يحيٰ سنور
يحيٰ سنور (Yahya Sinwar) هڪ فلسطيني ويڙهاڪ ۽ سياستدان هو، جيڪو فيبروري کان غزه جي پٽي ۾ حماس جو اڳواڻ ۽ آگسٽ 2024ع کان حماس جي پولٽ بيورو جو سربراھه ھو. ھي 29 آڪٽوبر، 1952ع ۾ پيدا ٿيو ۽ 16 آڪٽوبر، 2024ع تي اسرائيلي فوج جي حملي ۾ مارجي ويو.[1] ھن غزه جي پٽي ۾ حماس جي اڳواڻ ۽ پولٽ بيورو جي عھدن ۾ اسماعيل هنيه جي جاءِ ورتي ھئي.[2]
| يحيٰ سنور | |
|---|---|
| (عربي ۾: يحيى إبراهيم حسن السنوار) | |
| |
| معلومات شخصيت | |
| ڄم | 29 آڪٽوبر 1962 [3] |
| موت | 16 آڪٽوبر 2024 (62 سال)[4][5][6] |
| رهائش | غزه جي پٽي |
| شھريت |  فلسطين
|
| جماعت | حماس [7] |
| ٻارن جو تعداد | |
| عملي زندگي | |
| پيشو | سياستدان |
| مادري ٻولي | عربي ٻولي |
| ڪم جي ٻولي | عربي ٻولي ،عبراني ٻولي [8] |
| عسڪري خدمتون | |
| وفاداري | حماس |
| لڙائيون ۽ جنگيون | آپريشن طوفان الاقصي [9] |
| ويب سائٽ | |
| IMDB تي صفحو |
ترميم  |
|
سنور سال 1962ع ۾ مصر جي قبضي واري غزه ۾ خان يونس پناهگيرن جي ڪيمپ ۾ هڪ خاندان ۾ پيدا ٿيو، جيڪو 1948ع جي فلسطين جنگ دوران مجدل عسقلان مان بي دخل ڪيو ويو. هن پنهنجي تعليم غزه جي اسلامي يونيورسٽي ۾ مڪمل ڪئي، جتي هن عربي اڀياس ۾ بيچلر جي ڊگري حاصل ڪئي. سال 1989ع ۾، سنور کي اسرائيل ۾ ٻن اسرائيلي فوجين ۽ چار فلسطينين کي اغوا ڪرڻ ۽ قتل ڪرڻ جي الزام ۾ چار ڀيرو عمر قيد جي سزا ٻڌائي وئي. هن 22 سال جيل ۾ گذاريا. سال 2011ع ۾ هن کي اسرائيلي سپاهي گلاد شالٽ جي رهائي جي بدلي ٻين 1,026 فلسطينين جي گڏ آزادي ملي.
جيل ۾ پنهنجي وقت دوران، سنور حماس جي فوجي سرگرمين کي منظم ڪندو رهيو. سنور حماس جي سيڪيورٽي اپريٽس جي گڏيل بانين مان هڪ هو. سال 2017ع ۾، سنور غزه ۾ حماس جي اڳواڻ طور چونڊيو ويو ۽ ايندڙ سال "پرامن، مقبول مزاحمت" جي پيروي ڪرڻ جو دعوي ڪئي، سال 2018-2019ع ۾ سرحد احتجاج جي حمايت ڪندي، جيتوڻيڪ هن کي پڻ ٻڌايو ويو ته هو اسرائيل کي ختم ڪرڻ لاء وقف ڪيو ويو آهي ۽ هن چيو ته
"فلسطين کي آزاد ڪرڻ جو واحد رستو فوجي محاذ آرائي آهي ۽ اهو حاصل ڪيو ويندو طاقت سان، نه ڪه ڳالهين سان."
هن ايران سان پڻ مضبوط لاڳاپا ٺاهيا. سال 2021ع ۾ حماس جي اڳواڻ طور ٻيهر چونڊيو ويو، سنور ساڳئي سال اسرائيل پاران هڪ قتل جي ڪوشش کان بچي ويو. هن کي وڏي پيماني تي 7 آڪٽوبر، 2023ع ۾ اسرائيل تي حماس جي اڳواڻي ۾ حملي جي پويان ماسٽر مائنڊ سمجهيو ويندو آهي، جنهن جي پٺيان اسرائيل حماس جنگ ٿي جيڪا وچ اوڀر جي ٻين حصن تائين ڦهليل آهي.
حماس ۽ عزالدين القسام برگيڊ کي آمريڪا، يورپي يونين ۽ ٻين ملڪن پاران دهشتگرد تنظيمون قرار ڏنو ويو آهي ۽ سيپٽمبر 2015ع ۾، سنور کي خاص طور تي آمريڪي حڪومت پاران دهشتگرد قرار ڏنو ويو. مئي 2024ع ۾، بين الاقوامي فوجداري عدالت جي پراسيڪيوٽر، ڪريم خان فلسطين ۾ عالمي عدالت انصاف جي تحقيقات جي حصي جي طور تي، جنگي ڏوهن ۽ انسانيت جي خلاف ڏوهن جي لاء سنور جي گرفتاري وارنٽ لاء درخواست ڏيڻ جي ارادي جو اعلان ڪيو. سنوار 16 آڪٽوبر 2024ع تي اسرائيلي فوج جي فائرنگ جي نتيجي ۾ مارجي ويو.
ابتدائي زندگي ۽ تعليم
يحيٰ ابراهيم حسن السنور 29 آڪٽوبر، 1962ع تي خان يونس پناهگيرن جي ڪيمپ ۾ پيدا ٿيو، جڏهن غزه جي پٽي مصر جي قبضي هيٺ هئي، جتي هن پنهنجا شروعاتي سال گذاريا. هن جي خاندان کي، "نڪبه" جي دوران، زبردستي مجدل عسقلان مان ڪڍيو ويو، جيڪو هاڻي عسقلان جي نالي سان مشهور آهي. هن جو خاندان غزه جي پٽي ۾ پناهه ورتي.
سنوار پنهنجي بعد ۾ قيد دوران ساٿي قيدين سان گفتگو ۾ پنهنجي پناهگير جي طور پرورش تي بحث ڪندي، ان کي پنهنجي حماس جي شموليت سان ڳنڍيو. عصمت منصور، هڪ ٻئي قيدي، جي مطابق، سنوار پناهگير جي ڪئمپ ۾ ڪميونٽي جي رهائشي حالتن ۽ کاڌي جي ورڇ کان تمام گهڻو متاثر ٿيو. خان يونس سيڪنڊري اسڪول فار بوائز مان هاءِ اسڪول مان گريجوئيشن ڪرڻ بعد، هو غزه جي اسلامي يونيورسٽي ويو، جتي هن عربي اڀياس ۾ بيچلر جي ڊگري حاصل ڪئي. سندس ننڍو ڀاءُ محمد سنور آهي، جيڪو پڻ حماس جو فوجي اڳواڻ آهي.
شروعاتي سرگرميون ۽ قيد
سنوار کي پهريون ڀيرو 1982ع ۾ تخريبي سرگرمين جي الزام ۾ گرفتار ڪيو ويو ۽ هن ڪيترائي مهينا فارع جيل ۾ رهيو، جتي هن صلاح شهادي سميت ٻين فلسطيني ڪارڪنن سان ملاقات ڪئي ۽ پاڻ کي فلسطيني مقصد لاءِ وقف ڪري ڇڏيو. سال 1985ع ۾ ٻيهر گرفتار ٿيو، آزاد ٿيڻ تي هن راوي مشتاح سان گڏجي هڪ تنظيم "المنظمة الجهاد والدعوة" (مجد) قائم ڪئي، جيڪا ٻين ڪمن کان سواء، فلسطيني آبادي جي وچ ۾ اسرائيل سان سهڪار ڪندڙن جي نشاندهي ڪرڻ لاءِ ڪم ڪندي هئي، جيڪا 1987ع ۾ حماس "پوليس" بڻجي وئي. سنوار جي اسرائيل سان گڏ مشتبہ ساٿين جي قتل کيس "خان يونس جو قصاب" لقب حاصل ڪيو.
جڏهن سنوار تي نيو يارڪ جي آگسٽ 2024ع جي پروفائل ۾ هن لقب بابت پڇيو ويو ته حماس جي اڳواڻ باسم نعيم چيو: "منهنجو خيال آهي ته اها بيوقوفي آهي. اهو پهريون ڀيرو آهي جو مون ڪڏهن اهو ٻڌو آهي."
هن ۽ حماس جي ٻين اڳواڻن شامل ڪيو ته "اسرائيل کي هڪ عظيم ولن جي ضرورت آهي" ۽ هن سبب لاء، اسرائيل سنوار مان هڪ ٺاهڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي. تعليمي ماهر خالد هروب چيو ته "سنوار وڏي پيماني تي هڪ عظيم منتظم جي طور عزت جي نظر سان ڏٺو ويندو آهي ۽ هن جي مبينا بي رحميءَ جا دعويٰ ثابت نه ٿيا آهن."
”7 آڪٽوبر کان اڳ، مون اهي سڀ خوفناڪ ڪهاڻيون نه ٻڌيون هيون.“
هروب چيو، ”منهنجو خيال آهي ته انهن ڪهاڻين مان ڪجهه ڪهاڻيون سنور جي ولن جي هن تصوير کي مڪمل ڪرڻ لاءِ آيون آهن." "هو هڪ فيصلو ڪرڻ جي قوت جو مالڪ آهي، اها سچ آهي." ۽ شايد ماڻهو ان مان هن جو ڪردار هڪ ولن طور ڪڍڻ شروع ڪيو ۽ ان کي مسالا ڪرڻ شروع ڪيو.
سال 1988ع ۾، سنوار ٻن اسرائيلي فوجين جي اغوا ۽ قتل ۽ چئن فلسطينين جي قتل جي منصوبابندي ڪئي جن تي هن اسرائيل سان تعاون ڪرڻ جو شڪ ڪيو. ان سال فيبروري تي کيس گرفتار ڪيو ويو. پڇا ڳاڇا دوران هن اعتراف ڪيو ته هن هڪ متاثرن مان هڪ کي پنهنجي ننگي هٿن سان گلا گھونٽيو، ٻئي کي ڪفايه سان گهيرو ڪيو، پرتشدد پڇا ڳاڇا دوران نادانستگي ۾ ٽئين کي قتل ڪيو ۽ چوٿين کي اغوا جي ڪوشش دوران حادثاتي طور تي گوليون هڻي قتل ڪيو ۽ تحقيق ڪندڙن کي هڪ باغ ڏيکاريو جتي چار لاش دفن ٿيل هئا. هن کي سال 1989ع ۾ اسرائيلي عدالت چار ڀيرا عمر قيد جي سزا ٻڌائي. هن پڇا ڳاڇا ڪندڙن کي ٻڌايو ته انهن مان هڪ اهو به چيو هو ته "هن محسوس ڪيو ته هو مرڻ جو مستحق آهي."
سنوار جيل ۾ رهڻ دوران مخبرن کي نشانو بڻائيندو رهيو. اسرائيلي اختيارين کيس شڪ ڪيو ته هو ٻن شڪي مخبرن جي سر قلم ڪرڻ جو حڪم ڏنو آهي. حماس جي ڪارڪنن مبينا طور تي متاثرين جي ڪٽ ٿيل جسم جا حصا انهن کي جيل جي دروازن کان ٻاهر اڇلائي ڇڏيا ۽ اسرائيلي محافظن کي چيو ته "ڪتي جو مٿي کڻو."
گيرشون باسڪن، هڪ اسرائيلي امن ڪارڪن جيڪو ڊگهي عرصي کان قيدين جي تبادلي جي ڳالهين ۽ حماس جي اڳواڻن سان ڳالهين ۾ شامل آهي، خبردار ڪيو ته؛ ”
"هي سڀ اسرائيلي ماهر ۽ شن بيٽ جا ماڻهو ۽ پڇا ڳاڇا ڪندڙ توهان کي ٻڌائيندا ته اهي بلڪل ڄاڻن ٿا ته سنوار ڇا ڄاڻي ٿو ۽ مڃي ٿو. پر اهي هن جي شخصيت، جيڪا انهن جو قيدي آهي ۽ واضح طور تي رعب سان ڀريل آهي، جي ڊائنامڪ کي نٿا ڄاڻي سگهن."
سنوار، ساٿي قيدين جي وچ ۾ پنهنجي پلاننگ ۽ وسيلن جي لاءِ عزت وارو هو. هو ڪيترن ئي ڀيرا اسرائيلي جيل کان فرار ٿيڻ جي ڪوشش ڪئي، جنهن ۾ جيل جي هيٺان سرنگ ڪرڻ لاءِ پنهنجي سيل جي فرش ۾ سوراخ ڪرڻ شامل آهي. هن ٻاهران حماس جي اڳواڻن سان رابطي ۾ رهيو، جيل ۾ موبائل فون اسمگل ڪرڻ ۽ پيغامن کي رليز ڪرڻ لاءِ مهمانن کي استعمال ڪيو. هو اڪثر ڪري قيدين جي بدلي لاءِ اسرائيلي سپاهين کي اغوا ڪرڻ جي منصوبابندي ۾ شامل رهيو. سالن کان پوء، سنوار چيو ته
"فلسطيني قيدين لاء، هڪ اسرائيلي سپاهي کي اغوا يا پڪڙڻ جي خبر، ڪائنات جي بهترين خبر آهي، ڇاڪاڻ ته هو ڄاڻي ٿو ته هن لاء اميد جي هڪ چمڪ کولي وئي آهي."
حماس جي هڪ سينئر آفيسر غازي حماد جي مطابق، سنوار جو جيل ۾ وقت بدلجي ويو، جيڪا هن جي قيادت جي خوبين کي شڪل ڏني. سنوار پڻ هڪ آن لائن پروگرام ذريعي عبراني ٻولي ۾ مهارت حاصل ڪئي ۽ پنهنجي مخالف کي بهتر سمجهڻ لاءِ اسرائيلي خبرن جو وسيع مطالعو ڪيو. هن شن بيت (اسرائيلي دهشتگرد تنظيم) جي اڳوڻي سربراهن جي عبراني سوانح عمري کي احتياط سان عربي ۾ ترجمو ڪيو، انهن کي ساٿي قيدين سان شيئر ڪيو ته جيئن دهشتگردي خلاف حڪمت عملين جو مطالعو ڪيو وڃي. هن پاڻ کي "يهودي ماڻهن جي تاريخ ۾ ماهر" طور حوالو ڏنو. سنور هڪ دفعي پنهنجي حمايتين کي مخاطب ڪندي چيو:
”اهي چاهيندا هئا ته جيل اسان جي لاءِ قبر هجي، اسان جي ارادي، عزم ۽ جسم کي پيسڻ جي چکی هجي، پر خدا جو شڪر آهي ته اسان پنهنجي مقصد تي يقين رکڻ سان جيل کي عبادت گاهه ۽ پڙهائي جي اڪيڊميءَ ۾ تبديل ڪري ڇڏيو."
معاريو Ma'ariv ٻڌايو ته جيل ۾ پنهنجي وقت دوران، سنوار 1995 ۾ شروع ٿيندڙ ستن سالن جي عرصي دوران اسرائيل جي اوپن يونيورسٽي ذريعي پندرهن ڪورسز ۾ داخلا ورتي.
غزه جي پٽي ۾ حماس جي قيادت
حماس جي سياسي بيورو جو چيئرمين
ذاتي زندگي
موت
پڻ ڏسو
خارجي لنڪس
حوالا
- ↑ "الجيش الإسرائيلي يعلن رسميا مقتل يحيى السنوار". Shufu News (ٻولي ۾ Arabic). حاصل ڪيل 2024-10-20.
- ↑ Beaumont, Peter (2017-02-13). "Election of new Hamas Gaza Strip leader increases fears of confrontation" (en-GB ۾). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2017/feb/13/hamas-elects-hardliner-yahya-sinwar-as-its-gaza-strip-chief.
- ↑ The Washington Post — اخذ شدہ بتاریخ: 17 آڪٽوبر 2024 — مدیر: Matt Murray — ناشر: Fred Ryan — شائع شدہ از: The Washington Weekly Post — شائع شدہ از: 17 آڪٽوبر 2024 — اقتباس: Yahya Ibrahim Hassan Sinwar was born on Oct. 29, 1962, in Khan Younis in the southern Gaza Strip, then under Egyptian control.
- ↑ The Times of Israel — اخذ شدہ بتاریخ: 17 آڪٽوبر 2024 — شائع شدہ از: 17 آڪٽوبر 2024 — اقتباس: The Israel Defense Forces said Thursday it was working to formally confirm that one of three terrorists its forces killed a day earlier in Gaza’s Rafah was Hamas terror chief Yahya Sinwar, as a senior Israeli official said there was a “very high likelihood” that a body found at the scene was that of the architect of the October 7 invasion and slaughter.
- ↑ חוסל מנהיג חמאס והאחראי לטבח ה-7 באוקטובר — ناشر: Israel Defense Forces — شائع شدہ از: 17 آڪٽوبر 2024 — اقتباس: דובר צה"ל ודוברות השב"כ מאשרים כי בסיום של מצוד שנערך כשנה, אמש (רביעי), 16 באוקטובר 2024, חיסלו כוחות צה"ל מפיקוד הדרום את יחיא סינוואר, מנהיג חמאס בפעילות בדרום רצועת עזה.
- ↑ https://www.aljazeera.com/news/2024/10/17/israel-claims-hamas-leader-yahya-sinwar-has-been-killed — اخذ شدہ بتاریخ: 17 آڪٽوبر 2024 — شائع شدہ از: 17 آڪٽوبر 2024 — اقتباس: Israel has said that its forces have killed Hamas leader Yahya Sinwar in Gaza.The Israeli military said on Thursday that Sinwar has been killed on Wednesday in southern Gaza. “After completing the process of identifying the body, it can be confirmed that Yahya Sinwar was eliminated,” the Israeli military said.
- ↑ Hamas wählt Hardliner zum Gaza-Chef — اخذ شدہ بتاریخ: 29 آڪٽوبر 2023 — ناشر: Frankfurter Allgemeine Zeitung
- ↑ מהכלא הישראלי לראשות חמאס עזה: מי היה יחיא סינוואר, היעד מספר 1 של ישראל — ناشر: Davar - Workers, Society and Economy in Israel — شائع شدہ از: 17 آڪٽوبر 2024
- ↑ https://www.tagesschau.de/ausland/asien/sinwar-portraet-100.html — اخذ شدہ بتاریخ: 17 آڪٽوبر 2024 — شائع شدہ از: 17 آڪٽوبر 2024 — اقتباس: Beim Terrorangriff vom 7. Oktober 2023 soll Sinwar der Drahtzieher gewesen sein, berichtet ARD-Korrespondentin Bettina Meier, in die Pläne seien nur wenige eingeweiht gewesen.
 |
وڪيميڊيا العام ۾ يحيٰ سنور سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو. |