Motoryzacja

Motoryzacja – całokształt zagadnień związanych z zastosowaniem samochodów, motocykli i ciągników (zwłaszcza napędzanych silnikami spalinowymi)^[1].

Eksploatacja tych pojazdów wymaga odpowiedniej infrastruktury (sieci dróg, stacji benzynowych, warsztatów naprawczych, miejsc parkingowych oraz garażowych).

Podstawowym problemem motoryzacji jest zapewnienie bezpieczeństwa ruchu drogowego (zasady ruchu na drogach, dbanie o sprawność techniczną pojazdu, oznakowanie dróg itp.). Motoryzacja ma duże znaczenie gospodarcze (transport) i inne.

Rozwój motoryzacji przyczynił się do znaczących zmian funkcjonowania transportu drogowego i powstania społeczeństwa mobilnego.

 Osobny artykuł: Historia motoryzacji.

• 1764 r. – pierwszy pojazd napędzany silnikiem dwucylindrowym parowym przeznaczony do ciągnięcia przedmiotów
• 1802 r. – pierwsza lokomotywa drogowa
• 1827 r. – pierwszy pojazd parowy w ruchu pasażerskim
• 1884 r. – został zbudowany pierwszy pojazd benzynowy

Początki motoryzacji sięgają okresu sprzed I wojny światowej. W Warszawie w przededniu wybuchu wojny było zarejestrowanych 400 samochodów. Między poszczególnymi zaborami wyraźne były różnice w jakości dróg, jak i w zasadach ruchu drogowego (przykładowo w Austro-Węgrzech obowiązywał ruch lewostronny).

W 1924 było w Polsce 7500 samochodów, w 1927 roku 16 000^[2], w 1929 29 423^[3], w 1931 27 000^[2], w 1935 24 821^[3]. W okresie międzywojennym liczba automobilów w Polsce wzrosła do ponad 40 000, co jednak nadal stawiało Polskę na dalekiej pozycji pod względem ilości samochodów (należy pamiętać, że wówczas około 70% wszystkich samochodów na świecie znajdowało się w USA). Na przeszkodzie rozwojowi motoryzacji stała bardzo słaba jakość ówczesnych dróg, jak też mała zamożność społeczeństwa, co wynikało z trudnej sytuacji gospodarczej po I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej. Zaczęła się rozwijać komunikacja autobusowa, jednak kryzys gospodarczy w latach 1929–1935 spowodował pewien regres w motoryzacji, przykładem tego zjawiska może być liczba taksówek, która przed wybuchem II wojny światowej nie zdołała przekroczyć stanu z roku 1929.

W drugiej połowie lat dwudziestych wprowadzono w Warszawie sygnalizację świetlną, a w pewnym momencie liczba aut w stolicy osiągnęła liczbę 3500. Znaki drogowe w Polsce pojawiły się w 1927 r., jednak prawidłowa jazda była wówczas egzekwowana jedynie w obrębie miast^[4]. Pierwsze stacje benzynowe w Polsce (zwane pompami) pojawiły się w 1924 roku w Warszawie (wcześniej benzynę kupowało się w aptekach i składach chemicznych). Na słabo zaludnionych, wielkich obszarach Kresów jeszcze w latach 30. rzadka sieć stacji benzynowych uniemożliwiała normalne korzystanie z samochodu^[5].

Badanie z 2012 r., wykazało, że same kolizje drogowe, zanieczyszczenie i hałas spowodowane przez zmotoryzowanych pociągają za sobą w całej Unii Europejskiej koszty rzędu 373 miliardów euro (750 euro na jedną osobę). Wartość ta przekracza kwotę inkasowaną przez rządy w postaci podatków związanych z samochodami^[6].

Motoryzacyjna sztuka to pojęcie obejmujące dzieła artystyczne inspirowane światem motoryzacji. Łączy w sobie elementy designu samochodowego, grafiki, malarstwa, fotografii i innych form wyrazu artystycznego, które celebrują kulturę samochodową i jej estetykę. Zyskała popularność wśród pasjonatów motoryzacji, którzy pragną w unikalny sposób wyrazić swoją miłość do pojazdów mechanicznych. ^[7]

Motoryzacyjna sztuka rozwijała się równolegle z historią motoryzacji. Już w latach 20. XX wieku producenci samochodów, tacy jak Bugatti czy Rolls-Royce, podkreślali znaczenie estetyki pojazdów, co wpłynęło na rozwój grafiki reklamowej. W latach 60. i 70. XX wieku, w erze pop-artu, motoryzacja zaczęła być traktowana jako symbol kultury masowej. Artyści tacy jak Andy Warhol przedstawiali samochody jako ikony współczesnego życia, co umocniło ich miejsce w sztuce nowoczesnej.

Obecnie motoryzacyjna sztuka obejmuje szerokie spektrum form wyrazu:

• Plakaty motoryzacyjne^[7] – przedstawiające klasyczne i nowoczesne modele samochodów.
• Grafiki cyfrowe – tworzone za pomocą zaawansowanych technologii wizualnych.
• Fotografia motoryzacyjna – ukazująca samochody w wyjątkowych krajobrazach i sceneriach.
• Rzeźby – inspirowane motoryzacyjnymi kształtami i materiałami.

W Polsce zainteresowanie motoryzacyjną sztuką stale rośnie. Coraz więcej artystów i firm oferuje produkty, które odzwierciedlają fascynację światem samochodów.