Nowosiółki (sielsowiet Nowosiółki, obwód grodzieński)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet |
Nowosiółki |
| Wysokość |
165 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 1593 |
| Kod pocztowy |
231125 |
| Tablice rejestracyjne |
4 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 54°24′15″N 26°04′54″E/54,404167 26,081667
| |
Nowosiółki[1] (biał. Навасёлкі; ros. Новосёлки) – agromiasteczko na Białorusi, w rejonie oszmiańskim obwodu grodzieńskiego, około 8 km na wschód od Oszmiany, nad rzeką Oszmianka. Siedziba sielsowietu.
Historia
W XVI wieku Nowosiółki należały do klucza ks. Holszańskich. Z czasem przeszły na Radziwiłłów, właścicieli pobliskich Żupran.
Kolejnymi właścicielami byli ich męscy potomkowie, kolejno:
- Karol Józef Czapski (1777–1836), szambelan Stanisława Augusta
- Adam Józef Erazm (1819–1884)
- Adam Ignacy (1849–1914)
- Franciszek Edward (1885–1939), ostatni właściciel Nowosiółek, który tu we wrześniu 1939 roku popełnił samobójstwo[2][3][4][5].
W wyniku reformy administracyjnej w latach 1565–1566 Nowosiółki weszły w skład powiatu oszmiańskiego województwa wileńskiego Rzeczypospolitej. Miejscowość miała w XVIII wieku status wsi magnackiej[6]. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Nowosiółki wróciły do Polski, należały do gminy Kucewicze w powiecie oszmiańskim. 13 kwietnia 1922 roku gmina weszła w skład objętej władzą polską Ziemi Wileńskiej[7], przekształconej 20 stycznia 1926 roku w województwo wileńskie[8]. Od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[2][9][10].
W latach 80. XIX wieku we wsi Nowosiółki było 138 mieszkańców katolickich. W 1931 roku wieś liczyła 217 mieszkańców. W 2009 roku w agromiasteczku mieszkało 396 osób[11].
Obecnie w miejscowości funkcjonują: 2 sklepy, szkoła, przychodnia, dom kultury, biblioteka i łaźnia publiczna.
Dwór Nowosiółki
Około 2200 m na północny zachód od centrum agromiasteczka, na terenie obecnej wsi Ogrodniki znajduje się kilka strzaskanych kolumn w rumowisku gruzów w zdziczałym parku na wzgórzu. To pozostałości po siedzibie majątku Czapskich, będących właścicielami klucza Nowosiółki.
Przypisy
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. 1, Województwo wileńskie. T. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 32. [dostęp 2017-12-10].
- ↑ a b Nowosiółki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 279., znaczenie 21.
- ↑ Czesław Jankowski, Powiat oszmiański. Materiały do dziejów ziemi i ludzi, t. 1, Petersburg: Księgarnia K. Grendyszyńskiego, 1896, s. 106–136 [dostęp 2017-12-10].
- ↑ Nowosiółki, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 4: Województwo wileńskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 252–253, ISBN 83-04-04020-4, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Nowosiółki. W: Grzegorz Rąkowski: Kresowe rezydencje. Zamki, pałace i dwory na dawnych ziemiach wschodnich II RP, tom 1: województwo wileńskie. T. 5. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017, s. 150, seria: Dopalanie Kresów. ISBN 978-83-8098-093-8.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 81.
- ↑ Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213 – Art. 8.
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 6, poz. 29
- ↑ Nowosiółki-Dwór na stronie Radzima.org. [dostęp 2017-12-10].
- ↑ Nowosiółki na stronie Radzima.net. [dostęp 2017-12-10].
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. [dostęp 2017-12-10]. (ros.).