1551

Ovo je članak o godini 1551.

Godina 1551 (MDLI) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

• 11. 1. - U Burmi dinastije Taungu zavladao Bayinnaung, jedan od najvećih vladara te zemlje (do 1581).
• siječanj - Juraj Utješinović (Utišenić) izjavljuje pred ugarsko-erdeljskim saborom u Velikom Varadinu da ih kraljica Izabela ne može održati i da moraju tražiti drugog gospodara "ako neće zajedno s Petrovićem Turci postati" (misli na Ferdinanda Habsburga)^[1].
• januar-februar - Stoglavi sabor u Moskvi - odobreni domaći ruski rituali (poništeno na Velikom moskovskom saboru 1666), unifikovane ceremonije i dužnosti crkve u celoj Rusiji.

• 12. 5. - U Limi osnovan Universidad Nacional Mayor de San Marcos, najstariji zvanično osnovani u Amerikama.

• 1. 6. - Ferdinandov zapovjednik Giambattista Castaldo stigao u Koložvar/Kluž) - tri dana kasnije zastupnici erdeljskih staleža se poklonili Ferdinandu kao svome kralju.

• jul - Osmanlijski gusari Dragut i Sinan Reis porobili sve stanovnike malteškog ostrva Goco nakon neuspešnog napada na samu Maltu.
• 19. 7. - Ugovor iz Weissenburga: Zapoljina udovica Izabela Jagelonska se u ime sina mora odreći Erdelja i kraljevske Ugarske u korist Ferdinanda uz izvesnu nadoknadu. I Petar Petrović se mora odreći imanja (Temišvar, Lipova, Bečkerek u zamenu za Munkač/Mukačeve) - Sulejmanova vojska se već primiče^[1][2].

• 6. 8. - Izabela Jagelonska sa sinom Ivanom i pristalicama otišla iz Koložvara u Košice - Ferdinand proglašen za kralja Erdelja.
• 15. 8. - Opsada Tripolija okončana osmanskim zauzećem grada.

• septembar, početkom - Rumelijski beglerbeg Mehmed-paša Sokolović prešao Dunav kod Petrovaradina - započinje tursku ofanzivu prema Erdelju; uz pomoć Srba postiže uspehe u Banatu, skoro bez otpora zauzeti Bečej, Bečkerek, Kikinda, Čanad, Lipova^[3][2].

• 12. 10. - Juraj Utješinović imenovan kardinalom na Ferdinandov predlog (nagrađuje ga za erdeljski ugovor, mada već sumnja u njega).
• 15 - 27. 10. - Mehmed-paša neuspešno opseda Temišvar, kojeg je odbranio Stjepan Lošonci za španjolsko-njemačkom posadom.
• listopad - Utješenović digao narodnu bunu u Erdelju protiv Turaka, markgrof Sforza Pallavicini krajem mjeseca doveo vojsku u Erdelj.

• studeni - Castaldo, Utišenić i Tomo Nadaždi zauzeli varoš Lipove i opkolili bosanskog Ulama-bega u tvrđavi - pušten da ode 28. 11. zbog nepovoljnog vremena; Utješenović pod sumnjom da je u dogovoru sa Turcima^[4].

• 17. 12. - Ferdinandovi ljudi ubili kardinala Martinuzzija (Utješinovića) jer su ga sumnjičili za izdaju.

Tokom/tijekom godine

• Ivan Lenković počinje graditi tvrđavu Nehaj iznad Senja (do 1558).
• Safavidski Persijanci uništili gruzijski manastir Vardzia.
• Devlet I Geraj je novi krimski kan (do 1577).
• Još jedna katastrofalna godina u Henanu, Kina - kasni mraz, poplave i tornado dovode ljude do kanibalizma.
• Nauka/znanost:
  • Izdate Prutenske tablice - efemeride na osnovu Kopernikovog heliocentričkog sistema.
  • Počinje izdavanje Gesnerovih Historiae animalium, što se smatra začetkom moderne zoologije.
• Monasi manastira Papraće na čelu sa igumanom Grigorijem dobili u Rusiji na dar jedno Jevanđelje sa tumačenjem^[5].
• Srbi iz Žumberka žele da se presele na mađarsko-moravsku granicu, na posede Petra Bakića - graničarski zapovednici ih energično sprečili^[6].

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1551.

• 10. 8. - Krsto Zrinski, sin bana Nikole († 1573)
• 19. 9. - Henri III, francuski kralj († 1589)
• Faust Vrančić, polihistor, leksikograf i konstruktor († 1617)
• Jakov Lukarević, povjesničar († 1615)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1551.

• 8. 5. - Barbara Radziwiłł, poljska kraljica-supružnica (* 1520)
• 17. 12. - Juraj Utješinović, kardinal (* 1482)
• Ljudevit Pasković, pjesnik (* ca. 1500)
• Grgur Budislavić, filozof i političar (* ca. 1485)
• Sahib I Geraj, krimski kan

Reference

• Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)