Yoriaki Matsudaira

Yoriaki Matsudaira
松平 頼暁
Data i miejsce urodzenia

27 marca 1931
Tokio

Pochodzenie

japońskie

Data i miejsce śmierci

9 stycznia 2023
Tokio

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna

Zawód

kompozytor

Yoriaki Matsudaira (jap. 松平 頼暁 Matsudaira Yoriaki; ur. 27 marca 1931 w Tokio[1][2], zm. 9 stycznia 2023 tamże[3]) – japoński kompozytor. W literaturze fachowej jego imię jest zapisywane Yori-Aki, gdyż w ten sposób podpisywał niektóre swoje utwory, aby odróżnić się od swojego ojca, także kompozytora. W niektórych przypadkach – także w wydawnictwach japońskich – można spotkać zapis w transkrypcji z użyciem dierezy w nazwisku Matsudaïra[4][5].

Życiorys

Syn kompozytora Yoritsune Matsudairy[1][2]. W 1953 roku ukończył studia na Wydziale Nauk Ścisłych (studiował biologię) Tokyo Metropolitan University[2]. W 1958 roku objął posadę wykładowcy biologii i biofizyki na tokijskim Uniwersytecie Rikkyo[1][2]. W zakresie kompozycji był autodydaktą[1][2]. W 1958 roku otrzymał nagrodę na festiwalu Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, później pełnił funkcję sekretarza japońskiej sekcji MTMW[1]. Był członkiem propagującej muzykę współczesną Group 20.5[2]. Opublikował pracę Conpyūtā to ongaku (Komputer i muzyka, Tokio 1972)[1][2].

W swojej twórczości świadomie zerwał z tradycją, rezygnując z nawiązań do dawnej muzyki japońskiej[1]. Początkowo był zwolennikiem totalnego serializmu, później zwrócił się w kierunku aleatoryzmu[1]. W latach 60. XX wieku pod wpływem zainteresowania pop-artem i malarstwem Roberta Rauschenberga zaczął wprowadzać do swojej muzyki cytaty z różnych źródeł[1]. W twórczości Matsudairy widoczne są odbicia różnych tendencji w muzyce współczesnej, komponował utwory eksperymentalne, na szeroką skalę stosował też media elektroniczne[1]. Stosował własną technikę organizowania materiału dźwiękowego, opartą na losowym wyborze struktur interwałowych z ustalonego wcześniej zbioru dźwięków ze skali dwunastodźwiękowej[1].

Obaj kompozytorzy (Yoritsune i Yori-Aki) pochodzą z dwóch historycznie największych i najsilniejszych klanów rodzinnych Japonii:

  • z klanu Matsudaira – gałęzi spokrewnionego z nim rodu Tokugawa, który stworzył dynastię siogunów rządzących Japonią w okresie Edo (1603–1868);
  • z klanu Fujiwara – rodu, który posiadał faktyczną władzę nad krajem jako regenci (sesshō i kampaku), doradcy cesarza, pierwsi ministrowie, od VII do XII wieku w okresie Heian. Swój cel osiągali poprzez wżenianie swoich córek w rodzinę cesarską i strzegąc, aby synowie żon rodu Fujiwara zostawali cesarzami[6].

Nagrody

W 1990 roku otrzymał nagrodę specjalną wydawnictwa Moeck Verlag na III Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Kazimierza Serockiego.

Kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • Kurtosis I (1982)
  • Helices (1995)
  • Configuration na orkiestrę kameralną (1963)
  • The „Symphony” na 14 wykonawców (1971)
  • Messages II na 16 instrumentów dętych blaszanych (1977)
  • Micell na orkiestrę kameralną (1988)
  • Oscillation na marimbę i 3 grupy orkiestrowe (1977)
  • Recollection na fortepian i orkiestrę (1989)
  • Revolution na fortepian i orkiestrę (1991)
  • Remembrance na fortepian i orkiestrę (1996)
  • Micell na orkiestrę kameralną (1998)

Utwory kameralne

  • Variations na trio fortepianowe (1957)
  • Velocity coefficient na flet, keyboard, perkusję i fortepian (1958)
  • Orbits I–III na flet, klarnet i fortepian (1960)
  • Co-Action I–II na wiolonczelę i fortepian (1962)
  • Parallax na flet, obój, klarnet, fagot i saksofon (1963)
  • Rhymes for Severino Gazzelloni na flet (1966)
  • Distributions na kwartet smyczkowy i modulator pierścieniowy (1966–1967)
  • Alternations na trąbkę, fortepian, kontrabas, bębny i modulator pierścieniowy (1967)
  • Gradations na skrzypce, altówkę i oscylator (1971)
  • Trichromatic form na harfę (1973)
  • Transient ’74 na gitarę, harfę, organy i perkusję (1974)
  • Simulation na tubę (1974)
  • Coherency for ARK na flet, klarnet, harfę, perkusję i fortepian elektryczny (1976)
  • Brilliancy na flet i fortepian (1980)
  • Extension na zespół perkusyjny (1981)
  • Scroll na klarnet basowy (1984)
  • Reunion na 2 skrzypiec (1986)
  • Reciprocation na 3 instrumenty japońskie (1987)
  • Palindrome na skrzypce i fortepian (1987)
  • Engraving I–II na flet i fortepian (1989)
  • Heptahedra na harfę (1989)
  • Metathesis na akordeon (1990)
  • Response na kontrabas i obój (1991)
  • Dialogue na skrzypce i klawesyn (1993)
  • Domain na kwartet smyczkowy (1993)
  • Co-existence na fortepian i gamelan (1993)
  • Blessing na fagot i fortepian (1995)
  • Transliteration na altówkę (1996)
  • WooDruM.et.al. na perkusję (1996)
  • Theme and Variations na gitarę, mandolinę, klarnet i trio smyczkowe (1997)
  • Grating na gitarę (1998)

Utwory fortepianowe

  • Instruction (1961)
  • Allotrophy (1970)
  • Erixatone na fortepian elektryczny (1979)
  • Perspective (1988)
  • Gala (1990)
  • Multistrata (1990)
  • Morphogenesis I–IV (1991–1994)
  • Michelangelo’s Pup (1993)
  • To You from... (1994)
  • List for Inoue Satako (1997)
  • Memoriam for Kuniharu Akiyama (1997)

Utwory sceniczne

  • opera Sara (wyst. Tokio 1960)
  • dramat taneczny Ishikawa no iratsume (wyst. Tokio 1964)

Inne

  • Transient ’64 na taśmę (1964)
  • What’s Next? na sopran, 2 hałasujące osoby i taśmę (1967–1971)
  • Assemblages na taśmę (1968)
  • Wand Waves na narratora i taśmę (1970)
  • Why Not? na nieokreśloną liczbę wykonawców i live electronics (1970)
  • Where Now? dla aktorki, 3 tancerzy i instrumentalistów (1973)
  • Moments na sopran, flet, puzon, wiolonczelę i dźwięki elektroniczne (1977)
  • Albedo na sopran, altówkę i fortepian (1979–1980)
  • To the Victims of Cain na shamisen i taśmę (1980)
  • Semiology for John Dowland na sopran i taśmę (1991)
  • Card Game na sopran (1995)
  • Cores na fortepian i komputer (1997)

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 6. Część biograficzna m. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2000, s. 133–134. ISBN 83-224-0656-8.
  2. ↑ a b c d e f g h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2335–2336. ISBN 0-02-865529-X.
  3. ↑ 作曲家・生物物理学者の松平頼暁さん死去　前衛的な作風生涯貫く. asahi.com. [dostęp 2023-01-10]. (jap.).
  4. ↑ Yori-Aki Matsudaïra. Société de musique contemporaine du Québec, SMCQ. [dostęp 2021-11-21]. (ang.).
  5. ↑ WORKS by JAPANESE COMPOSERS 2013-2014. 公益財団法人 サントリー芸術財団. s. 75. [dostęp 2021-11-21]. (jap. • ang.).
  6. ↑ Yoritsune Matsudaira. Musicalics, 2021. [dostęp 2021-11-20]. (ang.).