Ludwik Sempoliński
 Ludwik Sempoliński w okresie występów amatorskich w „Promenadzie”, 1917 | |
| Imię i nazwisko |
Ludwik Agapit Sempoliński |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
18 sierpnia 1899 |
| Data i miejsce śmierci |
17 kwietnia 1981 |
| Zawód | |
| Lata aktywności |
1918–1981 |
| Odznaczenia | |
     
| |
Ludwik Agapit Sempoliński, znany też jako Bohdan Kierski (ur. 18 sierpnia 1899 w Warszawie, zm. 17 kwietnia 1981 tamże) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, tancerz, pedagog. Jeden z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych, filmowych, rewiowych i kabaretowych[1][2][3][4].
Życiorys
Urodził się w rodzinie Antoniego[5] (1870–1951) i Stanisławy Subirre (1868–1954)[6][7]. Ukończył warszawską Szkołę Zgromadzenia Kupców przy ul. Waliców, a następnie podjął studia w Wyższej Szkole Handlowej, której jednak nie ukończył.
Debiutował w 1918 w kabarecie Sfinks piosenką Lecą mareczki, lecą, lecą…. Związany z warszawskimi (m.in. „Morskie Oko”, „Cyrulik Warszawski”) i krakowskimi teatrzykami rewiowymi, kabaretami i operetką.
W sezonie 1935/1936 dyrektor Teatru Letniego w Łodzi[8].
W czasie II wojny światowej musiał się ukrywać przed okupantami niemieckimi za parodię Hitlera w piosence Ten wąsik z popularnej rewii muzycznej Orzeł czy Rzeszka. Z tego powodu przeniósł się do Wilna, gdzie występował początkowo w teatrze muzycznym Lutnia, następnie w założonym przez siebie teatrzyku Miniatury. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej uciekł z Wilna i pod nazwiskiem Józef Kalina ukrywał się na prowincji. W 1944 wrócił do Wilna i wraz z Hanką Bielicką i Jerzym Duszyńskim reaktywował swój teatr.
Po wojnie grał na scenach Łodzi, Krakowa i w warszawskim Teatrze Syrena. Znany z brawurowych wykonań różnych piosenek (m.in. Tomasz, ach Tomasz, skąd ty to masz). W 1969 otrzymał Nagrodę Miasta Stołecznego Warszawy.
Autor wspomnień Wielcy artyści małych scen (wyd. 1968) i Druga połowa życia (wyd. 1985). Był także wykładowcą warszawskiej PWST, wychowawcą wielu aktorów i piosenkarzy[4].
Zmarł 17 kwietnia 1981 w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 111-3-30,31)[7].
Filmografia
- 1935 – Jaśnie pan szofer
- 1935 – Manewry miłosne
- 1936 – Pan Twardowski
- 1936 – Barbara Radziwiłłówna
- 1936 – Róża
- 1937 – Piętro wyżej
- 1937 – Trójka hultajska
- 1938 – Paweł i Gaweł
- 1938 – Moi rodzice rozwodzą się
- 1938 – Sygnały
- 1939 – O czym się nie mówi…
- 1939 – Nad Niemnem
- 1939/1940 – Sportowiec mimo woli
- 1939/1940 – Żołnierz królowej Madagaskaru
- 1939/1941 – Ja tu rządzę
- 1948 – Skarb
- 1950 – Dwie brygady
- 1951 – Warszawska premiera
- 1955 – Irena do domu!
- 1965 – Niekochana
- 1967 – Raz, dwa, trzy... (The Singing Lesson)[9]
Ordery i odznaczenia
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1978)[10]
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1969)[10]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1959)[10]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954)[5]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[11]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)[10]
Przypisy
- ↑ Ludwik Sempoliński, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Ludwik Sempoliński – wielki artysta małych scen. polskieradio.pl. [dostęp 2019-07-19].
- ↑ Teatr w Polsce - polski wortal teatralny. e-teatr.pl. [dostęp 2020-07-09]. (pol.).
- ↑ a b Ludwik Sempoliński. spotkaniazpiosenka.org
- ↑ a b M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ Stanisława Subirre M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2023-12-03].
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: ANTONI SEMPOLIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-12-03].
- ↑ "Łódź w Ilustracji", 1936, nr 24 (jest mylnie 23), s. 7; zdjęcie portretowe.
- ↑ Raz, dwa, trzy. iluzjon.fn.org.pl [dostęp 2021-12-20]
- ↑ a b c d Ludwik Sempoliński w bazie filmpolski.pl
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia
- Budrewicz Olgierd: My, z Warszawy. Wyd. II (w tym wyborze). Warszawa: Czytelnik, 1998, s. 25…31. ISBN 83-07-00019-X.
- Zbigniew Adrjański: Kalejdoskop estradowy : leksykon polskiej rozrywki 1944–1989 : artyści, twórcy, osobistości. Warszawa: Bellona, 2002. ISBN 83-11-09191-9.
Linki zewnętrzne
- Ludwik Sempoliński w bazie IMDb (ang.)
- Ludwik Sempoliński w bazie Filmweb
- Ludwik Sempoliński w bazie filmpolski.pl
- Ludwik Sempoliński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].
- Materiały dotyczące Ludwika Sempolińskiego w bibliotece Polona
- Ludwik Agapit Sempoliński. Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-19].