مالکی
 |
 |
|
☆بسلسلہ شرعی علوم☆ |
علم فروع فقہ
|
موضوعات
|
العلوم الشرعیَّہ
|
انظر ایضا
|
کتب فقہ
|
انظر ایضًا
|
| مقالہ بہ سلسلۂ مضامین |
| ائمہ فقہ |
| فقہ اربعہ |
| تقسیم بلحاظ تقلید |
|
احناف · شوافع |
| اقسام جائز و ناجائز |
|
فرض <=> حرام |
مالکی (عربی: مالكي) اہل سنت وچ فقہ دے چار مذاہب وچوں اک اے۔[۱] اٹھويں صدی عیسوی وچ مالک بن انس نے اس دی بنیاد رکھی۔ قرآن تے احادیث مالکی مذہب دے بنیادی مآخذ نيں۔ دوسرے اسلامی فقہاں دی طرح مالکی مذہب وی مدینہ دے لوکاں دی رائے نوں شریعت دا مستند ذریعہ خیال کردا اے۔[۲]
مالکی مذہب اہل سنت دے وڈے گروہاں وچوں اک نيں، شافعی مذہب تے مالکی مذہب دے پیروکار برابر تعداد وچ نيں، لیکن حنفی مذہب توں تعداد وچ کم نيں۔[۳][۴] مالکی عقیدے اُتے مبنی شریعت اُتے عمل زیادہ تر شمالی امریکا، مغربی افریقا، چاڈ، سوڈان، کویت، بحرین،[۵] امارت دبئی (یو اے ای) تے سعودی عرب دے شمال مشرقی حصےآں وچ کیہ جاندا اے۔[۳] ہر اوہ ملک جتھے مسلمان رہندے نيں، اوتھے اُتے کم یا زیادہ چاراں اماماں دے پیروکار موجود نيں۔
قرون وسطی دے عہد وچ مالکی مذہب اسلامی یورپ بالخصوص الاندلس تے امارت صقلیہ وچ وی موجود سی ۔[۶] تونس وچ مسجد عقبہ انیہويں صدی توں گیارہواں صدی عیسوی تک مالکی تعلیمات دی اہم تاریخی مرکز رہی۔[۷][۸]
فقہ مالکی دے اصول
امام مالک دے فقہی منہج دا مبدا اہل حجاز دا اوہ منہج اے جس دا آغاز سعید بن مسیب نے کیتا سی ۔ ہور اپنی کتاباں وچ وی اسنوں اجاگر کیتا اے۔ قاضی عیاض نے انہاں فقہی اصولاں دی تفصیل دتی اے جنہاں اُتے امام مالک اعتماد کردے سن ۔ انہاں دے نزدیک اوہ اجتہاد جس اُتے عمل ہوئے سکے تے جو شریعت دے مزاج دے مطابق ہوئے دی شرائط، اس دا ماخذ تے اس دے مراتب وغیرہ درج ذیل نيں:[۹]
اجتہاد کردے وقت اللہ دی کتاب نوں اس طرح مقدم رکھنا اے کہ نصوص توں ہی اس دے مستفید ہونا اے۔ تے فیر اس دے ظاہر معانی نوں لیا جائے فیر اس دے مفہوم نوں۔ فیر ايسے طرح سنت وچ متواتر تے مشہور دی ترتیب توں مستفید ہويا جائے۔ فیر مراتب نصوص دا لحاظ رکھیا جائے جنہاں وچ انہاں دے ظواہر تے انہاں دے مفہوم، جو کتاب اللہ دے مطابق ہاں نوں مقدم رکھیا جائے۔ فیر اجماع اُتے انحصار کیتا جائے بشرطیکہ اوہ مسئلہ کتاب اللہ و سنت متواترہ وچ نہ ہوئے۔ انہاں تِناں دی عدم موجودگی وچ اس مسئلہ اُتے قیاس وی کیتا جاسکدا اے تے قیاس توں استنباط بھی۔ کیونجے کتاب اللہ تاں قطعی الثبوت اے تے متواترسنت وی (جس دا تعلق سند یا احوال رواۃ توں نہ ہو)، ايسے طرح نص وی قطعی ہُندی اے تاں انہاں دوناں نوں بہر حال مقدم رکھنا واجب ہوئے گا۔ فیر انہاں نصوص دے ظواہر تے مفہوم نيں کیونجے انہاں دے معنی دا وی انہاں دونے وچ شامل ہونے دا احتمال اے۔ انہاں دے بعد اخبار آحاد مقدم ہاں گی جنہاں اُتے عمل کرنا واجب اے ایہ اس صورت وچ جدوں مسئلہ کتاب و سنت متواترہ وچ نہ ہوئے۔ خبر متواتر قیاس اُتے مقدم ہوئے گی۔[۱۰]
مشہور مالکی کتاباں
یہ اوہ کتاباں نيں جنہاں اُتے مالکی مسلک قائم اے۔
- مدونۃ الکبری
- العتبیہ
- الواضحہ
- الموازیہ
کیفیت نماز
- واجبات
مالکی مسلک وچ نماز دے واجبات درج ذیل نيں:[۱۱][۱۲]
- نیت کرنا
- تکبیر تحریمہ
- فرض نماز دے لئی قیام کرنا
- امام و مقتدی دا فاتحہ پڑھنا
- رکوع کرنا تے اس توں اٹھنا
- پیشانی اُتے سجدہ کرنا
- دونے سجدےآں دے درمیان وچ بیٹھنا
- سلام پھیرنا
- سلام دے لئی بیٹھنا
- اطمینان دے نال بیٹھنا
- فرائض نوں ترتیب توں کرنا
- سنتاں
بہر حال مالکی مذہب وچ نماز دی سنتاں، تاں ایہ نيں:[۱۱][۱۳]
- فجر وچ ، جمعہ وچ تے چار تے تن رکعت والی نماز دی پہلی دو رکعتاں وچ فاتحہ دے بعد سورت پڑھنا۔
- نماز دے لئی قیام کرنا
- جہری نمازاں وچ جہراً تے سری نمازاں وچ سراً قرات کرنا
- تکبیر تحریمہ دے علاوہ دی تکبیراں کہنا، یعنی ہر تکبیر مستقل سنت اے تے مستقل رکن اے۔
- "سمع اللہ لمن حمدہ" کہنا، ایہ رکوع توں اٹھدے وقت امام و مقتدی دوناں نوں کہنا اے۔
- تشہد پڑھنا، گرچہ سجدہ سہو دا سجدہ کیتا ہوئے۔
- تشہد دے لئی بیٹھنا
- آخری تشہد دے پڑھنے دے بعد درود پاک پڑھنا۔
- دونے قدم، دونے ہتھیلیاں تے دونے گھٹناں اُتے سجدہ کرنا۔
- امام و مقتدی دا ستاراں رکھنا، جے سامنے توں کِسے دے گزرنے دا خدشہ ہوئے۔
حوالے
- ↑ Hisham M. Ramadan (2006), Understanding Islamic Law: From Classical to Contemporary, Rowman Altamira, ISBN [[Special:BookSources/978-0759109919, pp. 26–27
- ↑ Vincent J. Cornell (2006), Voices of Islam, ISBN [[Special:BookSources/978-0275987336, pp 160
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Jurisprudence and Law – Islam Reorienting the Veil, University of North Carolina (2009)
- ↑ Abdullah Saeed (2008), The Qur'an: An Introduction, Routledge, ISBN [[Special:BookSources/978-0415421256, pp. 16–18
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Bernard Lewis (2001), The Muslim Discovery of Europe, WW Norton, ISBN [[Special:BookSources/978-0393321654, p. 67
- ↑ Wilfrid Scawen Blunt and Riad Nourallah, The future of Islam, Routledge, 2002, page 199
- ↑ Ira Marvin Lapidus, A history of Islamic societies, Cambridge University Press, 2002, page 308
- ↑ محمد ادریس زبیر، فقہ اسلامی اک تعارف اک تجزیہ، ص 152
- ↑ محمد ادریس زبیر، فقہ اسلامی اک تعارف اک تجزیہ، ص 152 – 153
- ↑ ۱۱.۰ ۱۱.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).