Leda z łabędziem

Leda z łabędziem – popularny motyw w sztuce, szczególnie renesansu, ukazujący kobietę w miłosnym akcie z łabędziem. Motyw Ledy i łabędzia zawarli w swojej twórczości tacy artyści jak: Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Baldassare Peruzzi, François Boucher, Salvador Dalí, Louis de Silvestre, Antonio Allegri da Correggio, Paolo Veronese i Tintoretto.

Geneza tematu

Motyw pochodzi z mitologii greckiej opisanej u Owidiusza w Metamorfozach. Historia opowiada o Ledzie, córce Testiosa i Leukipe, żonie króla Sparty Tyndareosa. Według legendy w dziewczynie zakochał się Zeus, który by ją posiąść zamienił się w łabędzia i uwiódł ją. Po tym akcie Leda wydała cztery jaja, z których przyszło na świat czworo dzieci: Kastor, Polluks, Helena i Klitajmestra.

Motyw w sztuce

Motyw Ledy został zaadaptowany głównie przez malarzy okresu renesansu. W rzeźbie pojawiał się rzadziej. Jako jedyny akt kobiety w okresie odrodzenia był akceptowany przez Kościół^{[potrzebny przypis]}, co dziś dziwi, zważywszy na większą cenzurę wobec ukazywania aktu kobiety z mężczyzną niż kobiety z łabędziem. Najstarszymi znanymi wizerunkami renesansowymi tego motywu są drzeworyty umieszczone w Hypnerotomachia Poliphili, książce wydanej w Wenecji w 1499 roku^[1].

Obrazy

Leda z łabędziem – obraz Leonarda da Vinci
Leda z łabędziem – obraz Jana Kopffa
Leda z łabędziem – obraz Bartolomea Ammanatiego
Leda z łabędziem – obraz Correggia
Leda z łabędziem – obraz Paola Veronesego
Leda z łabędziem – obraz Tintoretta
Leda z łabędziem – obraz Rubensa, Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Leda z łabędziem - obraz Francois Boucher'a, kolekcja prywatna
Leda - obraz Tadeusza Styki

Rzeźba

Leda z łabędziem – rzeźba Timoteosa

Poezja

Pierre de Ronsard: poemat La Défloration de Lède
William Butler Yeats: wiersz Leda and the swan^[2].
Kazimierz Przerwa-Tetmajera: wiersz Leda

Przypisy

↑ Page 166 - Hypnerotomachia Poliphili. [dostęp 2011-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-28)].
↑ PoetryP. Foundation PoetryP., Leda and the Swan by William Butler Yeats [online], Poetry Foundation, 10 lutego 2022 [dostęp 2022-02-10] (ang.).

Bibliografia

Malcolm Bull: The Mirror of the Gods, How Renaissance Artists Rediscovered the Pagan Gods. Oxford UP, 2005. ISBN 100195219236.

[1] Page 166 - Hypnerotomachia Poliphili. [dostęp 2011-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-28)].

[2] PoetryP. Foundation PoetryP., Leda and the Swan by William Butler Yeats [online], Poetry Foundation, 10 lutego 2022 [dostęp 2022-02-10] (ang.).

[1]

[2]