Operacja B (1945–1947)
| zimna wojna | |||
| Czas |
13 sierpnia 1945 – 17 listopada 1947 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Przyczyna |
przenikanie oddziałów Ukraińskiej Powstańczej Armii na terytorium Czechosłowacji | ||
| Wynik |
zwycięstwo Czechosłowacji | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Operacja B (cz. Akce B) – czechosłowacka operacja wojskowa skierowana przeciwko członkom Ukraińskiej Powstańczej Armii, którzy wkroczyli na terytorium Czechosłowacji[2].
Operacja
Pierwsi członkowie Ukraińskiej Powstańczej Armii wkroczyli do Czechosłowacji 13 sierpnia 1945 roku w pobliżu wsi Spišská Stará Ves i Medzilaborce. Pojawiły się doniesienia o innych grupach atakujących i rabujących wioski w pobliżu granicy z Polską. Czechosłowacja wysłała w ten obszar więcej jednostek, które zepchnęły ukraińskich partyzantów z powrotem do Polski[3]. Jednostkami czechosłowackimi dowodził pułkownik Jan Heřman[2].
W styczniu 1946 roku ludowe Wojsko Polskie rozpoczęło zintensyfikowane działania przeciwko Ukraińskiej Powstańczej Armii. Czechosłowacja zareagowała, wysyłając więcej jednostek w pobliże granic, spodziewając się większej liczby powstańców próbujących przekroczyć granicę z Czechosłowacją[4]. Ukraińska Powstańcza Armia stała się bardziej aktywna w pobliżu dzisiejszej granicy polsko-słowackiej i więcej jej oddziałów wkroczyło tam na terytorium Czechosłowacji. W kwietniu 1946 roku oddziały dowodzone przez pułkownika Heřmana rozpoczęły ofensywę przeciwko powstańcom, spychając ich z powrotem do Polski. Pod koniec 1946 roku sytuacja na Słowacji uspokoiła się[1].
Na początku 1947 roku upowcy przeprowadzili kilka rajdów na terytorium Czechosłowacji, a latem 1947 roku przeprowadzili największy atak na Czechosłowację, próbując dotrzeć do Europy Zachodniej przez jej terytorium. Niektóre grupy dotarły nawet na Morawy i południowe Czechy[4]. Do najkrwawszego starcia doszło 5 sierpnia 1947 roku we wsi Partizánska Ľupča, w wyniku którego zginęło 6 funkcjonariuszy czechosłowackich sił bezpieczeństwa. Oddziały czechosłowackie stopniowo eliminowały ukraińskich powstańców, a walki zakończyły się 17 listopada 1947 roku, kiedy to ostatnie siły Ukraińskiej Armii Powstańczej na terytorium Czechosłowacji zostały zniszczone[5].
W sumie członkowie UPA przejściowo zdobyli 33 wsie w Czechosłowacji[5].
Kultura popularna
Czechosłowacki film Akce B z 1951 roku opowiada o Czechosłowakach biorących udział w operacjach wojskowych przeciwko Ukraińskiej Armii Powstańczej[6].
Odcinek serialu Trzydzieści przypadków majora Zemana z 1975 roku zatytułowany Rubinowe krzyże został zainspirowany działaniami Ukraińskiej Armii Powstańczej w Czechosłowacji.
Film Stíny horkého léta z 1978 roku koncentruje się na czechosłowackiej rodzinie wziętej jako zakładnicy przez Ukraińską Armię Powstańczą[7].
Film Pasáček z doliny z 1984 roku wspomina o członkach Ukraińskiej Armii Powstańczej, którzy wkroczyli do Czechosłowacji[8].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Tereza Zemanová, Pronikání banderovců do Československa v letech 1945 – 1948. Obyvatelstvo, skutečnost a propaganda v kontextu boje o pol, Brno: Masarykova univerzita v Brně Filozofická fakulta Historický ústav, 2007 [dostęp 2025-01-03] (cz.).
- ↑ a b Banderovci jako téma Historického magazínu. ČT24, 3.05.2007. [dostęp 2025-01-03]. (cz.).
- ↑ Tomáš Řepa: Banderovci, jejich vznik, vývoj a následná činnost v Československu v letech 1945 – 1947. Masarykova univerzita v Brně Filozofická fakulta Historický ústav, 2008. [dostęp 2025-01-03]. (cz.).
- ↑ a b Jan Šach: Vpád banderovců na území Československa v letech 1945–1947. Vojenský historický ústav Praha, 24.06.2015. [dostęp 2025-01-03]. (cz.).
- ↑ a b David Halatka: Před 70 lety se Slovensko zbavilo banderovců. Toužili na západ, šla po nich NKVD. Dotyk, 15.11.2017. [dostęp 2025-01-03]. (cz.).
- ↑ Akce B. Česko-Slovenská filmová databáze. [dostęp 2025-01-03]. (cz.).
- ↑ Stíny horkého léta. Česko-Slovenská filmová databáze. [dostęp 2025-01-03]. (cz.).
- ↑ Pastuszek z doliny w bazie IMDb (ang.)