Marga jasnobrzega

Marga jasnobrzega
Quedius collaris
Erichson, 1840
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Infrarząd

Staphyliniformia

Rodzina

kusakowate

Podrodzina

kusaki

Plemię

Staphylinini

Podplemię

Quediina

Rodzaj

Quedius

Podrodzaj

Quedius (Raphirus)

Gatunek

marga jasnobrzega

Synonimy
  • Quedius collaris ab. maculicollis W. Kolbe, 1909
  • Quedius collaris var. maculicollis W. Kolbe, 1909
  • Quedius collaris var. niger Gridelli, 1922

Marga jasnobrzega[1] (Quedius collaris) – gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków.

Taksonomia

Gatunek opisany został po raz pierwszy w 1840 roku przez Wilhelma Ferdinanda Erichsona. Jako miejsce typowe wskazano „Wołyń”[2]. Zalicza się do niego dwa podgatunki[3][2]:

  • Quedius collaris collaris Erichson, 1840
  • Quedius collaris italicus Gridelli, 1925

Drugi został wprowadzony został do literatury w 1922 roku na łamach „Bollettino della Società Entomologica Italiana” przez Edoarda Gridelliego jako odmiana pod nazwą Quedius collaris var. niger. Jako miejsce typowe wskazano Gran Sasso w Apeninach Środkowych[4]. W 1925 roku Gridelli zdecydował się wynieść ją do rangi podgatunku, jednak nazwa z epitetem niger byłaby homonimiczna, stąd na łamach „Memorie della Società Entomologica Italiana” wprowadził on nową nazwę Q. c. italicus[5][2].

Morfologia

Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 6,5 do 8 mm. Głowa okrągława, smolistoczarna z brunatnożółtymi czułkami i głaszczkami. Czułki mają człon pierwszy krótszy niż dwa następne razem wzięte, a człon trzeci niewiele dłuższy niż drugi. Przedplecze jest wypukłe, czerwonobrunatne do brunatnego z jaśniejszymi brzegami, a czasem z rdzawoczerwoną, okrągłą plamą na przedzie. Na powierzchni tarczki obecne jest punktowanie. Pokrywy są smolistoczarne z rozjaśnionymi krawędziami tylnymi. Oprócz punktów makroskopowych na powierzchni pokryw wyraźnie widoczne są punkty mikroskopowe. Odnóża są w całości brunatnożółte. Tylna ich para odznacza się stopami o członie pierwszym nie przekraczającym długością członu ostatniego. Odwłok jest smolistoczarny, czasem z czerwonobrunatnymi lub żółtobrunatnymi rozjaśnieniami tylnych krawędzi tergitów. Na przedzie trzech pierwszych tergitów odwłoka nie występują szarobrunatne plamki[6].

Ekologia i występowanie

Owad górski, zamieszkujący piętra reglowe i subalpejskie. Bytuje w ściółce, pod kamieniami, płatami porostów, wśród mchów, oraz na pniakach i kłodach[7][6].

Gatunek palearktyczny, europejski[3]. Podgatunek nominatywny znany jest z Niemiec, Austrii, Polski, Czech, Słowacji, Ukrainy, Rumunii, Bośni i Hercegowiny oraz Macedonii Północnej[8]. Swoim zasięgiem obejmuje Alpy Wschodnie, Sudety, Karpaty i góry Półwyspu Bałkańskiego[6]. W Polsce podawany jest z Sudetów Zachodnich i Wschodnich, Wyżyny Krakowsko-Częstochowskej, Beskidu Małego, Beskidu Żywieckiego, Tatr, Pienin, Gór Sanocko-Turczańskich i Bieszczadów[9]; stare niepewne doniesienia pochodzą ze Śląska[7]. Podgatunek Q. c. italicus podawany jest z Francji i Włoch[10].

Przypisy

  1. ↑ Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.
  2. ↑ a b c Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001. 
  3. ↑ a b Quedius (Raphirus) collaris Erichson, 1840. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-11].
  4. ↑ E. Gridelli. Descrizioni di alcuni nuovi Staphylinidae paleartici. „Bollettino della Società Entomologica Italiana”. 54, s. 21–28, 1922. 
  5. ↑ E. Gridelli. Studi sul genere Quedius Steph. (Col. Staph.). Secondo contributo. Specie della regione paleartica. „Memorie della Società Entomologica Italiana”. 3 (2), s. 113–180, 1925. 
  6. ↑ a b c Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 e Kusakowate - Staphylinidae: Kusaki - Staphylininae. Warszawa, Wrocław: PWN, PTE, 1980.
  7. ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980. 
  8. ↑ Quedius (Raphirus) collaris subsp. collaris Erichson, 1840. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-11].
  9. ↑ gatunek: Quedius (Raphirus) collaris Erichson, 1840. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2023-03-11].
  10. ↑ Quedius (Raphirus) collaris subsp. italicus Gridelli, 1925. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-11].