Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Języki i dialekty Półwyspu IberyjskiegoProcent ludności posługującej się na co dzień językiem galicyjskim na mapie regionu
Galicyjski bywa klasyfikowany jako dialekt języka hiszpańskiego[1].
Galicyjski powstał w wyniku nałożenia się na pierwotne języki iberoceltyckie prowincjonalnej łaciny, a potem wpływały na niego języki napływających tu germańskich Swebów i Wizygotów, później Celtów z Brytanii i Arabów. Współczesny galicyjski jest mocno zhispanizowany.
Od wieku XII do XIV stanowił rodzaj języka literackiego dla całej chrześcijańskiej części Półwyspu Iberyjskiego. Był uznawany za język ludzi wykształconych. Poematy tworzył w nim m.in. król Alfons X Mądry (Cantigas de Santa María). O literaturze tamtego okresu mówi się liryka galicyjsko-portugalska (hiszp. lírica gallego-portuguesa).
W średniowieczu w wyniku zmian politycznych (odłączenie się hrabstwa Portucale od Galicji) wyodrębnił się z niego – by dalej rozwijać się już samodzielnie – język portugalski. Często język portugalski uznawany jest, błędnie, za bardziej archaiczny od swego przodka.
Język galicyjski a język portugalski
Różnice w gramatyce
Rodzajniki
Wszystkie rodzajniki określone są takie same w obydwu językach. Nieokreślone: port. um, uma - galic. un, unha
Przyimki
Przyimki bez rodzajników:
Język portugalski
Język galicyjski
a
a
com
con
de
de
em
en
para
para
por
por
Przyimki portugalskie z rodzajnikami:
o
a
os
as
a
ao
à
aos
às
de
do
da
dos
das
em
no
na
nos
nas
por
pelo
pela
pelos
pelas
Przyimek com w języku portugalskim nie łączy się z rodzajnikiem.
Przyimki galicyjskie z rodzajnikami:
o
a
os
as
un
unha
uns
unhas
a
ao - (ó)
á
aos - (ós)
ás
con
co
coa
cos
coas
cun
cunha
cuns
cunhas
de
do
da
dos
das
dun
dunha
duns
dunhas
en
no
na
nos
nas
nun
nunha
nuns
nunhas
por
polo
pola
polos
polas
Inne różnice gramatyczne
W języku portugalskim partykułą przeczącą jest não, w galicyjskim - non.
Czasownik
Odmiana czasowników posiłkowych (niektóre formy)
Język portugalski
Język galicyjski
Forma gramatyczna
ser
ser
bezokolicznik
é
é
czas teraźniejszy, l. pojedyncza, 3. osoba
são
son
czas teraźniejszy, l. mnoga, 3. osoba
Różnice w ortografii
Portugalskie g przed e lub przed i w galicyjskim staje się x: port. geral, álgebra, original - galic. xeral, álxebra, orixinal.
Portugalskie j przed u w galicyjskim staje się x: port. julho, ajuda - galic. xullo, axuda.
Portugalskie -lh- przed o, a w galicyjskim staje się -ll-: port. melhor, orgulho - galic. mellor, orgullo.
Portugalskie -nh- przed o, a w galicyjskim staje się -ñ-: port. sonhar, punho - galic. soñar, puño.
Wyrazy portugalskie kończące się na -m w galicyjskim kończą się na -n
Portugalskie -qu- przed a w galicyjskim staje się -c-: port. quatro, equação - galic. catro, ecuación.
Portugalskie -ss- w galicyjskim staje się -s-: port. essa, assegurar, passado - galic. esa, asegurar, pasado.
Przedrostki i przyrostki
Przyrostki:
Język portugalski
Język galicyjski
Uwagi
-ança
-anza
-dade
-dade
-ês
-és
przymiotnik od narodowości
-ção (l.poj.), -ções (l.mn.)
-ción (l.poj.), -cións(l.mn.)
W galicyjskim c zostaje podwojone gdzie w łac. -ctio
-vel (l.poj.), -veis (l.mn.)
-ble, -bel (l.poj.), -bles, -beis (l.mn.)
W galicyjskim nie oznacza się samogłoski akcentowanej: port. invencível - galic. invencible
Przypisy
↑Witold Mańczak, Języki romańskie [w:] Języki indoeuropejskie. Tom II, pod red. Leszka Bednarczuka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988
