Podział administracyjny Budapesztu

Dzielnice Budapesztu

Podział administracyjny Budapesztu – aktualnie (od 1994 roku) miasto Budapeszt jest podzielone na 23 dzielnice ((węg.) kerület). Każda z dzielnic posiada własny samorząd.

Historia

Połączenie trzech miast

W chwili połączenia Budy, Óbudy i Pesztu (1873 rok) w nowo powstałym Budapeszcie było 10 dzielnic, w tym siedem w Peszcie. Oznaczano je liczbami rzymskimi – ta tradycja przetrwała do dziś. Były to:

  • I – Zamek, Tabán, Krisztinaváros,
  • II – Országút i Víziváros,
  • III – Újlak i Ó-Buda (wówczas jeszcze pisane z myślnikiem),
  • IV – Belváros (Śródmieście),
  • V – Lipótváros,
  • VI – Terézváros,
  • VII – Erzsébetváros,
  • VIII – Józsefváros,
  • IX – Ferencváros,
  • X – Kőbánya.

Czasy międzywojenne

W r. 1930 utworzono cztery nowe dzielnice – po dwie na każdym brzegu Dunaju. Dzielnicę XI i XII wydzielono z dotychczasowej I dzielnicy; XI (wówczas Szentimreváros, obecnie Újbuda) zaczęła funkcjonować od 1934 r., XII (Hegyvidék) – od 1940. Dzielnice XIII i XIV utworzono w ten sposób, że z dotychczasowych dzielnic V, VI, VII i X wycięto obszar ograniczony od pd.-wsch. obecną al. György Dózsa, od południa ul. Kerepesi, od pn.-wsch. północną koleją obwodową, a od zachodu Dunajem, a następnie podzielono go na część zachodnią (dzielnica XIII, działająca od 1938 r.) i wschodnią (dzielnica XIV, działająca od 1935 r.). Linia podziału biegła na linii kolejowej Dworzec Nyugati – Vác.

Rozszerzenie granic miasta w 1950 r.

1 stycznia 1950 r. przyłączono do Budapesztu:

7 miast na prawach komitatu:

16 gmin:

  • Albertfalva
  • Békásmegyer
  • Budatétény
  • Cinkota
  • Mátyásföld
  • Nagytétény
  • Pesthidegkút
  • Pestszentimre
  • Pestújhely
  • Rákoscsaba
  • Rákoshegy
  • Rákoskeresztúr
  • Rákosliget
  • Rákosszentmihály
  • Sashalom
  • Soroksár

oraz 3 obszary wydzielone z trzech innych gmin (na jednym z nich powstało lotnisko Ferihegy).

Tak powstałe miasto było 2,5 razy większe od dotychczasowego. Podzielono je na 22 dzielnice. Dotychczasową IV skasowano, granice pozostałych 13 w różnym stopniu zmieniono. Spośród przyłączonych obszarów cztery dołączono do istniejących dzielnic, z pozostałych 22 utworzono 9 nowych dzielnic. Numer IV otrzymał leżący najbardziej na północ Újpest, pozostałe ponumerowano od XV do XXII. Numeracja jest zgodna z ruchem wskazówek zegara zaczynając od środka.

Lata 90. XX wieku

Ostatnia zmiana w podziale administracyjnym Budapesztu miała miejsce w 1994 roku, kiedy z obszaru dotychczasowej XX dzielnicy Pesterzsébet wydzielono jako osobne osiedle Soroksár, które stworzyło dzielnicę XXIII[1].

Obecny podział

numer nazwa oficjalna herb data powstania ludność powierzchnia
w km² 		gęstość zaludnienia
(osób/km²) 		burmistrz
I Várkerület 17.11.1873 24 528 3,41 7193 Gábor T. Nagy
II brak – II dzielnica 17.11.1873 88 011 36,34 2422 Zsolt Láng
III Óbuda-Békásmegyer 17.11.1873 123 889 39,70 3121 Balázs Bús
IV Újpest 1.01.1950 99 050 18,82 5263 Zsolt Wintermantel
V Belváros-Lipótváros 17.11.1873 27 342 2,59 10 557 Antal Rogán
VI Terézváros 17.11.1873 43 377 2,38 18 226 Zsófia Hassay
VII Erzsébetváros 17.11.1873 64 767 2,09 30 989 Zsolt Vattamány
VIII Józsefváros 17.11.1873 85 173 6,85 12 434 Máté Kocsis
IX Ferencváros 17.11.1873 63 697 12,53 5084 János Bácskai
X Kőbánya 17.11.1873 81 475 32,49 2508 Róbert Kovács
XI Újbuda 1.03.1934 145 510 33,49 4345 Tamás Hoffmann
XII Hegyvidék 1.07.1940 55 776 26,68 2091 Zoltán Pokorni
XIII Újlipótváros-Angyalföld 15.06.1938 118 320 13,44 8804 József Tóth
XIV Zugló 15.06.1935 123 786 18,13 6828 Ferenc Papcsák
XV brak – XV dzielnica 1.01.1950 79 779 26,94 2961 Tamás László
XVI brak – XVI dzielnica 1.01.1950 68 235 33,51 2036 Péter Kovács
XVII Rákosmente 1.01.1950 78 537 54,82 1433 Levente Riz
XVIII Pestszentlőrinc-Pestszentimre 1.01.1950 94 663 38,60 2452 Attila Ughy
XIX Kispest 1.01.1950 62 210 9,38 6632 Péter Gajda
XX Pesterzsébet 1.01.1950 63 887 12,18 5245 Ákos Szabados
XXI Csepel 1.01.1950 76 976 25,75 2989 Szilárd Németh
XXII Budafok-Tétény 1.01.1950 51 071 34,25 1491 Attila Szabolcs
XXIII Soroksár 11.12.1994 19 982 40,77 490 Ferenc Geiger

Osiedla

Większość dzielnic (kerület) jest podzielona na mniejsze jednostki (városrész), które odpowiadają polskim osiedlom.

dzielnica
kerület 		osiedla
városrész
I – Várkerület Gellérthegy (część), Krisztinaváros (część), Tabán (część), Vár i Víziváros (część)
II – II dzielnica Adyliget, Budakeszierdő (część), Budaliget, Csatárka, Erzsébetliget, Erzsébettelek, Felhévíz, Gercse, Hársakalja, Hárshegy, Hűvösvölgy, Kővár, Kurucles, Lipótmező, Máriaremete, Nyék, Országút, Pálvölgy, Pasarét, Pesthidegkút-Ófalu, Petneházyrét, Remetekertváros, Rézmál, Rózsadomb, Szemlőhegy, Széphalom, Szépilona, Szépvölgy, Törökvész, Újlak (część), Vérhalom, Víziváros (część), Zöldmál
III – Óbuda-Békásmegyer Aquincum, Aranyhegy, Békásmegyer, Csillaghegy, Csúcshegy, Filatorigát, Hármashatárhegy, Kaszásdűlő, Mátyáshegy, Mocsárosdűlő, Óbuda, Óbudaisziget, Remetehegy, Rómaifürdő, Solymárvölgy, Táborhegy, Testvérhegy, Törökkő, Újlak (część), Ürömhegy
IV – Újpest Istvántelek, Káposztásmegyer, Megyer, Népsziget (część), Székesdűlő, Újpest
V – Belváros-Lipótváros Belváros, Lipótváros
VI – Terézváros Terézváros
VII – Erzsébetváros Erzsébetváros, Istvánmező (część)
VIII – Józsefváros Istvánmező (część), Józsefváros, Kerepesdűlő, Tisztviselőtelep
IX – Ferencváros Ferencváros, Gubacsidűlő, József Attila lakótelep
X – Kőbánya Felsőrákos, Gyárdűlő, Keresztúridűlő, Kőbánya-Kertváros, Kúttó, Laposdűlő, Ligettelek, Népliget, Óhegy, Téglagyárdűlő, Újhegy
XI – Újbuda Albertfalva, Dobogó, Gazdagrét, Gellérthegy (część), Hosszúrét, Kamaraerdő, Kelenföld, Kelenvölgy, Kőérberek, Lágymányos, Madárhegy, Őrmező, Örsöd, Péterhegy, Pösingermajor, Sasad, Sashegy (część), Spanyolrét, Szentimreváros, Tabán (część)
XII – Hegyvidék Budakeszierdő (część), Csillebérc, Farkasrét, Farkasvölgy, Istenhegy, Jánoshegy, Kissvábhegy, Krisztinaváros (część), Kútvölgy, Magasút, Mártonhegy, Németvölgy, Orbánhegy, Sashegy (część), Svábhegy, Széchenyihegy, Virányos, Zugliget
XIII – Újlipótváros-Angyalföld Angyalföld, Margitsziget, Népsziget (część), Újlipótváros, Vizafogó
XIV – Zugló Alsórákos, Herminamező, Istvánmező, Kiszugló, Nagyzugló, Rákosfalva, Törökőr, Városliget
XV dzielnica Pestújhely, Rákospalota, Újpalota
XVI dzielnica Árpádföld, Cinkota, Mátyásföld, Rákosszentmihály, Sashalom
XVII – Rákosmente Akadémiaújtelep, Madárdomb, Rákoscsaba, Rákoscsaba-Újtelep, Rákoshegy, Rákoskeresztúr, Rákoskert, Rákosliget, Régiakadémiatelep
XVIII – Pestszentlőrinc-Pestszentimre Alacskai úti lakótelep, Almáskert, Bélatelep, Belsőmajor, Bókaytelep, Erdőskert, Erzsébettelep, Ferihegy, Ganzkertváros, Ganztelep, Gloriett-telep, Halmierdő, Havanna-telep, Kossuth Ferenc-telep, Lakatostelep, Liptáktelep, Lónyaytelep, Miklóstelep, Rendessytelep, Szemeretelep, Szent Imre-kertváros, Szent Lőrinc-telep, Újpéteritelep
XIX – Kispest Kispest, Wekerletelep
XX – Pesterzsébet Gubacsipuszta, Kossuthfalva, Pacsirtatelep, Pesterzsébet, Pesterzsébet-Szabótelep
XXI – Csepel Csepel-Belváros, Csepel-Kertváros, Csepel-Ófalu, Csepel-Rózsadomb, Csepel-Szabótelep, Csillagtelep, Erdőalja, Erdősor, Gyártelep, Háros, Királyerdő, Királymajor, Szigetcsúcs
XXII – Budafok-Tétény Baross Gábor-telep, Budafok, Budatétény, Nagytétény
XXIII – Soroksár Millenniumtelep, Soroksár, Soroksár-Újtelep

Dzielnice mogą nadać sobie własną nazwę oficjalną (np. Erzsébetváros), która funkcjonuje obok nazwy z numerem, nadanej przez państwo (np. VII dzielnica miasta stołecznego Budapeszt – Budapest főváros VII. kerülete – taką formę ma nazwa oficjalna)[2]. Dzielnice: II, XIII, XV i XVI nie posiadają nazwy oficjalnej[1].

Przypisy

  1. ↑ a b Kerületek. Budapest.hu. [dostęp 2013-04-29]. (węg.).
  2. ↑ [1] 1994. évi XLIII. törvény Budapest főváros közigazgatási területéről és kerületi beosztásáról, 2. § (2) (Ust. nr XLIII z 1994 r. o podziale administracyjnym i obszarze Budapesztu), data dostępu 2011-09-25.

Bibliografia

Dzielnice Budapesztu
Buda
Peszt

Herb Budapesztu