Wrześnica (rzeka)

Wrześnica
Września
Ilustracja
Wrześnica przepływająca przez Park im. Marszałka Józefa Piłsudskiego we Wrześni
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Lokalizacja

Pojezierze Wielkopolskie

Rzeka III rzędu
Długość 60,775 km
Spadek

1,0–1,5 ‰

Powierzchnia zlewni

354,7 km²

Średni przepływ

0,15 m³/s Samarzewo

Źródło
Miejsce Piekary w pobliżu Gniezna
Wysokość

126 m n.p.m.

Współrzędne

52°32′26″N 17°34′03″E/52,540556 17,567500

Ujście
Recypient Warta
Miejsce

Pietrzyków-Kolonia

Wysokość

72 m n.p.m.

Współrzędne

52°11′49″N 17°46′19″E/52,196944 17,771944

Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „źródło”, poniżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „źródło”, poniżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons

Wrześnica (dawniej Wrzesień[1] lub Września[2]) – rzeka, prawy dopływ Warty, o długości 60,7[3], 53[4] lub 49 km[5].

Przebieg

Wrześnica wypływa na Pojezierzu Wielkopolskim, około 4 km na zachód od Gniezna, w pobliżu wsi Piekary[5]. Jej źródło znajduje się na wysokości około 126 m n.p.m. Zgodnie z atlasem hydrograficznym (IMGW 1980) rzeka ma długość 53,0 km, natomiast według danych Rejonowego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrześni długość rzeki wynosi 60,775 km. Głównym i największym dopływem Wrześnicy jest Mała Wrześnica o długości 13,2 km, uchodząca do niej poniżej wsi Noskowo[3]. Wrześnica jest rzeką III rzędu, o charakterze typowo nizinnym. Całe jej dorzecze w zależności od źródeł ma powierzchnię 354,7 km²[6] lub 371,6 km²[7]. Rzeka od miejscowości Parcewo jest żeglowna, co pozwala na wykorzystywanie jej w celach rekreacyjnych[5]. Wrześnica przepływa przez siedem gmin i 60 miejscowości położonych na terenie województwa wielkopolskiego[6]. W latach 1965-67 w wyniku spiętrzenia jej wód w północno-wschodniej części Wrześni powstał zaporowy zbiornik przepływowy zwany Zalewem Wrzesińskim lub Zalewem Lipówka[3].

Zanieczyszczenie

Przez szereg lat prowadzono badania stanu czystości wód rzeki Wrześnicy oraz Zalewu Wrzesińskiego. Badania te wykazywały bardzo duże ponadnormatywne zanieczyszczenie tych wód, w większości nie mieszczące się w żadnej z trzech klas czystości wód powierzchniowych. Według badań z 1996, 2003 i lat 2010-2012 stwierdzono, że wypadkowa klasa czystości wód rzeki Wrześnicy nie odpowiada normom określonym dla wód powierzchniowych płynących[8][7]. Wyjątek stanowi odcinek od źródeł do miejscowości Pawłowo (około 13 km), na którym wody rzeki odpowiadały III klasie czystości. W 1996 roku za pośrednictwem Wrześnicy do rzeki Warty zostało wprowadzone ponad 466 t substancji organicznych, 638 t zawiesin, 253 t azotu amonowego i 144 t fosforanów[3]. Według danych z 2003 roku za zanieczyszczenie rzeki odpowiadały głównie zakłady położone na terenie Wrześni m.in. oczyszczalnia komunalna, Spółdzielna Mleczarska, Zakłady Tonsil oraz Spółdzielna Inwalidów[7].

Nazwa

Nazwa Wrześnica pochodzi od słowa wrzos i określała rzekę płynącą przez tereny porośnięte wrzosami[1].

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ a b Maria Malec, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski, Wydawn. Naukowe PWN, 2002, str. 269, ISBN 978-83-01-13857-8 [dostęp 2023-10-29] (pol.).
  2. ↑ Bronisław Chlebowski (red.), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIV, dir.icm.edu.pl, Warszawa 1895 [dostęp 2023-10-28].
  3. ↑ a b c d Wody powierzchniowe [online], 1.wrzesnia.pl [dostęp 2023-10-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-28] (pol.).
  4. ↑ Wrześnica, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-10-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-28].
  5. ↑ a b c Program ochrony środowiska gminy Gniezno na lata 2011 - 2014 z perspektywą na lata 2015 - 2018, str. 23 [dostęp 2023-10-29] [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).
  6. ↑ a b Uwarunkowania Hydrograficzne, [w:] Hanna Borucińska-Bieńkowska, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego cz. I a, Miasto i gmina Września, Chyby, czerwiec 1999, str. 2 [dostęp 2023-10-31] [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).
  7. ↑ a b c Stan czystości wód powierzchniowych płynących, [w:] Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2003, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, str. 21-23 [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).
  8. ↑ Charakterystyka JCWP, ISOK [dostęp 2023-10-31] [zarchiwizowane 2023-10-31] (pol.).