حر بن یزید ریاحی عاشورہ دے دن حسین بن علی ولوں عمرو ابن سعد دے لشکر نال لڑن والا پہلا آدمی سی تے واقعہ کربلا چ آپ شہید ہوئے.
حر دا خاندان عراق دا مشہور خاندان سی تے کوفہ وڈے قبیلے وجوں سی . ابن زیاد دے حکم اتے ، اوہ امام حسین دا راہ ڈگن لئی اک ہزار سپاہیاں دے دستے نال آیا .اس دی کمان ہیٹھ اک ہزار شپاہی سی. دسیا جاندا اے کہ اوہ جدوں دارالاماره کوفہ، توں امام حسین دا راہ ڈگن دا حکم لے کے باہر آیا ؛ اسنے آواز سی کہ: «اے حر!تینوں جنت مبارک ہوئے ...»
مرقد الحر بن يزيد الرياحي في کربلا .ضريح الحر بن يزيد الرياحي.
بنو تمیم دے اک فوجی سردار سن ۔ابن زیاد نے امام حسین دے آن دی خبر سن کس سبتوں پہلے آپ د ی کمان چ اک ہزار سپاہیاں دا اک دستہ روانہ کیتا اوہ حضرت امام حسین علیہ السلام دے سجے کھبے لگے رہے تے انہاں نوں میدانکربلا چ لے آئے ۔ اس وقت اسنوںا یہ خیال نہیں سی کہ معاملہ اس حد تک پہنچ جائے گا۔ پر جدوں اس نے دیکھیا کہ ابن زیاد بالکل سمجھوتے ول نہیں آندا تے اپنے سابقہ رویے اتے پشیمان ہویا تے تلافی دے طور اتے جنگ شروع ہون توں پہلے اپنے بھائی ، بیٹے تے غلام سمیت حضرت امام حسین دے نال مل گیا تے انہاں دے ہمراہ بہادری نال لڑتے ہوئے شہادت پائی۔
حر نے شب عاشور ساری رات جاگن دے بعد فیصلہ کیتا کہ حق یقیناً آلِ رسول صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے نال اے اس لئی انہاں نے جا کے امام عالی مقام توں معافی منگی۔ امام عالی مقام نے انہاں نوں معاف کر دتا تے حر دا خطاب دتا جس دا مطلب اے آزاد۔ تے فرمایا کہ تو دنیا تے آخرت چ آزاد اے۔
ناں تے نسب
آپ دا مکمل ناں تے نسب اینج اے:
الحر بن يزيد بن ناجية بن قعنب بن عتاب بن هرمي بن رياح بن يربوع بن حنظلة بن مالك بن زيد مناة بن تميم ، التميمي الحنظلي اليربوعي الرياحي .
در کربلا
حر نے منزل «قصر بنی مقاتل» یا «شراف»، اتے امام حسین دا راہ ڈکیا تے اوہناں نوں کوفہ ول جان توں روکیا ۔ تے کاروان حسین دی همراهی کردا کربلا آ گیا تے امام حسین نے اس تھاں ڈیرہ لا لیا . حر نے جس ویلے دیکھیا کہ حسین بن علی نال عمرو ابن سعد جنگ لئی تُلیا ہویا اے ؛ صبح عاشورا اپنے گھوڑے نوں پانی پلان دے بہانے عمر سعد دے لشکر توں نکل آئے تے لشکر حسین نال جا ملے . خیمہ حسین تے آئے تے پشیمانی دا اظہار کیتا تے میدان جنگ چ جان دی اجازت چاہی ۔
دشمن لشکر نال خطاب
حر نے دشمن دے لشکر نوں مخاطب کیتا تے آکھیا:
”
«أيّها القوم، ألا تقبلون من الحسين خصلة من هذه الخصال التي عرضها عليكم، فيعافيكم الله من حربه وقتاله... يا أهل الكوفة، لأُمّكم الهبل والعبر أدعوتموه حتّى إذا أتاكم أسلمتموه، وزعمتم أنّكم قاتلوا أنفسكم دونه، ثمّ عدوتم عليه لتقتلوه، أمسكتم بنفسه وأحطتم به، ومنعتموه من التوجّه في بلاد الله العريضة حتّى يأمن ويأمن أهل بيته، فأصبح كالأسير لا يملك لنفسه نفعاً ولا يدفع عنها ضرّاً، ومنعتموه ومن معه عن ماء الفرات الجاري يشربه اليهودي والنصراني والمجوسي، ويتمرّغ فيه كلاب السواد وكلابه، وها هو وأهله قد صرعهم العطش بئسما خلفتم محمّداً في ذرّيته، لا سقاكم الله يوم الظمأ إن لم تتوبوا وتنزعوا عمّا أنتم عليه.»
ظاهراً حر با اذن امام حسین پہلا فرد سی جہڑا میدان چ گیا تے اپنے مؤثر خطاب چ ، سپاه کوفہ نوں امام حسین نال جنگ توں منع کیتا عمرو سعد دے لشکریاں نے آپ اتے تیربازی شروع کر دتی ۔ آپ جنگ کردے ہوئے امام کول آئے تے فیر واپس میدان چ چلے گئے تے رجز پڑھدے ہوئے جنگ کیتی تے شہید ہوگئے ۔ آپ دا رجز ایہ سی:
انی انا الحر و ماوی الضیف
اضرب فی اعناقکم بالسیف
عن خیر من حل بارض الخیف
اضربکم و لا اری من حیف
آپ نے اپنی شجاعت تے شمشیر زنی نال دفاع حسین دا حق ادا کیتا. حسین بن علی حر دے سرہانے آئے تے آکھیا: تیری ماں نے تیرا ناں «حر» صحیح رکھیا حر توں آزاد ایں ؛آزاد دنیا وچ تے سعادتمند آخرت وچ! «انت الحر کما سمیتک امک، و انت الحر فی الدنیا و انت الحر فی الآخرة» تے اسدے چہرے اتے ہتھ فیریا.امام حسین نے رومال نال جر دا شگافہ سر بنھیا . عاشورا توں بعد بنیتمیم نے حر نوں کربلا کجھ فاصلے اتے دفن کیتا۔
جابر بن یزید جعفی • محمد بن مسلم ثقفی کوفی • عبدالملک بن اعین • سلیمان بن خالد • برید بن معاویہ عجلی • ابوخالد کابلی • فضیل بن یسار • ابوالصباح کنانی • حماد بن ابیسلیمان (ایرانی) • داوود بن ابیهند سرخسی (ایرانی) • محمد بن اسحاق (ایرانی) • میمون قداح مکی • معروف بن خربوذ مکی • عبدالله بن عطا مکی
ابان بن تغلب • اسحاق بن عمار صیرفی کوفی • برید بن معاویہ بن العجلی • حریز بن عبدالله سجستانی (ایرانی) • زرارة بن اعین شیبانی (ایرانی) • صفوان بن مهران جمال اسدی • عمران بن عبدالله سعد اشعری قمی (ایرانی) • عیسی بن عبدالله سعد اشعری قمی (ایرانی) • فیض بن مختار الکوفی • مؤمن الطاق • محمد بن مسلم • معاذ بن کثیر • هشام بن محمد بن السائب • مفضل بن عمر • جابر بن حیان (ایرانی) • مالک بن انس
احمد بن موسی • علی بن یقطین • فاطمہ معصومہ • ابوصلت بن صالح هروی (ایرانی) • اسماعیل بن مهران (ایرانی) • حماد بن عیسی • هشام بن حکم • عبدالرحمن بن حجاج بجلی • مفضل بن عمر • یونس بن عبدالرحمن • عبداللّه بن جندب بجلی
ابوصلت بن صالح هروی (ایرانی) • فضل بن شاذان (ایرانی) • محمد بن سنان (ایرانی) • محمد بن خالد برقی • احمد بن محمد بن عیسی اشعری (ایرانی) • محمد بن حسن ابوخالد
عبدالعظیم حسنی • ابوهاشم جعفری • ابراهیم بن مهزیار اهوازی (ایرانی) • حسین بن سعید اهوازی (ایرانی) • دعبل خزاعی • حسن بن محبوب سراد کوفی • اسماعیل بن بزیع • صفوان بن یحیی
داود بن قاسم جعفرى • داود بن ابوزيد نيشابورى (ایرانی) • عبدالله بن جعفر حميرى قمى (ایرانی) • عثمان بن سعید • جابر بن يزيد فارسى (ایرانی) • ابراهيم بن عبيدالله بن ابراهيم نيشابورى (ایرانی) • محمد بن حسن صفار • حسین بن روح نوبختی (ایرانی) • سندى بن نيشابورى (ایرانی) • ابراهیم بن مهزیار (ایرانی) • محمد بن عثمان
اموی خلافت
باب اسلام
