Stanisław Mucha (fotograf)

Stanisław Mucha

w czasie jego służby w Legionach Polskich
Data i miejsce urodzenia	1 maja 1895 Olszówka
Data i miejsce śmierci	2 czerwca 1976 Kraków
Miejsce spoczynku	cmentarz Rakowicki w Krakowie
Zawód, zajęcie	fotograf
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Mucha (ur. 1 maja 1895 w Olszówce, zm. 2 czerwca 1976 w Krakowie) – polski fotograf, znany głównie jako autor zdjęć przedstawiających Kraków i jego architekturę.

Najstarszy z siedmiorga dzieci Józefa Muchy i Antoniny z Pruszyńskich. Uczył się w szkole w Okulicach, następnie w Łapczycy, a po przeprowadzce rodziny do Bochni w 1910 r. kontynuował naukę w Gimnazjum im. Króla Kazimierza Wielkiego. W tym okresie zaczął uczyć się fotografowania, a pomocą służyli mu Śpićakowie – bocheńscy fotografowie. W 1914 r. wstąpił wraz z bratem do Legionów Polskich, służąc w IV batalionie 2 pułku piechoty i 4 pułku piechoty dowodzonym przez majora Bolesława Roi; następnie służył w Wojsku Polskim (do 1921 r.). W okresie tym wykonywał zdjęcia na potrzeby wojska. Odznaczony został Krzyżem Walecznych.

Po przejściu do rezerwy zamieszkał w Bochni. 12 grudnia 1922 wziął ślub z Jadwigą Datką, pianistką. W 1923 r. urodziła się ich córka, Krystyna. W latach 1919–1925 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, od 1924 r. uczył się również w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie (przez całe życie grał na flecie i wiolonczeli). Od 1922 r. współpracował jako fotoreporter z pismem „Nowości Ilustrowane”, a po wygraniu konkursu fotograficznego „Światowida” i „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” w 1925 r. rozpoczął pracę w agencji fotograficznej „Światowida”, gdzie pozostał do 1927 r. W 1925 r. Muchowie przenieśli się do Krakowa. Rok później fotograf rozpoczął dokumentację prac prowadzonych na Wawelu przez Adolfa Szyszko-Bohusza. W 1928 r. otworzył własny zakład fotograficzny przy ul. Jabłonowskich 20.

Wykonywał zdjęcia portretowe oraz dokumentacyjne, uwieczniając zabytki miasta, dzieła sztuki, wystawy, prowadzone prace. Utrwalał także widoki miejsc poza Krakowem, w tym kopalni w Wieliczce. Specjalizował się w fotografii panoramicznej i w ujęciach wykonywanych z dużych wysokości (np. w 1937 r. z budynku Feniksa przy ul. Basztowej wykonał panoramę miasta o zasięgu 360°^[1]). Wykonywał zdjęcia na potrzeby różnych pism, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ajencji Prasowo-Fotograficznej Propaganda w Warszawie i Polskiej Ajencji Fotograficznej. Wiele z jego zdjęć powielanych było w formie pocztówek.

W 1939 został powołany do 36 pułku piechoty, był internowany przez dwa lata w Rumunii, po czym nielegalnie powrócił do Krakowa, gdzie ukrywał wyniesione z Drukarni Narodowej klisze ze zdjęciami ukazującymi działalność nazistów w Krakowie. Ukrywał także broń żołnierzy Armii Krajowej i pomagał przy powielaniu prasy konspiracyjnej^[2]. W 1945 r. fotografował wnętrza zamku wawelskiego po opuszczeniu ich przez hitlerowców, a dla Nadzwyczajnej Radzieckiej Komisji Państwowej do Badania Zbrodni Niemiecko-Faszystowskich Agresorów wykonał serię zdjęć ukazujących obóz Auschwitz po wyzwoleniu.

Od 1952 członek Polskiego Związku Fotografików (później ZPAF-u). W 1970 nagrodzony dyplomem Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej (FIAP).

Pod koniec życia zapadł na chorobę Buergera, w 1974 miał wylew. Zmarł w 1976 pochowany został na cmentarzu Rakowickim.

• Krzyż Niepodległości (20 lipca 1932)^[3]
• Krzyż Walecznych
• Srebrny Medal Waleczności 2 klasy (Austro-Węgry, 1915)^[4]

• EwaE. Piotrowska EwaE., StanisławS. Mucha StanisławS., Stanisław Mucha. Fotograf-dokumentalista i miłośnik Krakowa, Kraków: Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego, 2007, ISBN 978-83-89177-36-0, OCLC 233420369 . Brak numerów stron w książce

• Fotografie Stanisława Muchy ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii w Krakowie