د فتح او حماس شخړه
| د اسرائيلو او فلسطين سولې بهير | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||
|
لنډ تاريخ
|
||||||||||||||||||||||||
|
حللارې |
||||||||||||||||||||||||
د فتح او حماس ترمنځ شخړه د فلسطین په خاوره کې د دوو مهمو فلسطیني سیاسي ګوندونو فتح او حماس تر منځ روانه سیاسي او ستراتیژیکه شخړه ده چې د ۲۰۰۷ کال د جون په مياشت کې د حماس د غزې تړانګې د نيولو لامل شوه، دا شخړه هغه مهال پيل شوه چې حماس په ۲۰۰۶ کال کې د فلسطین پارلماني ټاکنې وګټلې. د 2007 کال د می د 5 په ماسپښین دا په وسله واله شخړه بدله شوه او د 2007 کال د جولای د 7 څخه تر 14 پوری په غزه کی د هغه عروج وو چی د حماس په بریالیتوب او د فلسطین د ملی دولت د امنیتی ارګانونو په نیواک سره پای ته ورسېده. عزالدین قاسم کنډک له هغه وخت راهيسې فلسطين د غزې په تړانګې او د اردن سیند په لویدیځه غاړه کې په دوو جلا دولتونو وېشل شوی دی. د حماس او فتحې د ګوندونو د پخلاینې او یووالي بهیر نهايي شوی نه دی او اوسنی وضعیت د یوې سړې جګړې په توګه ګڼل کيږي.
د دې جګړو له کبله ډېری فلسطينيان مړه او ټپيان شوي په ځانګړې توګه د غزې په تړانګه کې، او د بشري حقونو د سرغړونو ډېری راپورونه شتون لري. د مصر د بهرنیو چارو د وزیر احمد ابوالغیط په ګډون ځینې چارواکي پر ایران تور لګوي چې حماس هڅوي او تجهیزات ورکوي، ترڅو دغه جګړه پیل کړي [۱]
په دې نښتو کې د فتح يو شمېر مشران لکه سلیم المدون وژل شوي هم دي
شاليد
په ۲۰۰۴ کال کې د یاسر عرفات له مړينې وروسته حماس په فلسطيني ادارې پورې تړلو بنسټونو کې خپل حضور زيات کړ، د ۲۰۰۵ کال د ښار او ښارواليو په ټاکنو کې يې ګډون وکړ او نسبي بريا يې ترلاسه کړه، خو د ولسمشرۍ له ټاکنو سره يې پرېکون وکړ، چې دا ټاکنې بيا د فتح ګوند مشر محمود عباس په بریا سره پای ته ورسېدې، دې د 2006 د فلسطین د مقننه مجلس په ټاکنو کې برخه واخیسته. دا پارلمان د فلسطین د ادارې مقننه ارګان ګڼل کیږي او د فلسطین د آزادۍ سازمان او د اسرایلي حکومت ترمنځ د اوسلو تړون په نوم پیژندل شوی تړون پراساس جوړ شوی. سره له دې چې حماس دغه تړونونه په رسمیت نه پیژني، خو په دغه حکومت پورې تړلو بنسټونو ته داخل شوی او په دې باور دی چې په دغه حکومت کې پاتې کیدل د هغو تړونونو د منلو په معنا نه دي چې دا یې رامنځ ته کړي دي.
په دې ټاکنو کې د حماس غیرمتوقع بریا، چې د دغه پارلمان له ټولټال ۱۳۲ استازو څخه یې ۷۴ استازو ته خپلې رایې ورکړې او د حماس د یوه مهم غړي او د دغه غورځنګ په ټاکنیز نوملړ کې لومړی کس اسماعیل هنیه وټاکل شو. د لومړي وزیر موقف د دې سازمان په سیاسي ژوند کې یو نوی حالت په نښه کړ. اسراییل ، د امریکا متحده ایالات ، اروپایی اتحادیه ، عرب لیګ او یو شمیر نور هیوادونه چې د دې دولت د بودیجې ډیری برخه چمتو کوي د حماس د منشور د مادو په بدلولو کې مرستې ته دوام ورکوي چې په هغه کې د اسراییل دولت د ویجاړولو غوښتنه کوي. د دې هیواد په رسمیت پیژندنه، سازمان وځنډول شو. حماس دا غوښتنې ونه منل او د خپلو عنعنوي متحدینو په مرسته یې د حکومت د چلولو لپاره اړینې مالي سرچینې برابرې کړې.
له بلې خوا د امریکا متحدو ایالتونو د فتح جنګیالیو ته د مهماتو، وسلو او تخنیکي روزنې په استولو او له دغه بهیر سره د مرستې لپاره د عربي هېوادونو د هڅولو په ترڅ کې د حماس د ماتې او د قدرت په بیا رغولو کې د فتح د بریالیتوب هیله وکړه. په همدې لړ کې اردن او مصر په خپله خاوره کې د الفتح جنګیالیو لپاره دوه پوځي کمپونه جوړ کړل.
حوالې
- ↑ مصر، ایران را متهم به تشویق حماس برای تصرف غزه کرد[مړه لينکونه] رادیو فردا
بهرنۍ لینک
- د حماس له کودتا یو کال وروسته د غزې په تړانګه کې د وضعیت بیاکتنه [مړه لينکونه] علیرضا نوریزاده ، د امریکا غږ ، د جون 18 ، 2008
- ګاري لیوپ: په 2007 کې د حماس کودتا؟ Archived 2009-01-30 at the Wayback Machine. د جنوري 6، 2009