Pastorela

Pastorela (z łac. pastorella) – staroprowansalski gatunek literacki, odmiana sielanki^[1].

Gatunek powstał w 1. poł. XII wieku. Najstarszym twórcą tego rodzaju utworów był gaskoński trubadur Cercamon, aczkolwiek jego twórczość nie zachowała się^[1]. Najstarsze zachowane pastorele zostały napisane przez trubadura Marcabru, ucznia Cercamona^[1]. Pastorele były stosunkowo popularne do schyłku XIII wieku^[2], zaś w Prowansji przetrwały do wieku XVI^[3]. Ogółem zachowało się trzydzieści pastoreli^[2]. Prowansalska pastorela stała się w pewnym stopniu wzorem dla francuskiego gatunku pastourelle, z którego następnie sama czerpała inspiracje^[2].

Gatunek pastorela operował konwencjonalnymi postaciami i sztucznymi sytuacjami, co sprawiało, że nie opisywał rzeczywistego życia na wsi^[1]. Często powtarzającym się motywem była postać poety, który, doprowadzony do rozpaczy przez damę, spotyka pasterkę porzuconą przez kochanka, i znajduje u niej ukojenie^[2].

• Stanisław Łukasik: Pastorela. W: Słownik rodzajów i gatunków literackich. Grzegorz Gazda (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 691–694.