Pieniądz cyfrowy banku centralnego

Pieniądz cyfrowy banku centralnego (Central Bank Digital Currency, CBDC) – jest definiowany jako zobowiązanie banku centralnego, wyrażone w obowiązującej jednostce rozrachunkowej, w formie cyfrowej, które służy jako środek wymiany oraz środek przechowywania wartości[1][2].

Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) definiuje pieniądz cyfrowy banku centralnego, CBDC, jako zobowiązanie banku centralnego, wyrażone w obowiązującej jednostce rozrachunkowej, które służy jako środek wymiany oraz środek przechowywania wartości[1].

Międzynarodowy Fundusz Walutowy definiuje CBDC jako nową formę pieniądza, wydawaną w formie cyfrowej przez bank centralny, która ma służyć jako prawny środek płatniczy[1].

Przykładem funkcjonującego w ograniczonym zakresie pieniądza cyfrowego banku centralnego jest cyfrowy yuan (renminbi) wprowadzony do obiegu przez Ludowy Bank Chin. Władze chińskie wdrażają projekty wypłacania wynagrodzeń w tym środku płatniczym wybranym grupom pracowników[3].

Dla CBDC jako bezpośredniego zobowiązania banku centralnego, przyjmuje się trzy modele dla płatności detalicznych, w zależności od pełnienia roli banku centralnego oraz zakresu gromadzenia przez niego danych[4][5]:

  1. Direct CBDC – bank centralny prowadzi system płatności i ich rejestr, sam świadcząc usługi detaliczne oraz realizując płatności detaliczne.
  2. Hybrid CBDC – bank centralny jest odpowiedzialny za emisję oraz wykup CBDC, płatności detaliczne realizują pośrednicy. Bank centralny jest odpowiedzialny za prowadzenie rejestru centralnego wszystkich transakcji, utrzymuje też zapasową infrastrukturę techniczną uruchamianą w przypadku awarii, gdyby zawiedli pośrednicy lub w innych sytuacjach nadzwyczajnych.
  3. Intermediated CBDC – podobny do modelu hybrydowego CBDC, z tą różnicą że bank centralny prowadzi jedynie rejestr transakcji wysokokwotowych.

Przypisy

  1. a b c Pieniądz cyfrowy banku centralnego [online], nbp.pl, 2021 [dostęp 2025-01-31] (pol.).
  2. Central Bank Digital Currencies (CBDCs) Monetary Economics: Central Banks – Policies & Impacts eJournal. Social Science Research Network.
  3. China makes major push in its ambitious digital yuan project | CNN Business [online], cnn.com [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  4. 1.2. Podstawowe rodzaje CBDC, [w:] Departament Systemu Płatniczego NBP, System płatniczy / Dane i analizy / Analizy i opracowania / Pieniądz cyfrowy banku centralnego [pdf], Narodowy Bank Polski - Internetowy Serwis Informacyjny, maj 2021, s. 18-19 [dostęp 2024-10-28] (pol.).
  5. Patryk Gębczyk, Bezpieczenstwo ekonomiczne współczesnego państwa w aspekcie technologii blockchain, 13 lipca 2024 [dostęp 2024-07-15].