Petrokoptis

Petrokoptis
Ilustracja
Petrokoptis sinolistny
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

petrokoptis

Nazwa systematyczna
Petrocoptis A.Braun ex Endl.
Gen. Pl., Suppl. 2: 78 (1842)[3]
Typ nomenklatoryczny

P. pyrenaica (Bergeret) Walpers[4]

Synonimy
  • Silenopsis Willk.[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Petrokoptis[5], petrokoptys[6] (Petrocoptis A.Braun ex Endl.) – rodzaj roślin z rodziny goździkowatych. Obejmuje 11 gatunków[3]. Występują one w Pirenejach oraz innych górach północnej Hiszpanii[3]. Niektóre gatunki bywają uprawiane w ogrodach skalnych, w Polsce – petrokoptis sinolistny P. glaucifolia[5][6].

Morfologia

Pokrój
Byliny o pędach nagich, u nasady drewniejących, w górze często pokrytych woskowym nalotem[6].
Liście
Naprzeciwległe, u części gatunków skupione w rozetę przyziemną, siedzące lub krótkoogonkowe, całobrzegie[6].
Kwiaty
Osadzone na długich szypułkach, zebrane po kilka w luźne, szczytowe wierzchotki. Kielich stożkowatodzwonkowaty, z 10 żyłkami wiązek przewodzących. Płatki korony w liczbie 5, białe do różowopurpurowych (intensywność barwy jest stabilna w obrębie populacji, ale bardzo zmienna w obrębie gatunków[7]), całobrzegie lub ząbkowane, u nasady ściągnięte w długi paznokieć. Pręcików jest 10. Szyjek słupka jest 5[6].
Owoce
Torebki pękające 5 ząbkami. Zawierają czarne i nerkowate nasiona[6]. Znaczek na nasionach pokryty jest długimi, jednokomórkowymi włoskami[7].

Systematyka i taksonomia

Rodzaj z plemienia Sileneae z podrodziny Caryophylloideae z rodziny goździkowatych Caryophyllaceae[8].

Rodzaj zajmuje pozycję bazalną w kladzie obejmującym Eudianthe, firletkę Lychnis, słonecznicę Heliosperma, smółkę Viscaria i Atocion. Oddzielenie linii prowadzącej do tego rodzaju od wspólnych przodków ww. rodzajów nastąpiło w miocenie ok. 10,59 miliona lat temu. Cała ta grupa stanowi klad siostrzany względem rodzaju lepnica Silene, z którą miała ostatniego wspólnego przodka ponad 14 milionów lat temu[9] (w niektórych, bardzo szerokich ujęciach rodzaju Silene także Petrocoptis włączany jest do niego jako podrodzaj[7])[10].

Podział rodzaju jest problematyczny ze względu na dużą zmienność cech morfologicznych i trudność w ustaleniu cech diagnostycznych. W zależności od ujęcia systematycznego w obrębie rodzaju bywa wyróżnianych od 7 do 11 gatunków[7].

Wykaz gatunków[3]
  • Petrocoptis crassifolia Rouy
  • Petrocoptis glaucifolia (Lag.) Boiss. – petrokoptis sinolistny
  • Petrocoptis grandiflora Rothm.
  • Petrocoptis guarensis Fern.Casas
  • Petrocoptis hispanica (Willk.) Pau
  • Petrocoptis montserratii Fern.Casas
  • Petrocoptis montsicciana O.Bolòs & Rivas Mart.
  • Petrocoptis pardoi Pau
  • Petrocoptis pseudoviscosa Fern.Casas
  • Petrocoptis pyrenaica (Bergeret) A.Braun ex Walp.
  • Petrocoptis wiedmannii Merxm. & Grau

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-12-17] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-12-17] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Petrocoptis A.Braun ex Endl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-17].
  4. ↑ Petrocoptis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-12-17].
  5. ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 139. ISBN 978-83-925110-5-2.
  6. ↑ a b c d e f B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 670. ISBN 978-83-7506-846-7. (pol.).
  7. ↑ a b c d Maria Mayol, Josep A. Rossello. A Synopsis of Silene Subgenus Petrocoptis (Caryophyllaceae). „Taxon”. 48, 3, s. 471-482, 1999. 
  8. ↑ Genus Petrocoptis A. Braun ex Endl.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-17].
  9. ↑ Eduardo Cires, José Antonio Fernández Prieto. Phylogenetic relationships of Petrocoptis A. Braun ex Endl. (Caryophyllaceae), a discussed genus from the Iberian Peninsula. „Journal of Plant Research”. 128, 2, s. 223–238, 2015. DOI: 10.1007/s10265-014-0691-6. 
  10. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 701, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.