Rząd (prawo)

Obecny Rząd Rzeczypospolitej Polskiej

Rząd – kolegialny organ władzy wykonawczej, powoływany i odwoływany przez organ przedstawicielski. Do jego zadań należy koordynowanie działalności administracyjnej i realizacja zadań państwa, właściwy dla parlamentarno-gabinetowych systemów politycznych[1].

Rząd składa się z przewodniczącego rady ministrów, który jest zazwyczaj nazywany premierem (pierwszym ministrem), choć w niektórych krajach (np. Niemcy) jest tradycyjnie nazywany kanclerzem, oraz z ministrów.

W krajach o systemie parlamentarno-gabinetowym rząd jest wyłaniany i odpowiedzialny przed parlamentem (np. Wlk. Brytania, Włochy, Hiszpania, Japonia[2]). W systemie prezydenckim pracami rządu kieruje prezydent lub osoba mianowana przez prezydenta wedle własnego uznania[3]. W takim systemie rząd nie jest odpowiedzialny przed parlamentem, tylko przed prezydentem[4]. Istnieje również model półprezydencki (np. Francja, Rosja[2]), który łączy cechy obydwu systemów – prezydent wybiera premiera spośród członków partii większościowej w parlamencie oraz wskazuje rządowi kierunki polityki. Rząd ponosi wówczas podwójną odpowiedzialność – zarówno przed prezydentem, jak i parlamentem.

Rządem nazywany jest także organ władzy wykonawczej sprawujący władzę w imieniu monarchy w państwach o ustroju politycznym niedemokratycznym, monarchia absolutna (np. XIX-wieczny rząd imperatorski w Imperium Rosyjskim lub rząd Królestwa Arabii Saudyjskiej).

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ E. Zieliński, Nauka o państwie i polityce, Wyd. IV, Warszawa 2006, s. 186, ISBN 83-7151-726-2.
  2. ↑ a b rząd, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-12-04].
  3. ↑ E. Zieliński, Nauka o państwie i polityce, Wyd. IV, Warszawa 2006, s. 180–181, ISBN 83-7151-726-2.
  4. ↑ W USA członkowie rządu mianowani są przez prezydenta za zgodą Senatu USA, ponoszą odpowiedzialność konstytucyjną (impeachment).