Kłobuczka

Kłobuczka
	; Kłobuczka pospolita
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	kłobuczka
	Nazwa systematyczna
	Torilis Adans.; Fam. Pl. 2: 99 (1763)
Synonimy
	Daucalis Pomel; Lappularia Pomel; Lorinsera Opiz; Ozotrix Raf.; Pullipes Raf.;
	Daucalis Pomel; Lappularia Pomel; Lorinsera Opiz; Ozotrix Raf.; Pullipes Raf.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kłobuczka (Torilis Adans.) – rodzaj roślin należący do rodziny selerowatych. Obejmuje 14 gatunków^[3]. Rośliny te występują w niemal całej Europie, w Azji (z wyjątkiem jej południowej i północnej części) oraz w północnej, wschodniej i południowej Afryce. Na kontynentach amerykańskich i w Nowej Zelandii rosną jako rośliny zawleczone^[3]. W Polsce pospolicie rośnie kłobuczka pospolita T. japonica, zawlekane przejściowo (efemerofity) bywają kłobuczka polna T. arvensis i kłobuczka kolankowata T. nodosa^[4].

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne, w większości jednoroczne, rzadziej wieloletnie. Łodygi owłosione, szorstko lub przylegająco^[5]^[6], żebrowane i zwykle rozgałęziające się^[6].
Liście: Skrętoległe, wyrastają na całej długości łodygi^[6]. Blaszki 2- i 3-krotnie pierzastozłożone^[5].
Kwiaty: Zebrane w baldachy złożone, w których poszczególne baldaszki (jest ich od 2 do 12) są luźno rozmieszczone lub skupione w główkowaty baldach złożony. Kwiatostany powstają na szczycie pędów lub w węzłach^[6]. Pokrywy są nieliczne lub brak ich zupełnie, pokrywki występują w liczbie od 2 do 8, są równowąskie, czasem szydlaste. Kielich z drobnymi, ale widocznymi ząbkami działek, trójkątnymi lub lancetowatymi. Płatki korony białe lub czerwonawe, jajowate lub sercowate, wycięte na końcu i tu z łatką zagiętą do wnętrza^[6]^[5]. W kwiatach brzeżnych płatki są zwykle nieco większe od tych znajdujących się wewnątrz baldachów i skierowanych do jego wnętrza^[5]. Stylopodium grube, stożkowate, z krótkimi szyjkami słupków^[6].
Owoce: Rozłupnia rozpadająca się na dwie rozłupki. Rozłupki są bocznie spłaszczone^[6], mają grzbiety wypukłe, a spodem są bruzdowane. Żebra są niewyraźne z rzędami szczecinek i kolczastych albo brodawkowatych wyrostków^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj należy do podplemienia Torilidinae, plemienia Scandiceae z podrodziny Apioideae Seemann, rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.) z rzędu selerowców^[2]^[7].

Wykaz gatunków^[3]

Torilis africana Spreng.
Torilis arvensis (Huds.) Link – kłobuczka polna^[4]
Torilis chrysocarpa Boiss. & C.I.Blanche
Torilis elongata (Hoffmanns. & Link) Samp.
Torilis gaillardotii (Boiss.) Drude
Torilis japonica (Houtt.) DC. – kłobuczka pospolita^[4]
Torilis leptocarpa (Hochst.) C.C.Towns.
Torilis leptophylla (L.) Rchb.f.
Torilis nodosa (L.) Gaertn. – kłobuczka kolankowata^[4]
Torilis scabra (Thunb.) DC.
Torilis stocksiana (Boiss.) Drude
Torilis tenella (Delile) Rchb.f.
Torilis triradiata Boiss. & Heldr.
Torilis ucranica Spreng. – kłobuczka ukraińska^[5]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Torilis Adans.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-04].
↑ ^a ^b ^c ^d ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 193, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Władysław Szafer, Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Kraków: PAN, PWN, 1960, s. 36.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g SheS. Menglan SheS., Mark F.M.F. Watson Mark F.M.F., Torilis Adanson, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-04-14] .
↑ Genus Torilis Adans.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-07-04].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).

[powo-3] Torilis Adans.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-04].

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 193, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[flora-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Władysław Szafer, Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Kraków: PAN, PWN, 1960, s. 36.

[china-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g SheS. Menglan SheS., Mark F.M.F. Watson Mark F.M.F., Torilis Adanson, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-04-14] .

[grin-7] Genus Torilis Adans.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-07-04].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]