Parochetus
 Parochetus africanus | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Parochetus | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Parochetus Buch.-Ham. ex D.Don Prodr. Fl. Nepal.: 240 (1825)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
P. communis F. Hamilton ex D. Don[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Parochetus – rodzaj roślin z rodziny bobowatych. W zależności od ujęcia obejmuje jeden gatunek z dwoma podgatunkami[5] lub dwa gatunki[3]. P. africanus występuje na obszarach górskich w strefie równikowej środkowej i wschodniej Afryki, zaś P. communis w południowej i południowo-wschodniej Azji[3][5] oraz jako introdukowany w Nowej Zelandii[3]. Rośliny te rosną w górskich murawach oraz na skrajach lasów i zarośli w miejscach wilgotnych i nad strumieniami[5].
Rośliny z tego rodzaju bywają uprawiane jako ozdobne[5], zwłaszcza P. communis sadzony jest w ogrodach skalnych i w wiszących pojemnikach w krajach o łagodnym klimacie, poza tym w chłodnych szklarniach[6][7]. Gatunek afrykański kwitnie przez cały rok, a azjatycki tylko latem, zaś jesienią i zimą jego pędy nadziemne żółkną i zamierają[7].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny płożące i podnoszące się, o pędach korzeniących się[8]. P. communis tworzy bulwy osiągające 4 cm średnicy[7].
- Liście
- Dłoniastozłożone z trzech listków z całobrzegimi przylistkami u nasady przylegającymi do ogonka liściowego. Listki odwrotnie sercowate, u nasady szeroko lub wąsko zbiegające, całobrzegie lub ząbkowane[8]. Liście P. communis są sezonowe, mniejsze i jaśniejsze, niż u P. africanus[7].
- Kwiaty
- Motylkowe, wyrastają z kątów liści na długich szypułkach zebrane po 1–3. Szypułki są wzniesione w czasie kwitnienia i odgięte w dół w czasie owocowania. U ich nasady znajdują się przysadki. Działki kielicha w liczbie 5, takiej samej długości jak rurka korony. Dwie górne działki zrośnięte są ze sobą na znacznej długości. Płatki korony niebieskie. Żagielek szerokojajowaty. Łódeczka krótsza od skrzydełek. 10 pręcików, z których dziewięć zrośniętych jest nitkami tworząc rurkę, jeden pręcik zaś jest wolny[8].
- Owoce
- Równowąskie do jajowatych strąki (węższe u P. africanus, szersze u P. communis), dłuższe od kielicha, zawierające liczne, niewielkie (u P. africanus) lub nieliczne i większe (u P. communis), nerkowate nasiona, barwy brązowej, zwykle kropkowane[8][7].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Jeden z rodzajów podrodziny bobowatych właściwych Faboideae w rzędzie bobowatych Fabaceae s.l.[2] W obrębie podrodziny klasyfikowany do plemienia Trifolieae[9]. W obrębie plemienia z powodu odrębności wyłączany jest do monotypowego podplemienia Parochetinae[10].
- Wykaz gatunków[3]
- Parochetus africanus Polhill
- Parochetus communis Buch.-Ham. ex D.Don
Uprawa
Rośliny łatwe w uprawie. Rozmnażane z nasion, przez podział pędów i rozsadzanie bulw. Rosną dobrze w różnych podłożach, byle wilgotnych i przepuszczalnych. Najlepiej rosną w pełnym słońcu, wtedy kwitną obficie i mają zwarty pokrój, ale zwłaszcza P. africanus jest też cienioznośny[7].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-11-03] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-11-03] (ang.).
- ↑ a b c d e Parochetus Buch.-Ham. ex D.Don, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-11-03].
- ↑ Parochetus F. Hamilton ex D. Don, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-11-03].
- ↑ a b c d G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 501. ISBN 978-1-900347-80-8.
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 683, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e f Kenneth A. Beckett, Roger M. Polhill, 170. Parochetus africanus: Leguminosae, „The Kew Magazine”, 8 (2), 1991, s. 54-58, JSTOR: 45067151 [dostęp 2023-11-03].
- ↑ a b c d Parochetus Buchanan-Hamilton ex D. Don, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-11-03].
- ↑ Genus Parochetus Buch.-Ham. ex D. Don. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2023-11-03].
- ↑ L.B. Chaudhary, M. Sanjappa, Parochetinae: A New Subtribe of Trifolieae (Leguminosae, Papilionoideae), „Taxon”, 47 (4), 1998, s. 829-831, JSTOR: 1224187 [dostęp 2023-11-03].