Język paku (austronezyjski)
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
50 (2018) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 8a umierający↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | pku | ||
| IETF | pku | ||
| Glottolog | paku1239 | ||
| Ethnologue | pku | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język paku, także bakau[1] – język austronezyjski używany w prowincji Borneo Środkowe w Indonezji (kecamatan Paku, kabupaten Barito Timur)[2].
Z danych Ethnologue wynika, że w 2003 r. miał 3500 użytkowników[1]; liczba ta jest niezgodna z innymi źródłami. W 2002 r. liczbę jego użytkowników oszacowano na 500 osób[3], a w 2018 r. odnotowano, że posługuje się nim ok. 50 osób (zamieszkujących cztery wsie: Tampa, Tarinsing, Bantei Napu i Kalamus)[2]. Określenie „paku” wzięło się od nazwy rzeki, która przecina wieś Tampa[3][4].
Jeden z języków barito wschodnich[5]. Jest spokrewniony z językiem ma’anyan, przy czym według nowszej klasyfikacji (2017) oba języki należą do bardziej odległych grup (ma’anyan został zakwalifikowany do języków barito południowo-wschodnich, a paku – do gałęzi barito centralno-wschodniej)[6][7]. Dawniej bywał też rozpatrywany jako dialekt ma’anyan, co później uznano za niesłuszne[8]. Paku odróżnia się własnym przebiegiem rozwoju fonologicznego[9]. Lokalnie zajmuje marginalną pozycję i ma niski prestiż (wręcz nie zawsze jest postrzegany jako odrębny język)[10].
Znajduje się na skraju wymarcia[1]. Stwierdzono zanik przekazu międzypokoleniowego; został praktycznie wyparty przez języki ma’anyan i banjar[4][11]. Doniesienia sugerują, że jego żywotność osłabiała się już w latach 40. XX w.[3], a pod koniec lat 80. odnotowano, że nie jest powszechnie używany[4]. Częsta jest wielojęzyczność (ma’anyan, banjar, indonezyjski), część osób zna też inne języki lokalne (np. ngaju), do czego przyczyniają się małżeństwa mieszane[12].
Wykazuje silne wpływy języka ma’anyan, przy czym nasilenie wpływów różni się w zależności od użytkownika. Oba języki są sobie bardzo bliskie pod względem leksyki[13].
Został opisany w postaci opracowań gramatycznych: Struktur bahasa Paku (2002)[14], A grammar of Paku: a language of Central Kalimantan (2018)[15]. Istnieje także opis fonologii (Fonologi bahasa Paku, 1989)[16]. Nie wykształcił formy pisanej[4]. Powstała propozycja ortografii na bazie alfabetu łacińskiego[17].
Przypisy
- ↑ a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Paku, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
- ↑ a b Diedrich 2018 ↓, s. 3.
- ↑ a b c Iper, Admojo i Poerwadi 2002 ↓, s. 1.
- ↑ a b c d Santoso i in. 1989 ↓, s. 1.
- ↑ Alfred B. Hudson, The Barito Isolects of Borneo: A Classification Based on Comparative Reconstruction and Lexicostatistics, Ithaca: Southeast Asia Program, Department of Asian Studies, Cornell University, 1967 (Data Paper 68), s. 14, ISBN 0-87727-068-6, OCLC 432705 [dostęp 2024-11-22] (ang.).
- ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 5–6.
- ↑ Alexander D. Smith, The languages of Borneo: a comprehensive classification [online], University of Hawaiʻi at Mānoa, 2017, s. 443 [dostęp 2024-02-16] (ang.).
- ↑ Iper, Admojo i Poerwadi 2002 ↓, s. 2.
- ↑ K. Alexander Adelaar, Who Were the First Malagasy, and What Did They Speak?, [w:] Andrea Acri, Roger Blench, Alexandra Landmann (red.), Spirits and Ships: Cultural Transfers in Early Monsoon Asia, Singapore: ISEAS-Yusof Ishak Institute, 2017 (Book collections on Project MUSE 28), s. 441–469, DOI: 10.1355/9789814762779-012, ISBN 978-981-4762-75-5, ISBN 978-981-4762-77-9, OCLC 1012757769 [dostęp 2024-12-22] (ang.), patrz s. 441, przyp. 2; s. 452, przyp. 9.
- ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 4.
- ↑ Steinhauer 1994 ↓, s. 771.
- ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 8–9.
- ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 12.
- ↑ Iper, Admojo i Poerwadi 2002 ↓.
- ↑ Diedrich 2018 ↓.
- ↑ Santoso i in. 1989 ↓.
- ↑ Santoso i in. 1989 ↓, s. 114–119.
Bibliografia
- Daniela Diedrich, A grammar of Paku: a language of Central Kalimantan, University of Melbourne, 2018, OCLC 1315666165 [dostęp 2023-01-15] (ang.).
- Dunis Iper, Wihadi Admojo, Petrus Poerwadi, Struktur bahasa Paku, Jakarta: Pusat Bahasa, Departemen Pendidikan Nasional, 2002, ISBN 979-685-268-3, OCLC 52269184 [dostęp 2024-12-18] (indonez.).
- Dewi Mulyani Santoso i inni, Fonologi bahasa Paku, Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1989, ISBN 979-459-038-X, OCLC 831360699 [dostęp 2024-12-18] (indonez.).
- Hein Steinhauer, The Indonesian language situation and linguistics: Prospects and possibilities, „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde”, 150 (4), 1994, s. 755–784, DOI: 10.1163/22134379-90003070, ISSN 0006-2294, OCLC 6015306165, JSTOR: 27864615 (ang.).
Linki zewnętrzne
- Paku. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. [dostęp 2024-02-09]. (ang.).