Wiesiołek Hoelschera
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wiesiołek Hoelschera |
| Nazwa systematyczna | |
| Oenothera biennis Renner ex Rostański Fragm. Florist. Geobot. 14: 189 1968'[3] | |
Wiesiołek Hoelschera[4] (Oenothera hoelscheri Renner ex Rostański) – gatunek rośliny należący do rodziny wiesiołkowatych.
Pochodzenie i rozprzestrzenienie
Prawdopodobnie jest mieszańcem Oenothera depressa i Oenothera biennis, lub Oe. depressa × Oenothera biennis. W Europie Środkowej po raz pierwszy odnotowano jego występowanie w 1942 roku. Jeden z jego gatunków rodzicielskich – Oe. depressa pochodzi z Ameryki Północnej[5]. Wiesiołek Hoelschera występuje tylko w Europie Środkowej, i jest tutaj dość szeroko rozprzestrzeniony[6]. W Polsce jest dość częsty na Górnym Śląsku, w dolinie Wisły i dolinach jej dopływów, oraz w Małopolsce i na Lubelszczyźnie[5]. Rozprzestrzenia się i pojawiają się doniesienia o jego występowaniu również w innych regionach Polski (np. na Pojezierzu Litewskim[7] i na Dolnym Śląsku[8]). Status gatunku we florze Polski: epekofit[5].
Morfologia
- Uwagi
- Gatunki wiesiołka są bardzo trudne do odróżnienia, tworzą też liczne mieszańce. Do prawidłowego oznaczenia gatunku należy znać m.in. siedlisko, w którym dana roślina rosła, barwę głównych nerwów na liściach, zabarwienie wierzchołka łodygi i pączków, stosunek długości płatków do szerokości, budowę włosków[8].
- Łodyga
- Wzniesiona, często rozgałęziająca się dołem, o wysokości do 180 cm, czerwono nabiegła do samej podstawy kwiatostanu. Omszona jest dwoma rodzajami włosków; przylegającymi i sztywnymi, wyrastającymi na czerwonych brodawkach[5].
- Liście
- Dolne eliptyczne, górne lancetowate. Brzegi liści ząbkowane, wierzchołek skręcony, środkowy nerw czerwony[5].
- Kwiaty
- Zebrane w szczytowy kwiatostan o osi gruczołowato owłosionej. Dolna część osi jest zielona i czerwono kropkowana, górna czerwieniejąca. Pączki kwiatowe zazwyczaj zielone, rzadziej czerwono prążkowane, pokryte sztywnymi włoskami gruczołowatymi. Hypancjum o długości do 3,5 cm i owłosione tak samo, jak pączki kwiatowe. Działki kielicha zakończone kończykami o długości do 3, wyjątkowo 4 mm. Kończyki te dołem przylegają do kielicha, górą rozchylają się. Płatki korony żółte, sercowate, o długości do 23 mm i szerokości do 26 mm. Wewnątrz kwiatów jeden dolny słupek ze znamionami o długości 5–9 mm i 4 pręciki[5].
- Owoc
- Torebka o długości do 3 cm. Początkowo jest zielona, potem czerwono kropkowana. Ma ząbki na brzegu. Nasiona kanciaste, czerwonopurpurowe o długości do 2,2 mm[5].
Biologia i ekologia
Roślina dwuletnia. W pierwszym roku wytwarza tylko pęd płonny, w drugi roku kwiatostan. Po wydaniu owoców obumiera. Kwitnie od lipca do września[5]. Zapylany jest przez owady, ale w dużym stopniu występuje samopylność[8]. Rośnie na siedliskach synantropijnych[5]. Na Dolnym Śląsku np. rośnie na terenach kolejowych i na nieużytkach[8].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-03-23] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e f g h i Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 978-83-7073-514-2. OCLC 948856513.
- ↑ Oenothera hoelscheri Renner & Rostański. [dostęp 2018-03-24].
- ↑ Nowe taksony dla polskiej części Pojezierza Litewskiego. [dostęp 2018-03-24].
- ↑ a b c d Monika Woźniak-Chodacka. Nowe stanowiska rzadkich gatunków wiesiołków (Oenothera L.) na Dolnym (Śląsku. [dostęp 2018-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-24)].