Ihrowica

Ihrowica
Ilustracja
Państwo

 Ukraina

Obwód

 tarnopolski

Rejon

tarnopolski

Powierzchnia

3,520 km²

Populacja (2001)
• liczba ludności
• gęstość


1074
305,11 os./km²

Nr kierunkowy

+380 352

Kod pocztowy

47701

Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego
Mapa konturowa obwodu tarnopolskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Ihrowica”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Ihrowica”
Ziemia49°41′02″N 25°32′53″E/49,683889 25,548056
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Irowice (górne), obecnie Ihrowica, widoczne zabudowania dworskie i cerkiew dwa lata po lokacji wsi - fragment mapy wojskowej Friedricha Miega (1769-1787)

Ihrowica (ukr. Ігровиця, lokowana jako Irowice[1][2], inne nazwy Ihrowice[3]) – wieś na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie tarnopolskim. W 2001 liczyła 1704 mieszkańców.

Leży na Wyżynie Podolskiej między rzekami Seret i Zbrucz, 16 km na północ od Tarnopola, na trasie Tarnopol-Załoźce.

Rys historyczny

Nazwa Ihrowica prawdopodobnie pochodzi od rusińskiego słowa – ihreć, co oznacza wiatr, wicher. Od założenia w 1785 r. była wsią dworską. Do powstania wsi przyczyniło się ożywienie gospodarcze i reformy józefińskie Królestwa Galicji, a także przechodzący w tym miejscu trakt z północy na południe. Ze źródeł[4] wiadomo o istnieniu na tym terenie wsi Ihrowice z pocztą i cerkwią. Niektóre źródła rozróżniają podział wsi na Ihrowicę Górną i Ihrowicę Dolną[5].

Położenie wsi na szlaku komunikacyjnym spowodowało w Ihrowicy rozwój rzemiosła (kołodziejstwa, kowalstwa, rymarstwa). Zakładano noclegownie i gospody przydatne podróżnym udającym się z Kowala i Łucka do Tarnopola. Wtedy też we wsi zaczęli się osiedlać Żydzi. Polacy zaczęli przybywać w te strony po powstaniu styczniowym, uciekając z zaboru rosyjskiego. Po odzyskaniu niepodległości do 1945 roku wieś była w granicach Polski, w województwie tarnopolskim, w powiecie tarnopolskim, siedziba gminy Ihrowica. W latach: 1939–1941 i 1944–1945 okupowana przez ZSRR, później w granicach Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w składzie ZSRR. Od 1941 do 1944 pod okupacją niemiecką, należała do Generalnego Gubernatorstwa. Od 1991 roku w granicach niepodległej Ukrainy.

Ihrowica podczas II wojny

10 lutego 1940 r. część polskich mieszkańców została wywieziona na Syberię przez NKWD. Na przełomie kwietnia i maja 1940 r. Ihrowicą wstrząsnęło pierwsze morderstwo na tle politycznym. Zastrzelony został Jurko Kupyna, kierownik miejscowej poczty. Był to Ukrainiec i komunista, sekretarz miejscowej komórki partyjnej. W maju 1941 r., tuż przed wybuchem wojny niemiecko-sowieckiej, do Armii Czerwonej wcielono kilkunastu Polaków i Ukraińców. Po rozpoczęciu wojny niemiecko-sowieckej w 1941 wieś znalazła się pod okupacją niemiecką. Okupanci zorganizowali we wsi policję ukraińską. Od wiosny 1943 r. w związku z rosnącym zagrożeniem ze strony ukraińskich nacjonalistów utworzono samoobronę. Komendantem placówki AK w Ihrowicy był Antoni Drzewiecki. Po jego śmierci, 22 stycznia 1944 r., placówkę objął Kazimierz Biskupski. 7 marca 1944 r. wieś została ponownie zajęta przez Armię Czerwoną.

24 grudnia 1944 roku sotnia UPA „Burłaky” pod dowództwem Iwana Semczyszyna „Czornego”[6], wspólnie z członkami ukraińskiej samoobrony (SKW) napadła na wieś i zamordowała kilkudziesięciu mieszkańców. Części ludności cywilnej udało się uciec dzięki ks. Stanisławowi Szczepankiewiczowi, który ostrzegł swoich parafian przed niebezpieczeństwem. Sam nie zdążył jednak uciec, poniósł śmierć męczeńską, razem z matką, siostrą i bratem, zarąbany siekierami. Wydarzenia z tego dnia są określane jako krwawa podolska wigilia w Ihrowicy. Polscy uciekinierzy ze wsi zostali wywiezieni do Polski. Liczba ofiar zbrodni UPA i SKW wyniosła w sumie 89 osób.

 Osobny artykuł: Zbrodnia w Ihrowicy.

W 1995 r. potomkowie Kresowian ustawili na cmentarzu parafialnym w Korfantowie upamiętniający ks. Stanisława Szczepankiewicza i pomordowanych mieszkańców Ihrowicy[7].

5 lipca 2008 r. został odsłonięty w Ihrowicy pomnik w hołdzie pomordowanym[8].

Ludzie

Przypisy

  1. ↑ Originalaufnahme des Königreiches Galizien und Lodomerien, 1787 tzw. Mapa von Miega
  2. ↑ Ludwih Hauff. Die Gerichtsverfassung der sämmtlichen deutschen Staaten, mit Einschluss der nichtdeutschen Länder des Oestreichischen Kaiserstaats, und unter namentlicher Aufführung aller Ober- und Untergerichte. 1856, str. 18
  3. ↑ Ihrowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 249.
  4. ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. [dostęp 2008-11-25]. (pol.).
  5. ↑ Jan Białowąs, Krwawa Podolska Wigilia w Ihrowicy w 1944 roku.
  6. ↑ Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, s. 404, ISBN 83-88490-58-3, OCLC 838973434.
  7. ↑ Stowarzyszenie Kresowian w Korfantowie uczciło pamięć pomordowanych Polaków podczas II wojny światowej na Kresach Wschodnich II Rzeczpospolitej - Urząd Miejski w Korfantowie [online], korfantow.pl [dostęp 2022-09-03].
  8. ↑ Ihrowica na Podolu. [dostęp 2008-11-25]. (pol.).

Bibliografia

  • Jan Białowąs: Krwawa Podolska Wigilia w Ihrowicy w 1944 roku. Lublin: 2003. Książka w pdf

Linki zewnętrzne