St. James’s Park

St James’s Park

Państwo	Wielka Brytania
Miejscowość	Londyn
Dzielnica	City of Westminster
Powierzchnia	32 ha
Położenie na mapie City of Westminster St James’s Park
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii St James’s Park
Położenie na mapie Anglii St James’s Park
Położenie na mapie Wielkiego Londynu St James’s Park
51°30′09,84″N 0°08′03,02″W/51,502733 -0,134172
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

St. James’s Park (tłum. „park św. Jakuba”) – najstarszy z królewskich parków w Londynie, położony w dzielnicy City of Westminster, pomiędzy Pałacem Buckingham, Pałacem Westminsterskim i St. James’s Palace.

St. James’s Park jest wpisany na listę angielskiego dziedzictwa narodowego (ang. National Heritage List for England) pod numerem 1000483.

St James’s Park znajduje się w centrum Londynu, w dzielnicy City of Westminster^[1] . Zajmuje ok. 32 ha (0,32 km²) a jego granice wyznaczają ulice The Mall na północy i Birdcage Walk na południu, tyły budynków rządowych związanych z Whitehall na północnym wschodzie (granica Horse Guards Parade) a bramy Pałac Buckingham na zachodzie^[1] .

Przy parku położone są trzy pałace: Pałac Buckingham (ok. 200 m na zachód^[1] ), Pałac Westminsterski (400 m na południowy wschód^[1] ) i St. James’s Palace^[2] .

Główną bramą do parku jest Marlborough Gate po południowo-wschodniej stronie The Mall. Inne wejścia to Queen Anne’s Gate, Buckingham Gate i Storey’s Gate^[1] .

St James’s Park jest najstarszym parkiem królewskim w Londynie, powstałym w miejscu podmokłej łąki^[2] . W 1532 roku król Henryk VIII (1491–1547) nabył teren, by założyć tu park jeleni^[2] [a]. Wcześniej znajdował się tu XIII-wieczny szpital św. Jakuba dla trędowatych, od którego pochodzi nazwa parku^[2] . Henryk VIII przebudował szpital na domek myśliwski^[1] , późniejszy St. James’s Palace^[3] . Za panowania królowej Elżbiety I (1533–1603) w parku powstała aleja na linii wschód-zachód (The Mall)^[1]  i organizowano tu różne festyny^[2] .

Król Jakub I (1566–1625) poprawił drenaż i gospodarkę wodną parku^[2] . Jakub I trzymał w parku egzotyczne zwierzęta, m.in. wielbłądy, krokodyle i słonia^[3] . Za jego panowania założono także ogród kwiatowy^[3]  oraz sad morwowy w części zachodniej^[1] .

Za panowania Karola II park został przeprojektowany – projekt stworzył najprawdopodobniej francuski architekt krajobrazu André Mollet^[3] . W centralnym punkcie powstał prosty kanał o długości 2560 stóp i szerokości 125 stóp, otoczony z każdej strony alejami nasadzonych drzew^[3] . Na wschodnim krańcu kanału znalazł się patte d’oie ze ścieżkami obsadzonymi drzewami^[1] . Park został otwarty dla publiczności^[2] . Rozgrywano tu partie „Pelle Melle”, od czego pochodzą dzisiejsze nazwy „Pall Mall” i „The Mall”^[3] . W 1664 roku rosyjski ambasador podarował królowi dla parku parę pelikanów, co zapoczątkowało zwyczaj obdarowywania króla tymi ptakami przez ambasadorów^[3] . Do dziś pelikany są jedną z atrakcji parku^[3] .

W epoce georgiańskiej w parku powstał plac defilad Horse Guards Parade^[2] . W 1761 roku rodzina królewska kupiła Buckingham House^[3] .

W latach 20. XIX w. park został przeprojektowany przez angielskiego architekta Johna Nasha (1752–1835), który nadał mu charakter romantyczny^[3] . Przebiegający przez park kanał został przekształcony w sztuczne jezioro^[2] . W 1837 roku Towarzystwo Ornitologiczne Londynu (ang. Ornithological Society of London) wypuściło w parku ptaki i wybudowało domek dla ptasznika (ang. Duck Island Cottage), który zachował do dziś^[2] . W XIX w. bezpośrednio obok St. James’s Palace wzniesiono Clarence House na zamówienie księcia Clarence, późniejszego króla Wilhelma IV (1765–1837)^[2] . W 1857 roku nad jeziorem wzniesiono most wiszący, który w 1957 roku zastąpiono konstrukcją betonową^[3] [4]. W 2004 roku park odrestaurowano, by jak najwierniej odtworzyć założenie Nasha^[3] .

St. James’s Park jest wpisany na listę angielskiego dziedzictwa narodowego (ang. National Heritage List for England) pod numerem 1000483^[1] .

Współczesny wygląd parku odzwierciedla projekt Nasha^[3] .

W parku znajduje się niewielkie sztuczne jezioro o nazwie St. James’s Park Lake (o powierzchni 4,6 ha^[1] ), z dwiema wyspami, Duck Island w części wschodniej oraz West Island w części zachodniej. Duck Island, wzniesiona w 1665 roku, stała się ostoją dla kaczkowatych^[5]. Gniazdują tu również łabędzie nieme i pelikany^[5] (w parku żyje 40 pelikanów^[6]). Jezioro otoczone jest żelaznymi balustradami sięgającymi do pasa, które chronią kolonie ptactwa^[1] . Pośrodku zbiornika znajduje się fontanna Tiffany Fountain, wyrzucająca wodę na wysokość 20 stóp (6 m)^[7].

Most biegnący nad jeziorem The Blue Bridge pozwala zobaczyć wschodnią stronę Pałacu Buckingham i Horse Guards Parade oraz Big Bena i London Eye na wschodzie^[4].

Horse Guards Parade jest miejscem corocznej ceremonii Trooping the Colour w dniu urodzin Królowej w czerwcu^[8].

Większość drzew w parku to platany; mniej licznie rosną tu także dęby szkarłatne, morwy czarne i figowce^[9].

Oprócz ptactwa wodnego (m.in. krzyżówek, czernic, tadorn czy krakw^[10]) na terenie parku występują: raniuszki zwyczajne, modraszki zwyczajne, bogatki zwyczajne, rudziki, kosy, strzyżyki, dzięcioły duże i puszczyki zwyczajne^[11]. Ze ssaków występują tu: lisy, myszarki zaroślowe, szczury wędrowne, wiewiórki szare oraz nietoperze – karliki malutkie^[12].

• St. James’s Park (stacja metra)

• The Royal Parks: St James’s Park, About St James’s Park, History and Architecture. [w:] www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
• The Royal Parks: St James’s Park, About St James’s Park, Landscape History. [w:] www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
• Historic England: ST JAMES’S PARK. [w:] historicengland.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).