Wyżpin jagodowy

Wyżpin jagodowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

lepnica

Gatunek

wyżpin jagodowy

Nazwa systematyczna
Silene baccifera (L.) Roth
Tent. Fl. Germ. 1: 192 1788[3]
Synonimy
  • Cucubalus baccifer L.
  • Cucubalus divaricatus Clairv.
  • Cucubalus horizontalis Moench
  • Cucubalus japonicus (Miq.) Vorosch.
  • Lychnis baccifera (L.) Scop.[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Wyżpin jagodowy (Silene baccifera (L.) Roth) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych. Rośnie dziko w Azji, Europie i Afryce Północnej[4]. W Polsce osiąga północną granicę zasięgu i w północnej części Polski występuje rzadko. Na południu występuje częściej, ale również są to zwykle pojedyncze stanowiska, łatwe do wypatrzenia, gdyż żywa zieleń rośliny rzuca się w oczy z daleka.

Morfologia

Pokrój
Kwiat
Owoc
Łodyga
Krótko owłosiona i silnie rozgałęziona, początkowo wznosząca się, później płożąca.
Liście
Ułożone naprzeciwlegle, lancetowate, zaostrzone, u nasady z krótkim ogonkiem.
Kwiaty
W kątach liści ustawione dychotomicznie (pojedynczo mogą występować na szczycie pędu) na krótko owłosionych osadkach. Kwiaty pięciokrotne. Płatki korony dwudzielne, wydłużone, jasnozielone, na końcach białe. Działki kielicha dołem dzwonkowato zrośnięte, górą głęboko rozcięte.
Owoc
Kulista, czarna jagoda dojrzewająca w osłonie kielicha i umieszczona na krótkiej szypułce.
Korzeń
Gromadzi węglowodany.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Naturalnym środowiskiem rośliny są łęgi i zarośla nadrzeczne. Można ją spotkać także w miejscach nasłonecznionych, lecz równocześnie wilgotnych, najczęściej na brzegach rzek, w dolnych częściach nasypów i poboczy dróg (w miejscach, gdzie spływa woda). Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Senecion fluviatilis i Ass. Senecionetum fluviatilis[5]. Liczba chromosomów 2n= 24[6].

Systematyka

Gatunek wyodrębniany był tradycyjnie w monotypowym rodzaju wyżpin (Cucubalus L., Sp. Pl. 414. 1753) ze względu na swój specyficzny owoc (jagodę). Utrwalona nazwa polska odzwierciedla właśnie takie odrębne ujęcie systematyczne tego taksonu[7]. Jednak w aktualnym piśmiennictwie naukowym i bazach danych taksonomicznych gatunek klasyfikowany jest w ramach rodzaju lepnica (Silene)[3][8][9]. Zmiana pozycji taksonomicznej gatunku nastąpiła w połowie lat 90. XX wieku i później została potwierdzona badaniami molekularnymi[10].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
  3. ↑ a b c Silene baccifera. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-08-13].
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 66, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. ↑ Desfeux C, Lejeune B.. Systematics of Euromediterranean Silene (Caryophyllaceae): evidence from a phylogenetic analysis using ITS sequences.. „C R Acad Sci III”. 319, 4, s. 351-358, 1996. PMID: 18383631. (ang.). 
  9. ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105. 
  10. ↑ Frida Eggens: Systematics in Sileneae (Caryophyllaceae) – Taxonomy and Phylogenetic patterns. [w:] Digital Comprehensive Summaries of Uppsala Dissertations from the Faculty of Science and Technology 251 [on-line]. Acta Universitatis Upsaliensis, 2006. [dostęp 2013-08-13]. (ang.).