Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku

Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku (ANZUS)
Australia, New Zealand, United States Security Treaty
Ilustracja
Logo Paktu Bezpieczeństwa Pacyfiku
Mapa
     państwa członkowskie ANZUS
Język roboczy

angielski

Członkowie

Australia
Nowa Zelandia
Stany Zjednoczone

Utworzenie

1 września 1951

Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku (ANZUS, ang. Pacific Security Treaty) – sojusz polityczno-wojskowy powołany 1 września 1951 w San Francisco[1], nazywany często ANZUS od pierwszych liter nazw państw-sygnatariuszy Australii (Australia), Nowej Zelandii (New Zealand) i Stanów Zjednoczonych (United States)[2]. Spisany w języku angielskim. Wszedł w życie 29 kwietnia 1952 r. z chwilą złożenia dokumentów ratyfikacyjnych, zarejestrowany przez Sekretariat ONZ 22 maja 1952 r.[3] Depozytariuszem zgodnie z art. 11 jest rząd Australii.

Historia

Prezydent USA George W. Bush i premier Australii John Howard w czasie obchodów 50. rocznicy powstania traktatu

Powstanie traktatu wiąże się z amerykańską polityką tworzenia antykomunistycznych bloków militarnych i stanowiło odpowiednik NATO w tym rejonie świata. Jego podstawowym celem było stworzenie wzajemnych gwarancji bezpieczeństwa dla krajów członkowskich i zapewnienie bezpieczeństwa w rejonie Oceanu Spokojnego. Gwarantuje on wzajemną pomoc w razie zbrojnego ataku na któregokolwiek z sygnatariuszy. Ten sojusz zawarto po załamaniu się wysiłków Stanów Zjednoczonych Ameryki, mających na celu stworzenie większej organizacji, która miałaby obejmować państwa regionu Azji Południowo-Wschodniej i Oceanu Spokojnego.

ANZUS w wymiarze prawno-traktatowym jest umową sojuszniczą. W wymiarze wojskowym ANZUS jest sojuszem trójstronnym, w którym każde z 3 państw ma zawarte osobne umowy o współpracy wojskowej:

  • USA – Australia
  • Australia – Nowa Zelandia
  • USA – Nowa Zelandia (do 1987)

Po powstaniu w 1954 roku SEATO oba sojusze nawiązały współpracę.

Na mocy postanowień statutu ANZUS wojska australijskie i nowozelandzkie brały udział w wojnie wietnamskiej w latach 1964–1973.

W roku 1987 USA ogłosiły, że traktat przestał obowiązywać w ich stosunkach z Nową Zelandią po tym, jak ogłosiła się ona strefą bezatomową (por. traktat z Rarotonga). Australia wciąż uznaje Nową Zelandię za pełnoprawnego członka.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

  • ANZUS, w: Słownik polityki, pod redakcją Marka Bankowicza, Wiedza Powszechna, Warszawa 1996.