Tytus Flawiusz
| |
| Cesarz rzymski | |
| Okres |
od 24 czerwca 79 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
13 września 81 |
| Moneta | |
 Aureus z wyobrażeniem Venus Victrix (79 r.) | |
Tytus Flawiusz, Titus Flavius Sabinus Vespasianus (ur. 30 grudnia 39 n.e., zm. 13 września 81 n.e.) – urodzony w Rzymie syn cesarza Wespazjana i Domitilli Starszej. Starszy brat Domicjana i Domitilli Młodszej. Cesarz rzymski od 24 czerwca 79 n.e. do 13 września 81 n.e.
Kariera wojskowa
W dzieciństwie wychowywał się razem z Brytanikiem, synem cesarza Klaudiusza i Messaliny, przypadkowo uniknął śmierci, gdy tamten został otruty przez Nerona. Tytus spożył niewiele podanej im potrawy i jedynie przez długi czas chorował. W roku 57 wstąpił do jednego z legionów nadreńskich, gdzie służył w stopniu trybuna. W roku 59 powrócił do Rzymu, gdzie rozpoczął studia prawnicze. Na Wschodzie przebywał od roku 66 do czerwca 71[1]. Od 67 razem z ojcem Wespazjanem tłumił powstanie żydowskie w Palestynie. Od 69 r. prowadził działania samodzielnie, gdyż Wespazjan został w Aleksandrii obwołany imperatorem. Tytus zakończył wojnę żydowską (66-70) zdobywając i burząc Jerozolimę. W początkowym etapie działań oblężniczych został odcięty od eskorty i omal nie wzięty do niewoli[2]. Po stłumieniu powstania żydowskiego ani Tytus, ani jego ojciec nie przyjęli tytułu Iudaicus, prawdopodobnie dlatego, aby nie drażnić żydowskiej diaspory[3][4]. Podczas rządów ojca piastował urząd prefekta pretorianów i zdaniem Swetoniusza wsławił się bezwzględnością w walce z przeciwnikami, m.in. kazał zamordować dawnego dowódcę Witeliusza – Aulusa Cecynę.
Panowanie
Po wstąpieniu na tron okazał się jednak władcą łagodnym i wyrozumiałym. Swetoniusz nazywa go umiłowaniem i rozkoszą rodzaju ludzkiego (amor et deliciae generis humani). Przychylnie oceniają go także późniejsi rzymscy pisarze[5]. Pewnego razu, gdy cesarz uświadomił sobie, że niczego dobrego nie uczynił w tym dniu dla poddanych, miał zawołać Przyjaciele, straciłem dzień! (Amici, diem perdidi!). Za jego panowania nastąpiła erupcja Wezuwiusza (79), w Rzymie wybuchł groźny pożar i zaraza (80), lecz zostało również ukończone Koloseum.
Zmarł w rodzinnej posiadłości w Raete po krótkiej chorobie, prawdopodobnie na febrę. Nie brak również domysłów, iż to Domicjan go otruł. Umarł, nie dokończywszy zdania: W jednym tylko zawiniłem. Nie wyjawił, co to było[6][a]. Tytus bardzo zgodnie współrządził z Senatem, dlatego doczekał się życzliwych opinii rzymskich historyków. Podobno też nie znosił krwi na arenie i nie pozwolił nigdy, by w jego obliczu dobijano rannych gladiatorów. Umiał śpiewać i grać na lirze, układał dobre wiersze, był też zdumiewająco zdolnym stenotypistą, oraz naśladował każde pismo, jakie tylko zobaczył, często mawiał, że „mógłby być najlepszym fałszerzem” (maximum falsarium esse potuisse).
Małżeństwa i dzieci
- Arrecina Tertulla
- Marcia Furnilla
Jego kochanką była Berenika.
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Spekulacji jest wiele, i poza osobą Domicjana mogło chodzić o: zburzenie świątyni w Jerozolimie, zabicie Cecyny, porzucenie Berenike (Ch.L. Murison, Rebellion and reconstruction. Galba to Domitian. An historical commentary on Cassius Dio’s Roman History, books 64–67 (A. D. 68–97), Atlanta 1999, s. 202).
Przypisy
- ↑ B.W. Jones, The Emperor Titus, London – Sydney – New York 1984, s. 34-76.
- ↑ H. Graetz, Historja Żydów (przełożył St. Szenhak), Judaica, Warszawa 1929, t. 3, s. 663.
- ↑ Kasjusz Dion, Historia rzymska ks. LXV 7,2, UAM, Poznań 2011, przypis 24, 40.
- ↑ H. Graetz, Historja Żydów, dz. cyt., Judaica, t. 4, s. 6.
- ↑ Sekstus Aureliusz Wiktor (Księga o cezarach 10, 1-4) w: Brewiaria dziejów rzymskich (red. naukowa Przemysław Nehring), WUW, Warszawa 2010.
- ↑ Kasjusz Dion, Historia rzymska ks. LXVI 26,3, UAM, Poznań 2011, przypis 134, s. 129.
Bibliografia
- Cary M., Scullard H.H., Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, t. 1, Warszawa 1992.
- Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006.
- Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 2006.
- Swetoniusz, Żywoty cezarów, Ossolineum, Wrocław 1987.
- Wielka Historia Świata, t. 10, Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 165, ISBN 83-7425-365-7.
- Tacyt, Dzieła t. 1-2, Warszawa, 1957, 2004.
- Władcy i wodzowie starożytności. Słownik (red. P. Iwaszkiewicz, W. Łoś, M. Stępień), Warszawa 1998.