Zawisza Kurozwęcki

Zawisza Kurozwęcki

Kraj działania	Zjednoczone Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	12 stycznia 1382 Dobrowoda
Biskup krakowski
Okres sprawowania	1380–1382
Podkanclerzy koronny
Okres sprawowania	1371–1373
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	1380
Sakra biskupia	~1380

Zawisza z Kurozwęk herbu Poraj (ur. ?, zm. styczeń 1382) – regent Królestwa Polskiego^[1], biskup krakowski, kanclerz koronny, podkanclerzy koronny.

Życiorys

Rodzina

Ród, z którego się wywodził był jednym z najpotężniejszych rodów magnackich w średniowieczu. Syn Dobiesława Kurozwęckiego i nieznanej z imienia wnuczki wojewody krakowskiego Piotra Bogorii Skotnickiego; brat Krzesława, kasztelana sandomierskiego, stryj kasztelana krakowskiego Mikołaja z Michałowa.

Kapłaństwo

W latach 1352 - 1353 kanonik sandomierski, w latach 1353 - 1380 kanonik krakowski, a od 1366 archidiakon. W roku 1380 został mianowany biskupem krakowskim i sprawował ten urząd aż do śmierci w 1382.

Kariera polityczna

Początki jego kariery politycznej datuje się na okres kiedy był kustoszem wielickim (1370). Zawisza był wiernym stronnikiem dynastii andegaweńskiej, zwolennikiem sukcesji jednej z córek króla Ludwika Węgierskiego po jego śmierci. W latach 1371-1373 pełnił urząd podkanclerzego koronnego. W roku 1373 został mianowany kanclerzem koronnym i piastował to stanowisko do 1379 roku. W roku 1381 stał się vicarius regni poloniae, czyli zastępcą króla polskiego, po opuszczeniu kraju przez Elżbietę Łokietkówną, podczas rządów Ludwika Węgierskiego. Otrzymał wtedy prawo do mianowania ważniejszych urzędników Królestwa, co wykorzystywał w walce z opozycją złożoną głównie z możnowładców wielkopolskich.

Zawisza zmarł prawdopodobnie 12 stycznia 1382. Niechętny mu Janko z Czarnkowa odnotował w swojej kronice jako przyczynę śmierci biskupa upadek z drabiny podczas nocnej wyprawy do wiejskiej dziewczyny, którą chciał wykorzystać^[2].

Przypisy

Bibliografia

• PawełP. Jasienica PawełP., Myśli o dawnej Polsce, Warszawa: Czytelnik, 1990, ISBN 83-07-01957-5, OCLC 69526168 . Brak numerów stron w książce
• Jan Tęgowski, Krąg rodzinny Jarosława Bogorii (w:) Genealogia – polska elita polityczna na tle porównawczym. Toruń 1993
• Wielka Ilustrowana Encyklopedja Powszechna Wydawnictwa Gutenberga. [T.] VIII. Moskwa: (reprint) "Gutenberg-Print", 1994. ISBN 5-85167-011-8. Brak numerów stron w książce

• p
• d
• e

Kanclerze wielcy koronni

Klemens Jarost Stanisław z Krakowa Franciszek z Krakowa Zbigniew ze Szczyrzyca Janusz Suchywilk Zawisza Kurozwęcki Jan Radlica Zaklika z Miedzygorza Mikołaj Kurowski Wojciech Jastrzębiec Jan Szafraniec Jan Taszka Koniecpolski Jan Gruszczyński Jakub Dembiński Uriel Górka Stanisław Kurozwęcki Krzesław Kurozwęcki Jan Łaski Maciej Drzewicki Krzysztof Szydłowiecki Jan Chojeński Paweł Dunin Wolski Tomasz Sobocki Samuel Maciejowski Jan Ocieski Walenty Dembiński Piotr Dunin Wolski Jan Zamoyski Maciej Pstrokoński Wawrzyniec Gembicki Feliks Kryski Stanisław Żółkiewski Andrzej Lipski Wacław Leszczyński Jakub Zadzik Tomasz Zamoyski Piotr Gembicki Jerzy Ossoliński Andrzej Leszczyński Stefan Koryciński Mikołaj Jan Prażmowski Jan Leszczyński Jan Stefan Wydżga Jan Wielopolski Jerzy Albrecht Denhoff Karol Tarło Andrzej Chryzostom Załuski Jan Stanisław Jabłonowski Jan Szembek Andrzej Stanisław Załuski Jan Małachowski Andrzej Hieronim Zamoyski Andrzej Stanisław Młodziejowski Jan Andrzej Borch Antoni Onufry Okęcki Jacek Małachowski Antoni Sułkowski

• p
• d
• e

Podkanclerze koronni

Zbigniew ze Szczyrzyca (1315–1320) Piotr Szyrzyk z Fałkowa (1322–1333) Sięgniew z Grębowszowa (1333–1343) Piotr Szyrzyk z Fałkowa (1343–1345) Tomisław z Mokrska (1346–1359) Jan z Buska (1360–1366) Janko z Czarnkowa (1367–1370) Zawisza Kurozwęcki (1371–1373) Szymon z Ruszkowa (1377–1381) Klemens Moskarzewski (1387–1402) Mikołaj Trąba (1403–1412) Dunin ze Skrzyńska (1412–1418) Jan Szafraniec (1418–1423) Stanisław Ciołek (1423–1428) Władysław Oporowski (1428–1434) Wincenty Kot (1433–1436) Piotr Woda ze Szczekocin (1438–1454) Tomasz Strzępiński (1454–1455) Jan Lutkowic z Brzezia (1455–1464) Wojciech z Żychlina (1464–1471) Zbigniew Oleśnicki (1472–1476) Stanisław Kurozwęcki (1476–1479) Andrzej Oporowski (1479–1483) Grzegorz Lubrański (1484–1497) Wincenty Przerębski (1497–1499) Maciej Drzewicki (1501–1511) Krzysztof Szydłowiecki (1511–1515) Piotr Tomicki (1515–1535) Paweł Dunin Wolski (1537–1539) Samuel Maciejowski (1539–1547) Mikołaj Grabia (1547–1549) Jan Ocieski (1550–1552) Jan Przerębski (1552–1559) Filip Padniewski (1559–1562) Piotr Myszkowski (1562–1569) Franciszek Krasiński (1569–1574) Piotr Dunin Wolski (1574–1576) Jan Zamoyski (1576–1578) Jan Borukowski (1578–1584) Wojciech Baranowski (1585–1591) Jan Tarnowski (1591–1598) Piotr Tylicki (1598–1605) Maciej Pstrokoński (1605–1606) Stanisław Miński (1606–1607) Wawrzyniec Gembicki (1607–1609) Feliks Kryski (1609–1613) Henryk Firlej (1613–1618) Andrzej Lipski (1618–1620) Wacław Leszczyński (1620–1625) Stanisław Łubieński (1625–1627) Jakub Zadzik (1627–1628) Tomasz Zamoyski (1628–1635) Piotr Gembicki (1635–1638) Jerzy Ossoliński (1639–1643) Aleksander Trzebiński (1643–1644) Andrzej Leszczyński (1645–1650) Hieronim Radziejowski (1650–1652) Stefan Koryciński (1652–1653) Andrzej Trzebicki (1653–1658) Mikołaj Jan Prażmowski (1658) Bogusław Leszczyński (1658–1659) Jan Leszczyński (1661–1666) Andrzej Olszowski (1666–1676) Jan Stefan Wydżga (1676–1677) Jan Wielopolski (1677–1679) Jan Małachowski (1679–1681) Jan Krzysztof Gniński (1681–1685) Michał Stefan Radziejowski (1685–1689) Karol Tarło (1689–1702) Jan Sebastian Szembek (1702–1712) Jan Kazimierz de Alten Bokum (1712–1721) Jan Aleksander Lipski (1724–1735) Jan Małachowski (1735–1746) Michał Wodzicki (1746-1764) Andrzej Stanisław Młodziejowski (1764–1767) Jan Andrzej Borch (1767–1780) Antoni Onufry Okęcki (1780) Jacek Małachowski (1780–1786) Maciej Grzegorz Garnysz (1786–1790) Hugo Kołłątaj (1791–1793) Wojciech Józef Skarszewski (1793–1794)