Thunq'i
Thunq'i nisqaqa chun simipaq romanuchanam achka chun rimaykunapaqmi, 7 ñiqin pachakwatap chun siminpa t'uqyayninpaqmi rurasqa. Thunq'ipi mana samaychasqa kunkawakinkunaqa ([p], [t]) kay hinam b, p, ... qillqasqa, kunkayuq kunkawakinkunataq ([b], [d]) kay hinam bh, dh, ... qillqasqa.
Han siq'i llumpataq manam t'uqyana qillqachu, ichataq sut'i qhawachinam.
Onsets/Initials
Kay sananchakunaqa manam Qhichwa simi hinachu.
| Voiceless | Voiced | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tenuis 清 |
Aspirate 次清 |
Muddy 濁 |
Sonorant 次濁 |
Tenuis 清 |
Muddy 濁 | ||
| Labials 脣 |
Bilabials | 幫 *[p] ‹b› | 滂 *[pʰ] ‹p› | 並 *[b̥] ‹bh› | 明 *[m] ‹m› | ||
| Labio-dentals | 非 *[f] ‹f› | 敷 — | 奉 *[v̥] ‹fv› | 微 *[w̃] ‹v› | |||
| Coronals 舌 |
Alveolar stops | 端 *[t] ‹d› | 透 *[tʰ] ‹t› | 定 *[d̥] ‹dh› | 泥 *[n] ‹n› | ||
| Palatal stops | 知 *[ʈ] ‹dy› | 徹 *[ʈʰ] ‹ty› | 澄 *[ɖ̥] ‹dhy› | 娘 *[ɳ] ‹n› | |||
| Sibilants 齒 |
Alveolar | 精 *[ts] ‹z› | 清 *[tsʰ] ‹ts› | 從 *[d̥z] ‹dz› | 心 *[s] ‹s› | 邪 *[z̥] ‹sz› | |
| Palatal | 章 *[tɕ] ‹j› | 昌 *[tɕʰ] ‹ch› | 船 *[d̥ʑ] ‹dj› | 書 *[ɕ] ‹sh› | 時 *[ʑ̥] ‹zh› | ||
| Retroflex | 莊 *[tʂ] ‹dr› | 初 *[tʂʰ] ‹tr› | 崇 *[d̥ʐ] ‹jr› | 生 *[ʂ] ‹sr› | 士 *[ʐ̥] ‹zr› | ||
| Velars 牙 | 見 *[k] ‹c› | 谿 *[kʰ] ‹k› | 羣 *[ɡ̊] ‹ɡ› | 疑 *[ŋ] ‹q› | |||
| Gutturals 喉 | 影 *[ʔ] ∅ | 喻 *[j] ‹y, w, h› | 曉 *[x] ‹x› | 匣 *[ɣ̊] ‹h› | |||
| "Semi-coronal" | 來 *[l] ‹l› | ||||||
| "Semi-sibilant" | 日 *[ȷ̃] ‹r› | ||||||
Kaypipas qhaway
- Wikipidiya:Qillqa suti/Chun simi, thunq'ipi tiksisqa.