La Paz

Ten artykuł dotyczy miasta w Boliwii. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
La Paz
Nuestra Señora de La Paz
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Boliwia

Prowincja

Pedro Domingo Murillo

Alkad

Juan Fernando Del Granado Cosio

Powierzchnia

225 km²

Wysokość

3782[1] m n.p.m.

Populacja
• liczba ludności


755 732
(2024)

Nr kierunkowy

2

Kod pocztowy

0201–0220

Położenie na mapie Boliwii
Mapa konturowa Boliwii, po lewej znajduje się punkt z opisem „La Paz”
Ziemia16°29′47,792″S 68°08′02,530″W/-16,496609 -68,134036
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Panorama miasta
Panorama miasta

La Paz (oficjalnie Nuestra Señora de La Paz) – miasto w Boliwii, siedziba rządu (stolicą konstytucyjną jest Sucre). W 2012 roku liczyło 758 845 mieszkańców[potrzebny przypis]. Obecnie jest zamieszkiwane przez około 804 268 ludzi, a aglomerację (Conurbación La Paz lub Área metropolitana de La Paz), którą współtworzy (z miastami El Alto, Viacha i Achocalla), zasiedla około 1 874 493,00 mieszkańców (2018 rok)[2] Działa tu jedynie polski konsulat honorowy, najbliższa ambasada mieści się w Limie w Peru[3].

Miasto zostało założone w 1548 roku pod nazwą Ciudad de Nuestra Señora de la Paz. Pomimo że konstytucyjną stolicą jest Sucre, to La Paz od 1899 roku pełni w praktyce rolę stolicy – mieści się tutaj siedziba prezydenta, rządu oraz parlamentu[4]. Jest trzecim najliczniejszym miastem Boliwii[potrzebny przypis], jednak tworzy aglomerację, która jest największym ośrodkiem miejskim tego kraju[4].

La Paz jest ośrodkiem gospodarczym i kulturalnym Boliwii. W mieście dominuje przemysł włókienniczy, spożywczy, chemiczny, skórzano-obuwniczy, papierniczy, metalurgiczny oraz cementowy. Jest ważnym węzłem kolejowym (posiada połączenia z portem morskim Arica w Chile) i drogowym (położone jest przy wariancie Drogi Panamerykańskiej). W sąsiednim El Alto mieści się Port lotniczy El Alto. W La Paz działają 2 uniwersytety (założone 1830 i 1966 roku), liczne biblioteki oraz muzea. Dzielnice reprezentacyjne są położone najniżej, na dnie doliny rzeki Choqueyapu, natomiast osiedla mieszkaniowe — na stokach okolicznych gór. W mieście zachowały się zabytki z okresu kolonialnego, między innymi bazylika św. Franciszka (hiszp. Basílica de San Francisco) z XVIII wieku[4].

Geografia

Miasto położone jest w zachodniej Boliwii. Położona w Andach Środkowych, na skraju płaskowyżu Altiplano, w dolinie rzeki Choqueyapu, u podnóża Cordillera Real, na wysokości od 3200–4100 m n.p.m., w śródgórskiej dolinie rzeki Choqueyap. Jest to najwyżej położona stolica państwowa na świecie[3]. Na zachód od niego położone jest miasto El Alto[5].

Klimat

Średnie dzienne temperatury wahają się w ciągu roku od 12 do 15 °C, natomiast średnie temperatury w nocy od -5 do 2 °C. Największe opady mają miejsce w styczniu (130 mm), natomiast najmniejsze są w czerwcu (4 mm). Średnie nasłonecznienie w ciągu roku waha się od 5 do 8 godzin dziennie[6].

Średnia temperatura i opady dla La Paz
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru
Średnie temperatury w dzień [°C] 13 13 13 13 13 12 12 13 14 15 15 14
Średnie temperatury w nocy [°C] 2 2 1 0 -3 -5 -5 -4 -2 0 1 2
Opady [mm] 130 102 81 32 15 4 5 14 32 35 50 100
Średnia liczba dni z opadami 20 18 15 8 3 1 2 3 9 9 10 16 114
Źródło: Weather2Travel.com[6] 18 czerwca 2016

Historia

Założona w 1548 roku przez Alonso de Mendozę na miejscu osady Indian o nazwie Chuquiago. Z początku pełna nazwa miasta brzmiała Pueblo Nuevo de Nuestra Señora de la Paz (Miasto Matki Boskiej Pokoju). Pierwsze próby zniesienia dominacji hiszpańskiej to krwawo stłumione powstanie z 16 lipca 1809 dowodzone przez Pedro Domingo Murillo powieszonego na głównym placu miasta. Zmiana nazwy nastąpiła w 1827 roku dla uczczenia decydującej o niepodległości Boliwii bitwy pod Ayacucho, wygranej przez wojska gen. Sucre przeciw armii hiszpańskiej[3].

Demografia

Zmiania liczby ludności w latach 1979–2012

Zabytki

  • bazylika Świętego Franciszka (hiszp. Basílica de San Francisco) – zbudowana w latach 1744–1784 w miejscu wcześniejszego kościoła z 1548 roku. Fasada jest bogato zdobiona płaskorzeźbami ptaków, owoców i kwiatów. Wnętrze urządzone jest w stylu barokowym – szczególnie bogato są zdobione ołtarze i ambona[3]
  • kościół św. Dominika (hiszp. Iglesia Santo Domingo) – zbudowany w 1760 roku. Ozdobiony jest dziełami rodzimej sztuki kamieniarskiej[3]

Transport

Mapa linii kolejki gondolowej

Z uwagi na znacznie pofałdowanie terenu oraz fakt, iż duża część mieszkańców dojeżdża do pracy w La Paz z pobliskiego El Alto, system drogowy metropolii na początku XXI wieku był całkowicie niewydolny. Problem ten rozwiązać miała sieć kolei gondolowych - nowatorski na skalę światową system transportu publicznego[7]. Pierwsze trzy linie o łącznej długości ponad 10 kilometrów wybudowano w dwa lata i oddano do użytku w roku 2014 - już wtedy uznano je za najdłuższy i najwyżej położony system miejskiej kolejki linowej na świecie ("wiszące metro")[8][9]. Linie te przewoziły około 3000 pasażerów na godzinę[10].

Kolejne cztery linie kolejki oddano (etapami) do lipca 2018, a w budowie są następne odcinki[11]. Docelową planowaną długością wszystkich linii kolejki w roku 2019 są prawie 34 kilometry[12].

System kolejek gondolowych nosi nazwę Mi Teleférico (es.) - moja kolejka[13].

Sport

W mieście znajduje się najwyżej położony na świecie stadion piłkarski (3600 m n.p.m.), na którym reprezentacja Boliwii rozgrywa spotkania międzynarodowe, a lokalne drużyny regularne rozgrywki ligowe. (30 maja 2007 FIFA zabroniła rozgrywać oficjalnych meczów międzypaństwowych powyżej 2500 m n.p.m.[14], zakaz ten był mocno krytykowany m.in. przez prezydenta Evo Moralesa i legendę argentyńskiej piłki Diego Maradonę jako "dyskryminujący narody żyjące w wysokich górach, szczególnie te z rejonu Andów"[15], po miesięcznej kampanii protestacyjnej ze strony Boliwii, limit wysokości podniesiono do 3000 m n.p.m., a następnego dnia FIFA ogłosiła wyjątek od reguły dla tego stadionu). Ponadto zbudowano tu tor kolarski, który jest najwyżej położonym torem na świecie (3 477 m n.p.m.)[3].

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

Galeria

  • Zdjęcie satelitarne aglomeracji La Paz. Po lewej stronie przedmieście El Alto z wyraźnie widoczną drogą startową lotniska, po prawej, w dolinie rzeki widoczne jest La Paz
    Zdjęcie satelitarne aglomeracji La Paz. Po lewej stronie przedmieście El Alto z wyraźnie widoczną drogą startową lotniska, po prawej, w dolinie rzeki widoczne jest La Paz
  • La Paz
    La Paz
  • Centrum La Paz
    Centrum La Paz
  • Mi Teleférico - stacja linii zielonej
    Mi Teleférico - stacja linii zielonej

Przypisy

  1. ↑ La Paz (Bolivia). Norwegian Meteorological Institute and Norwegian Broadcasting Corporation 2007-2015. [dostęp 2016-06-18]. (ang.).
  2. ↑ Instituto Nacional de Estadística de Bolivia, BOLIVIA: PROYECCIONES DE POBLACIÓN, SEGÚN DEPARTAMENTO Y MUNICIPIO, 2012-2020 [online], 2012 [dostęp 2018-11-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-18].
  3. ↑ a b c d e f Kai Ferreira Schmidt: Przewodnik Peru i Boliwia. U podnóża Andów.. Wyd. I. Kraków: Bezdroża sp. z o.o., 2010, s. 672-675. ISBN 978-83-7661-079-5.
  4. ↑ a b c La Paz, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-06-18].
  5. ↑ La Paz, Boliwia. Google Maps. [dostęp 2016-06-18].
  6. ↑ a b 2005-2016 Weather2Travel.com: La Paz climate guide. [dostęp 2016-06-18]. (ang.).
  7. ↑ Boliwia. Wiszące metro w La Paz. transport-publiczny.pl [dostęp: 2018-11-30]
  8. ↑ Subway in the sky: has La Paz's cable car made a real difference to the city? theguardian.com (ang.) [dostęp: 2018-11-30]
  9. ↑ Tamara Hinson. 10 of the world's best cable car rides. CNN (ang.) [dostęp: 2018-11-30
  10. ↑ Mi Teleferico: La Paz’s Cable Car System. lapazlife.com (ang.) [dostęp: 2018-11-30]
  11. ↑ Evo Morales inaugura nueva línea del teleférico de La Paz. telesurtv.net (es.) [dostęp: 2018-11-30]
  12. ↑ La Paz Celebrates Three Years of Cable Car Operations. gondolaproject.com (ang.) [dostęp: 2018-11-30]
  13. ↑ Oficjalna strona Mi Teleférico. (es.): miteleferico.bo
  14. ↑ FIFA EXECUTIVE COMMITTEE: Focus on 57th FIFA Congress. FIFA.com, 2007-05-27. [dostęp 2017-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-04)]. (ang.).
  15. ↑ Associated Press: Anger Echoes in South America After FIFA Bans Games at Altitude. The New York Times, 2007-05-28. [dostęp 2007-05-29].
Stolice państw Ameryki Południowej
Stolice niepodległych państw
Stolice terytoriów zależnych