Rodzimowierstwo
Rodzimowierstwo – system wierzeń etnicznych (zarówno minionych, jak i współczesnych – w tym część rekonstrukcji – zawsze jednak nawiązujących do konkretnego systemu wierzeń etnicznych), odwołujących się zazwyczaj do tradycji przedchrześcijańskich. Jest to zespół poglądów opartych na mitologii i wierzeniach lokalnej społeczności, w obrębie danej grupy kulturowej lub etnicznej. Wyznawcy rodzimowierstwa to tzw. rodzimowiercy – osoby praktykujące wiarę rodzimą, etniczną[1].
Terminologia
Termin ten wywodzi się po części z pejoratywnie nacechowanych przez chrześcijaństwo określeń: pogaństwo, neopogaństwo. Pojęcie rodzimowierstwa powstało poprzez złączenie dwóch słów: „wiara” – zespół zasad, na których opiera się pogląd na świat, oraz „rodzima” – właściwa danej społeczności, regionowi, pochodząca z danego narodu, plemienia, ojczyzny, macierzy. Współczesne rodzimowierstwo zaczęło się rozwijać na przełomie XX i XXI wieku, a początkowo odnosiło się głównie do tradycji słowiańskiej[2][3]. Termin ten rozszerzono na inne przedchrześcijańskie wierzenia etniczne, np. rodzimowierstwo celtyckie czy rodzimowierstwo germańskie.
Europa
W kontekście Europy rodzimowierstwo zyskało popularność m.in. wśród Germanów, gdzie rozwinęły się ruchy takie jak Ásatrú. Na terenach dawniej zamieszkałych przez Celtów powstał ruch neodruidyzmu, związany z odradzaniem obrzędów takich jak rytuał Gorsedd. Ponadto w różnych regionach Europy obserwuje się ruchy odtwarzające lokalne, przedchrześcijańskie tradycje[4].
Polska
W Polsce rodzimowierstwo odwołuje się głównie do słowiańskiej przeszłości. W okresie międzywojennym pojawiły się ruchy związane z odrodzeniem tradycji słowiańskiej, takie jak Koło Czcicieli Światowida czy Zadruga. Po transformacji ustrojowej w 1989 roku, w Polsce zarejestrowano kilka związków wyznaniowych, m.in.:
- Związek Wyznaniowy Rodzimowierców Polskich Ród – istniejący od 2016 r.[5]
- Rodzimy Kościół Polski- istniejący od 1995 r.[6]
- Rodzima Wiara- istniejąca od 1996 r.[7]
- Zachodniosłowiański Związek Wyznaniowy „Słowiańska Wiara”[8].
Rodzimowiercy organizują obrzędy nawiązujące do cyklu rocznego i dawnych słowiańskich świąt, takich jak Jare Gody, Noc Kupały, Dziady czy Święto Plonów (Dożynki)[9][10][11]. Obecnie w Polsce działa wiele rodzimowierczych gromad, w tym te skupione w ramach wyżej wymienionych organizacji. Rodzimowiercy angażują się również w działania mające na celu ochronę miejsc związanych z tradycją przedchrześcijańską, takich jak kurhany, święte gaje i wzgórza[12].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Edyta J. Litwiniuk: Sekta czy religia?. 2007-03-20. [dostęp 2009-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-02)]. (pol.).
- ↑ Ratomir Wilkowski: Neopogaństwo, rodzimowierstwo i pseudorodzimowierstwo…. 2016-08-19. [dostęp 2016-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-28)]. (pol.).
- ↑ Leonard Pełka, Współczesne neopogaństwo słowiańskie (rodowody – doktryna – kult), Przegląd Religioznawczy 1999 nr 3/4, s. 115-133
- ↑ Liczba pogan może w Polsce szybko wzrastać. Kim są rodzimowiercy słowiańscy? , [dostęp: 2024-10-19]
- ↑ [www.zwrprod.pl Strona internetowa Zwiazku Wyznaniowego Rodzimowierców Polskich „Ród"],[dostęp: 2024-10-19]
- ↑ [www.rkp.org.pl Strona internetowa Rodzimego Kościoła Polskiego],[dostęp: 2024-10-19]
- ↑ Strona internetowa Rodzimej Wiary,[dostęp: 2024-10-19]
- ↑ Strona internetowa Rodzimej Wiary,[dostęp: 2024-10-19]
- ↑ Michał Pawleta, Szanuj swych przodków i dbaj o ich szczątki. Archeolodzy a neopoganie wobec kwestii obchodzenia się ze szczątkami zmarłych, Przegląd Archeologiczny, 2008, tom 56, s. 127-145.
- ↑ Piotr Grochowski. Stado i Kupała w praktykach obrzędowych polskich rodzimowierców. O rewitalizacji źródeł etnograficznych i historycznych. „Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury”, 2020. ISSN 0860-8032.
- ↑ Piotr Grochowski. Gdzie świętują rodzimowiercy? Przedchrześcijańskie dziedzictwo Słowian w warunkach późnej nowoczesności. „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 2022.
- ↑ Konrad Kośnik. Tożsamość współczesnych rodzimowierców słowiańskich. „Przegląd Religioznawczy”, 2015.
