[6]
  • Hymenogaster mutabilis (Soehner) Zeller & C.W. Dodge 1934[6]
  • Hymenogaster niveus Vittad. 1831[6]
  • Hymenogaster olivaceus Vittad. 1831 – podziemniczek oliwkowy
  • Hymenogaster populetorum Tul. & C. Tul. 1843[8][6]
  • Hymenogaster pruinatus R. Hesse 1891[8]
  • Hymenogaster rehsteineri Bucholtz 1901[5]
  • Hymenogaster sulcatus R. Hesse 1891[6]
  • Hymenogaster tener Berk. 1844 – podziemniczek jedwabisty
  • Hymenogaster thwaitesii Berk. & Broome 1846[6]
  • Hymenogaster uliginosus Soehner 1924[6]
  • Hymenogaster verrucosus Bucholtz 1901[6]
  • Hymenogaster vulgaris Tul. & C. Tul. 1846 – podziemniczek popękany

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[9]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody[3]. Wykaz gatunków według W. Wojewody i innych źródeł[5][6].

Przypisy

  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
  2. ↑ a b Ting Li i inni, Five New Species of the Genus Hymenogaster (Hymenogastraceae, Agaricales) from Northern China, „J Fungi (Basel)”, 10 (4), 2024, 272. doi=10.3390/jof10040272, PMID: 38667943.
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 326, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
  5. ↑ a b c d e f Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-04].
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Tomasz Krzyszczyk, Grzyby hypogeiczne Polski. Indeks gatunków [online], Grzyby hypogeiczne Polski [dostęp 2024-12-06].
  7. ↑ Piotr Chachuła i inni, Grzyby podziemne Pienińskiego Parku Narodowego nowe dane o różnorodności i rozmieszczeniu, „Fragm. Florist. Geobot. Polon.”, 27 (2), 2020, s. 359–378, DOI: 10.35535/ffgp-2020-0020 [dostęp 2024-12-05].
  8. ↑ a b c Według Index Fungorum takson niepewny.
  9. ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).