Języki bantu C
Języki bantu C – grupa geograficzna języków bantu z wielkiej rodziny języków nigero-kongijskich. Swoim zasięgiem obejmuje Kamerun, Republikę Środkowoafrykańską i Kongo[1].
Klasyfikacja
Poniżej przedstawiono klasyfikację języków bantu C według Guthriego[2][3] zaktualizowaną przez J.F. Maho[4]. Ponadto, Maho do listy Guthriego dodał nowe języki, dialekty oraz języki pidżynowe i kreolskie[5][4][a]. Klasyfikacja Ethnologue bazuje na klasyfikacji Guthriego, jednak odbiega od niej znacznie, m.in. stosuje inny kod – trzyliterowy oparty na ISO 639 i inaczej grupuje języki[6][7].
C10 Języki ngondi
- C101 dibole – babole
- C102 ngando
- C103 kota – dikota
- C104 yaka – aka, włączając babenzele
- C105 mbenga
- C11 ngondi – ngundi
- C12 pande-gongo
- C12a pande
- C12b bogongo – gongo
- C13 mbati
- C14 bomitaba – mbomitaba, „bamitaba”
- C141 enyele – inyele
- C142 bondongo
- C143 mbonzo – impfondo
- C15 bongili – bongiri
- C16 lobala, włączając likoka i iboko
- C161 bomboli – bombongo
- C162 bozaba
C20 Języki mboshi
- C201 bwenyi
- C21 (dawn. C23) mboko – mboxo, włączając ngare
- C22 akwa
- C23 zob. C21
- C24 koyo
- C25 mbos(h)i
- C25A bunji – mbondzi
- C25B olee
- C25C ondinga
- C25D ngolo
- C25E eboi
- C26 kwala – likwala
- C27 kuba – likuba
C30 Języki bangi-ntumba
- C301 doko
- C302 bolondo
- C31a loi, włączając likila
- C31b ngiri
- C31C nunu – kenunu
- C311 maba(a)le
- C312 ndo(o)bo
- C313 litoka
- C315 enga – baenga-bolombo
- C32 bangi, włączając liku, moi i rebu
- C321 binza – libinza
- C322 dzamba – zamba
- C323 mpana
- C33 sengele
- C34 sakata
- C34A sakata
- C34B djia – wadia
- C34C bai – kibay
- C34D tuku – ketu, batow
- C35a ntomba, włączając ntomba-bikoro
- C35b bolia
- C35C sakanyi – lotsakani
- C351 mbompo – mpompo
- C36 losengo
- C36a poto – pfoto, włączając yakata
- C36b mpesa
- C36c mbudza
- C36d mangala – ngala
- C36e boloki
- C36f kangana
- C36g ndolo
- C36H yamongeri
- C37 budza – buja
- C371 tembo – motembo
- C372 kunda
- C373 gbuta – egbuta
- C374 babale
C30 – nowe języki:
- C30A bangala
- C30B lingala
C40 Języki ngombe
- C401 pagibete
- C402 zob. C44
- C403 kango – likango
- C41 ngombe
- C411 bomboma, włączając ebuku i lingonda
- C412 bamwe, włączając lifonga, likata i libobi
- C413 dzando
- C414 ligendza
- C415 likula – kula
- C42 bwela – lingi
- C43 benge-baati
- C43A baati
- C43B benge
- C43C boganga – boyanga
- C43D ligbe
- C44 bwa – boa, włączając yewu
- C441 bango – babango, południowo-zachodni bwa
- C45 ngelima – angba
- C45A beo
- C45B buru
- C45C tungu
C50 Języki soko-kele
- C501 likile
- C502 linga – elinga
- C51 mbesa
- C52 so – soko, eso
- C53 poke – pfoke, topoke, gesogo
- C54 lombo – turumbu
- C55 lokele – lokele
- C56 foma
- C61 mongo-nkundu – lomongo, lonkundo
- C61A bakutu
- C61B bokote, włączając ngata
- C61C booli
- C61D bosaka
- C61E konda – ekonda, włączając bosanga-ekonda
- C61F ekota
- C61G emoma
- C61H ikongo, włączając lokalo-lomela
- C61I iyembe
- C61J lionje – nsongo, ntomba
- C61K yamongo
- C61L mbole, włączając nkengo, yenge, yongo, bosanga-mbole, mangilongo i lwankamba
- C61M nkole
- C61N południowy mongo, włączając bolongo, belo, panga, acitu
- C61O yailima
- C61P ngombe-lomela – longombe, ngome à Múná
- C611 bafoto – batswa de l’equateur
- C62 lalia
- C63 ngando – bongando
C70 Języki tetela
- C701 langa
- C71 tetela, włączając hamba
- C72 kusu – fuluka, kongola
- C73 nkutu – nkucu
- C74 yela – boyela
- C75 kela – lemba
- C76 ombo
C80 Języki bushoong
- C81 dengese – nkutu
- C82 hendo – lohendo, „songomeno”
- C83 bushoong – kuba
- C83A ngeende – ngendi
- C83B ngongo
- C83C pyaang – pianga, piong
- C83D shuwa – loshoobo
- C84 lele
- C85 wongo – tukungo
Uwagi
- ↑ Maho zastosował następujący zapis kodu:
- Nowe dialekty języka znajdującego się już na liście Guthriego oznaczono poprzez dodanie do oryginalnego kodu języka Guthriego na końcu kolejnej wielkiej litery alfabetu, np. C31C to nowy dialekt języka o kodzie C31, podczas gdy C31a i C31b to dialekty umieszczone na liście przez Guthriego.
- Nowe języki oznaczono poprzez dodanie do oryginalnego kodu języka Guthriego na końcu kolejnych cyfr, np. C321 to nowy język, najbliższy językowi o kodzie C32. Kiedy nie można było zidentyfikować pokrewieństwa z językiem z listy Guthriego, nowy język oznaczono poprzez dodanie kolejnej cyfry do kodu grupy geograficznej, np. C101 to nowy język w geograficznej grupie C10.
- Nowe języki pidżynowe i języki kreolskie zostały oznaczone poprzez dodanie do kodu grupy geograficznej wielkiej litery alfabetu, np. C30A to język pidżynowy lub kreolski powstały na bazie języka w grupie C30.
Przypisy
- ↑ M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), C, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2015-07-30] (ang.).
- ↑ Malcolm Guthrie: The classification of the Bantu languages. Oxford Univerrsity Press, 1948. [dostęp 2015-08-01]. (ang.).
- ↑ Malcolm Guthrie: Comparative Bantu: an introduction to the comparative linguistics and prehistory of the Bantu languages. Gregg Press, 1967-71. (ang.).
- ↑ a b Jouni Filip Maho: NUGL Online The online version of the New Updated Guthrie List, a referential classification of the Bantu languages. 2009-06-04. [dostęp 2015-08-22].
- ↑ Jouni Maho: A Classification of the Bantu Languages: An Update of Guthrie's Referential System. W: Derek Nurse, Gérard Philippson: The Bantu Languages. Routledge, 2009, s. 639–651. ISBN 978-1-135-79683-9. [dostęp 2015-08-01]. (ang.).
- ↑ Jouni Maho. The Bantu area: (towards clearing up) a mess. „Africa & Asia”, s. 40–49, 2001. 1. ISSN 1650-2019. (ang.).
- ↑ About the Ethnologue. W: Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, and Charles D. Fennig: Ethnologue: Languages of the World, Eighteenth edition. Dallas, Texas: SIL International, 2015. [dostęp 2015-07-30]. (ang.).