System Takhtajana
System Takhtajana, system Tachtadżiana – system klasyfikacji roślin okrytonasiennych. Został opracowany przez rosyjsko-ormiańskiego botanika Armena Tachtadżiana (1910-2009). System jest rozwijany od lat 50. XX w. W 1954 ukazała się pierwsza jego publikacja w języku rosyjskim, w 1958 w angielskim, rozwinięcie w języku rosyjskim 1959 i 1966 oraz w angielskim, które spopularyzowało system w 1969. Publikacje uzupełniające i zmieniające system ukazywały się kolejno w 1980, 1983, 1986 i 1987 (Systema Magnoliophytorum). W 1997 ukazała się aktualizacja systemu (Diversity and Classification of Flowering Plants)[1] i w końcu ostatnia wersja opublikowana została w roku jego śmierci – w 2009 (Flowering Plants)[2].
System Tachtadżiana ujmuje rośliny okrytonasienne jako gromadę Magnoliophyta, z dwiema klasami: Magnoliopsida (dwuliścienne, 11 podklas) i Liliopsida (jednoliścienne, 6 podklas). System obejmuje 128 rzędów dwuliściennych i 38 jednoliściennych i odpowiednio 429 i 104 rodziny[1]. Przypomina system Cronquista, jest jednak nieco bardziej złożony na wyższych poziomach taksonomicznych.
Klasyfikacja
Podział na podklasy
Gromada: Magnoliophyta – okrytonasienne
- Klasa: Magnoliopsida – dwuliścienne
- Podklasa: Magnoliidae
- Podklasa: Nymphaeidae
- Podklasa: Nelumbonidae
- Podklasa: Ranunculidae
- Podklasa: Caryophyllidae
- Podklasa: Hamamelididae
- Podklasa: Dilleniidae
- Podklasa: Rosidae
- Podklasa: Cornidae
- Podklasa: Asteridae
- Podklasa: Lamiidae
- Klasa: Liliopsida – jednoliścienne
- Podklasa: Liliidae
- Podklasa: Commelinidae
- Podklasa: Arecidae
- Podklasa: Alismatidae
- Podklasa: Triurididae
- Podklasa: Aridae
Podział szczegółowy
Klasa: Magnoliopsida – dwuliścienne
Podklasa: Magnoliidae
- Nadrząd: Magnolianae
- Rząd: Magnoliales
- Rodzina: Degeneriaceae
- Himantandraceae
- Magnoliaceae
- Winterales
- Canellales
- Illiciales
- Austrobaileyales
- Eupomatiales
- Annonales
- Myristicales
- Aristolochiales
- Rząd: Magnoliales
- Lactoridanae
- Lactoridales
- Piperanae
- Piperales
- Saururaceae
- Piperaceae
- Peperomiaceae
- Piperales
- Lauranae
- Laurales
- Calycanthales
- Calycanthaceae
- Idiospermaceae
- Chloranthales
- Rafflesianae
- Balanophoranae
- Cynomoriales
- Balanophorales
- Mystropetalaceae
- Dactylanthaceae
- Lophophytaceae
- Sarcophytaceae
- Scybaliaceae
- Heloseaceae
- Langsdorffiaceae
- Balanophoraceae
- Nadrząd: Magnolianae
Podklasa: Nymphaeidae
- Nymphaeanae
- Hydropeltidales
- Hydropeltidaceae
- Cabombaceae
- Nymphaeales
- Nupharaceae
- Nymphaeaceae
- Barclayaceae
- Hydropeltidales
- Ceratophyllanae
- Nymphaeanae
Podklasa: Nelumbonidae
- Nelumbonanae
Podklasa: Ranunculidae
- Ranunculanae
- Lardizabales
- Menispermales
- Berberidales
- Nandinaceae
- Berberidaceae
- Ranzaniaceae
- Podophyllaceae
- Ranunculales
- Circaeasterales
- Kingdoniaceae
- Circaeasteraceae
- Hydrastidales
- Hydrastidaceae
- Glaucidiales
- Paeoniales
- Papaverales
- Papaveraceae
- Pteridophyllaceae
- Hypecoaceae
- Fumariaceae
- Ranunculanae
Podklasa: Caryophyllidae
- Caryophyllanae
- Gyrostemonanae
- Gyrostemonales
- Polygonanae
- Plumbaginanae
Podklasa: Hamamelididae
- Trochodendranae
- Trochodendrales
- Trochodendraceae
- Tetracentraceae
- Cercidiphyllales
- Eupteleales
- Trochodendrales
- Myrothamnanae
- Myrothamnales
- Hamamelidanae
- Barbeyanae
- Barbeyales
- Daphniphyllanae
- Daphniphllales
- Balanopales
- Buxanae
- Didymelales
- Buxales
- Simmondsiales
- Faganae
- Casuarinanae
- Casuarinales
- Juglandanae
- Myricales
- Rhoipteleales
- Juglandales
- Trochodendranae
Podklasa: Dilleniidae
- Dillenianae
- Theanae
- Paracryphiales
- Theales
- Hypericales
- Physenales
- Medusagynales
- Ochnales
- Strasburgeriaceae
- Ochnaceae
- Sauvagesiaceae
- Lophiraceae
- Quiinaceae
- Scytopetalaceae
- Elatinales
- Ancistrocladales
- Dioncophyllales
- Lecythidales
- Barringtoniaceae
- Lecythidaceae
- Napoleonaeaceae
- Foetidiaceae
- Asteranthaceae
- Sarracenianae
- Sarraceniales
- Nepenthanae
- Nepenthales
- Droserales
- Ericanae
- Actinidiales
- Ericales
- Clethraceae
- Cyrillaceae
- Ericaceae
- Epacridaceae
- Empetraceae
- Diapensiales
- Bruniales
- Geissolomatales
- Fouquieriales
- Primulanae
- Styracales
- Styracaceae
- Symplocaceae
- Ebenaceae
- Lissocarpaceae
- Sapotales
- Myrsinales
- Myrsinaceae
- Theophrastaceae
- Primulales
- Styracales
- Violanae
- Violales
- Berberidopsidaceae
- Aphloiaceae
- Bembiciaceae
- Flacourtiaceae
- Lacistemataceae
- Peridiscaceae
- Violaceae
- Dipentodontaceae
- Scyphostegiaceae
- Passiflorales
- Passifloraceae
- Turneraceae
- Malesherbiaceae
- Achariaceae
- Caricales
- Salicales
- Tamaricales
- Reaurmuriaceae
- Tamaricaceae
- Frankeniaceae
- Cucurbitales
- Begoniales
- Capparales
- Moringales
- Batales
- Violales
- Malvanae
- Cistales
- Elaeocarpales
- Malvales
- Tiliaceae
- Dirachmaceae
- Monotaceae
- Dipterocarpaceae
- Sarcolaenaceae
- Plagiopteraceae
- Huaceae
- Sterculiaceae
- Diegodendraceae
- Sphaerosepalaceae
- Bombacaceae
- Malvaceae
- Urticanae
- Urticales
- Ulmaceae
- Moraceae
- Cannabaceae
- Cecropiaceae
- Urticaceae
- Urticales
- Euphorbianae
Podklasa: Rosidae
- Saxifraganae
- Cunoniales
- Cunoniaceae
- Davidsoniaceae
- Eucryphiaceae
- Brunelliaceae
- Saxifragales
- Tetracarpaeaceae
- Penthoraceae
- Crassulaceae
- Saxifragaceae
- Grossulariaceae
- Pterostemonaceae
- Iteaceae
- Eremosynaceae
- Vahliaceae
- Cephalotales
- Greyiales
- Greyiaceae
- Francoales
- Haloragales
- Podostemales
- Gunnerales
- Cunoniales
- Rosanae
- Rosales
- Crossosomatales
- Chrysobalanales
- Rhizophoranae
- Anisophylleales
- Rhizophorales
- Myrtanae
- Myrtales
- Alzateaceae
- Rhynchocalycaceae
- Penaeaceae
- Oliniaceae
- Combretaceae
- Crypteroniaceae
- Memecylaceae
- Melastomataceae
- Lythraceae
- Punicaceae
- Duabangaceae
- Sonneratiaceae
- Onagraceae
- Trapaceae
- Psiloxylaceae
- Heteropyxidaceae
- Myrtaceae
- Myrtales
- Fabanae
- Rutanae
- Sapindales
- Tropaeolales
- Sabiales
- Sabiaceae
- Meliosmaceae
- Connarales
- Rutales
- Rutaceae
- Rhabdodendraceae
- Cneoraceae
- Simaroubaceae
- Surianaceae
- Irvingiaceae
- Kirkiaceae
- Ptaeroxylaceae
- Tepuianthaceae
- Meliaceae
- Leitneriales
- Leitneriaceae
- Coriariales
- Burserales
- Burseraceae
- Anacardiaceae
- Podoaceae
- Geranianae
- Linales
- Hugoniaceae
- Linaceae
- Ctenolophonaceae
- Ixonanthaceae
- Humiriaceae
- Erythroxylaceae
- Oxalidales
- Oxalidaceae
- Lepidobotryaceae
- Geraniales
- Hypseocharitaceae
- Vivianiaceae
- Geraniaceae
- Ledocarpaceae
- Rhynchothecaceae
- Biebersteiniales
- Balsaminales
- Zygophyllales
- Zygophyllaceae
- Peganaceae
- Balanitaceae
- Nitrariaceae
- Tetradiclidaceae
- Vochysiales
- Malpighiaceae
- Trigoniaceae
- Vochysiaceae
- Tremandraceae
- Krameriaceae
- Polygalales
- Polygalaceae
- Xanthophyllaceae
- Emblingiaceae
- Linales
- Corynocarpanae
- Corynocarpales
- Celastranae
- Brexiales
- Ixerbaceae
- Brexiaceae
- Rousseaceae
- Parnassiales
- Parnassiaceae
- Lepuropetalaceae
- Celastrales
- Goupiaceae
- Celastraceae
- Lophopyxidaceae
- Stackhousiaceae
- Salvadorales
- Icacinales
- Aquifoliaceae
- Phellinaceae
- Icacinaceae
- Sphenostemonaceae
- Metteniusales
- Cardiopteridales
- Brexiales
- Santalanae
- Medusandrales
- Medusandraceae
- Santalales
- Olacaceae
- Opiliaceae
- Aptandraceae
- Octoknemaceae
- Santalaceae
- Misodendraceae
- Loranthaceae
- Viscaceae
- Eremolepidaceae
- Medusandrales
- Rhamnanae
- Rhamnales
- Elaeagnales
- Proteanae
- Vitanae
Podklasa: Cornidae
- Cornanae
- Hydrangeales
- Escalloniaceae
- Hydrangeaceae
- Abrophyllaceae
- Argophyllaceae
- Corokiaceae
- Alseuosmiaceae
- Carpodetaceae
- Phyllonomaceae
- Pottingeriaceae
- Tribelaceae
- Melanophyllaceae
- Montiniaceae
- Kaliphoraceae
- Columelliaceae
- Desfontainiales
- Desfontainiaceae
- Roridulales
- Cornales
- Davidiaceae
- Nyssaceae
- Mastixiaceae
- Curtisiaceae
- Cornaceae
- Alangiaceae
- Garryales
- Aucubales
- Aucubaceae
- Griseliniales
- Eucommiales
- Aralidiales
- Aralidiaceae
- Torricelliales
- Hydrangeales
- Aralianae
- Helwingiales
- Araliales
- Pittosporales
- Byblidales
- Dipsacanae
- Viburnales
- Adoxales
- Dipsacales
- Caprifoliaceae
- Valerianaceae
- Triplostegiaceae
- Dipsacaceae
- Morinaceae
Podklasa: Asteridae
- Campanulanae
- Campanulales
- Goodeniales
- Brunoniaceae
- Goodeniaceae
- Stylidales
- Donatiaceae
- Stylidiaceae
- Menyanthales
- Asteranae
Podklasa: Lamiidae
- Gentiananae
- Gentianales
- Gelsemiaceae
- Loganiaceae
- Strychnaceae
- Antoniaceae
- Spigeliaceae
- Gentianaceae
- Saccifoliaceae
- Geniostomaceae
- Plocospermataceae
- Rubiales
- Dialypetalanthaceae
- Rubiaceae
- Theligonaceae
- Carlemanniaceae
- Apocynales
- Gentianales
- Solananae
- Solanales
- Solanaceae
- Sclerophylacaceae
- Duckeodendraceae
- Goetzeaceae
- Convolvulales
- Polemoniales
- Boraginales
- Hydrophyllaceae
- Boraginaceae
- Tetrachondraceae
- Hoplestigmataceae
- Lennoaceae
- Limnanthales
- Solanales
- Loasanae
- Loasales
- Oleanae
- Lamianae
- Scrophulariales
- Buddlejaceae
- Retziaceae
- Stilbaceae
- Scrophulariaceae
- Oftiaceae
- Globulariaceae
- Gesneriaceae
- Plantaginaceae
- Bignoniaceae
- Pedaliaceae
- Martyniaceae
- Trapellaceae
- Myoporaceae
- Acanthaceae
- Lentibulariaceae
- Lamiales
- Verbenaceae
- Phrymaceae
- Cyclocheilaceae
- Symphoremataceae
- Avicenniaceae
- Viticaceae
- Lamiaceae
- Callitrichales
- Callitrichaceae
- Hydrostachyales
- Hippuridales
- Scrophulariales
Klasa: Liliopsida – jednoliścienne
Podklasa: Liliidae
- Lilianae
- Melanthiales
- Tofieldiaceae
- Melanthiaceae
- Japonoliriaceae
- Xerophyllaceae
- Nartheciaceae
- Heloniadaceae
- Chionographidaceae
- Colchicales
- Tricyrtidaceae
- Burchardiaceae
- Uvulariaceae
- Campynemataceae
- Scoliopaceae
- Colchicaceae
- Calochortaceae
- Trilliales
- Trillaceae
- Liliales
- Alstroemeriales
- Iridales
- Isophysidaceae
- Geosiridaceae
- Iridaceae
- Tecophilaeales
- Ixioliriaceae
- Lanariaceae
- Walleriaceae
- Tecophilaeaceae
- Cyanastraceae
- Eriospermaceae
- Burmanniales
- Hypoxidales
- Orchidales
- Amaryllidales
- Hemerocallidaceae
- Hyacinthaceae
- Alliaceae
- Hesperocallidaceae
- Hostaceae
- Agavaceae
- Amaryllidaceae
- Asparagales
- Convallariaceae
- Ophiopogonaceae
- Ruscaceae
- Asparagaceae
- Dracaenaceae
- Nolinaceae
- Blandfordiaceae
- Herreriaceae
- Phormiaceae
- Dianellaceae
- Doryanthaceae
- Asteliaceae
- Asphodelaceae
- Aloaceae
- Anthericaceae
- Aphyllanthaceae
- Xanthorrhoeales
- Baxteriaceae
- Lomandraceae
- Dasypogonaceae
- Calectasiaceae
- Xanthorrhoeaceae
- Hanguanales
- Melanthiales
- Dioscoreanae
- Stemonales
- Stemonaceae
- Croomiaceae
- Pentastemonaceae
- Smilacales
- Dioscoreales
- Stenomeridaceae
- Trichopodaceae
- Avetraceae
- Dioscoreaceae
- Taccales
- Stemonales
Podklasa: Commelinidae
- Bromelianae
- Bromeliales
- Velloziales
- Pontederianae
- Philydrales
- Pontederiales
- Haemodorales
- Haemodoraceae
- Conostylidaceae
- Zingiberanae
- Musales
- Lowiales
- Zingiberales
- Cannales
- Commelinanae
- Commelinales
- Mayacales
- Xyridales
- Rapateales
- Eriocaulales
- Hydatellanae
- Hydatellales
- Juncanae
- Poanae
- Flagellariales
- Restionales
- Centrolepidales
- Poales
Podklasa: Arecidae
Podklasa: Alismatidae
- Alismatane
- Butomales
- Hydrocharitales
- Hydrocharitaceae
- Thalassiaceae
- Halophilaceae
- Najadales
- Alismatales
- Aponogetonales
- Jucaginales
- Juncaginales
- Juncaginaceae
- Lilaeaceae
- Maundiaceae
- Potamogetonales
- Posidoniales
- Cymodoceales
- Zosterales
Podklasa: Triurididae
- Triuridanae
- Petrosaviales
- Triuridales
Podklasa: Aridae
- Aranae
- Cyclanthanae
- Pandananae
- Typhanae
Literatura
- Armen Takhtajan. Outline of the classification of flowering plants (Magnoliophyta). „Botanical Review”. 1980. 46. s. 225-359.
- Armen Takhtajan: Diversity and Classification of Flowering Plants. New York: Columbia University Press, 1997. ISBN 0-231-10098-1.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Gurcharan Singh: Plant Systematics. An Integrated Approach. Enfield: Science Publishers, INC, 2004, s. 269-277. ISBN 1-57808-351-6.
- ↑ Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009. ISBN 978-1-4020-9609-9.
Linki zewnętrzne
- James L. Reveal: The Takhtajan system of flowering plant classification.... [w:] PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy [on-line]. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. [dostęp 2006-07-29]. (ang.).
- Hugh D. Wilson: Takhtajan System of Angiosperm Classification. [w:] Flowering Plant Gateway [on-line]. Texas A&M Bioinformatics Working Group. [dostęp 2006-11-10]. (ang.).