Jan XXII

Jan XXII
Ioannes Vicesimus Secundus
Jacques Duèse
Papież
Biskup Rzymu
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

Państwo Kościelne

Data i miejsce urodzenia

ok. 1245
Cahors

Data i miejsce śmierci

4 grudnia 1334
Awinion

Miejsce pochówku

Katedra Notre-Dame des Doms w Awinionie

Papież
Okres sprawowania

1316-1334

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Pontyfikat

7 sierpnia 1316

Jan XXII (łac. Ioannes XXII, właśc. Jacques Duèse; ur. ok. 1244 w Cahors, zm. 4 grudnia 1334 w Awinionie[1]) – papież w okresie od 7 sierpnia 1316 do 4 grudnia 1334[2].

Życiorys

Urodził się w bogatej mieszczańskiej rodzinie[1], jako syn szewca z Cahors[3]. Studiował prawo i teologię w Cahors i Montpellier[1], był proboszczem kościoła św. Andrzeja w Cahors. W 1289 wyjechał do Neapolu. Był wychowawcą i doradcą króla Neapolu Karola Roberta; z poręki króla został biskupem Fréjus, a następnie Awinionu[2]. Brał udział w pracach soboru w Vienne w 1311, zwłaszcza w procesie wytoczonym templariuszom.

Po śmierci papieża Klemensa V nastąpił ponad dwuletni wakat na tronie papieskim[2]. Kilka grup kardynałów, skłóconych ze sobą i reprezentujących interesy różnych panujących, nie mogło uzgodnić osoby nowego papieża. Ostatecznie po interwencji króla Francji Filipa V wybór konklawe w Lyonie w 1316 r. padł na biskupa d'Euse, liczącego już około 72 lata[2]. Elekt, który przyjął imię Jana XXII, rządził Kościołem 18 lat i był jednym z energiczniejszych papieży okresu awiniońskiego[2].

Początkowo chciał przenieść się do Rzymu, jednak na prośby kardynałów, postanowił pozostać w Awinionie[2]. Na początku pontyfikatu zreformował administrację kościelną: zwiększył zakres prowizji papieskich, zakazał posiadania więcej niż dwóch beneficjów, podzielił większe diecezje na mniejsze, wprowadził nakaz płacenia annatów i zreorganizował kurię[1].

W 1317 ogłosił bullę Spondent quas non exhibent divitias wymierzoną w alchemików[4][5].

W 1326 lub 1327 w bulli Super illius specula dał inkwizytorom prawo ścigania sprawców praktyk magicznych jako heretyków.

Papież popadł w konflikt z franciszkanami, w wyniku czego doszło do schizmy i nałożenia ekskomuniki na generała zakonu, Michała z Ceseny, który uciekł na dwór króla niemieckiego[1]. Wkrótce potem powstał spór pomiędzy królem Niemiec Ludwikiem IV a księciem Austrii Fryderykiem III o koronę niemiecką[2]. Wprawdzie w 1322 roku Ludwik pokonał Fryderyka, ale papież nie chciał go uznać królem[1]. Rok później Jan ekskomunikował Ludwika, co spowodowało potępienie papieża przez Ludwika i koronowanie się na cesarza w 1328 roku[1]. Król nakazał także wybrać na antypapieża Pietro Rainalducciego, który jako Mikołaj V utrzymał się w Rzymie tylko przez 2 lata[2]. Po wyjeździe Ludwika IV antypapież uznał zwierzchnictwo Jana i został uwięziony w areszcie domowym[2].

W 1323 roku kanonizował Tomasza z Akwinu, a w 1329 roku potępił Mistrza Eckharta[2]. Zmarł w wieku niemal dziewięćdziesięciu lat[2]. W czasie swego pontyfikatu mianował wielu kardynałów francuskich, dając im wielką przewagę w Kolegium Kardynalskim[1].

Uważał, że dusze po śmierci nie mogą oglądać Boga – ma to nastąpić dopiero po Sądzie Ostatecznym[1]. Tuż przed śmiercią, wyrzekł się swoich poglądów w obecności kardynałów[1]. W rzeczywistości podawał własną interpretację spraw ostatecznych, tego co dzieje się z duszami po śmierci i kiedy dusze "oglądać będą Boga twarzą w twarz"[1].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 299-302. ISBN 83-06-02633-0.
  2. a b c d e f g h i j k Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 108-110. ISBN 83-7006-437-X.
  3. Jean Mathieu-Rosay: Prawdziwe dzieje papieży. Od królestwa niebieskiego do królestw doczesnych. Warszawa: Wydawnictwo al fine, 1996, s. 240. ISBN 83-86829-60-5.
  4. Tekst łaciński: Attitude of the Catholic Church towards alchemy
  5. Przekład polski w: Józef Bohdan Dziekoński. Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi. „Biblioteka Warszawska”. 2, s. 332-333, 1844. Drukarnia Juliana Kaczanowskiego. OCLC 183333187. (pol.). 

Bibliografia

Linki zewnętrzne