ABA liga
„Jadranska košarkaška liga” preusmjerava ovdje. Za kompaniju, v. Jadranska košarkaška asocijacija.Jadranska liga (engl. Adriatic League; poznata i kao ABA liga, engl. ABA League; prethodno Gudjer liga, engl. Goodyear League i NLB liga, engl. NLB League) je košarkaška liga u kojoj se takmiče klubovi iz bivših republika SFRJ: Bosne i Hercegovine, Makedonije, Slovenije, Srbije i Hrvatske i Crne Gore.
Liga postoji uporedo sa domaćim prvenstvima u svakoj zemlji; svi timovi igraju u Jadranskoj ligi i prvenstvu svoje zemlje. Jadranska košarkaška asocijacija (engl. Adriatic Basketball Association (ABA)), koja organizuje Jadransku ligu, je punopravni član ULEB-a.
Liga je inspirisala pokretanje Baltičke lige, koja je slično takmičenje u baltičkim zemljama.
Historija
Raspadom SFRJ 1991. raspala se i košarkaška liga koja se igrala na području te države. Košarkaške lige u sada samostalnim državama Bosni i Hercegovini, Srbiji, Crnoj Gori, Hrvatskoj i Sloveniji nikad nisu dosegle kvalitet koji je postojao u ligi bivše SFRJ.
2001. godine predstavnici KK Bosna, KK Budućnost, KK Cibona i KK Union Olimpija su osnovali Jadransku ligu u koju su se uključili i drugi predstavnici iz BiH, Hrvatske i Slovenije. Prve godine se u Jadranskoj ligi takmičilo 12 timova. Naredne sezone u ligi se takmičila KK Crvena zvezda, prvi klub iz Srbije, kao i izraelski Makabi Tel Aviv. Makabi je napustio ligu sledeće sezone jer za njega nije bilo mesta zbog učešća klubova iz Srbije i Crne Gore. Liga proširena na 14 timova u 2003/04 i na 16 timova 2004/05. Liga se u sezoni vratila na 14 timova. U septembru 2006. liga je potpisala sponzorski ugovor sa Novom ljubljanskom bankom (NLB) i promenjeno joj je ime u NLB liga. U sezoni 2010/11. u ligi je po prvi put učestvova jedan tim iz Češke, Nimburk, ali se u njoj zadržao samo jednu sezonu. Od sezone 2011/12. u ligi će učestvovati Makabi iz Tel Aviva, koji je prethodno već igrao u sezoni 2002/03.
Sistem takmičenja
Kao i većina drugih košarkaških liga i Jadranska liga se igra u dva dela. Prvi deo takmičenja se odvija po dvostrukom bod-sistemu, tako što svaka ekipa igra sa drugim timom po jednu na domaćem i jednu na gostujućem terenu. Najbolji timovi iz ligaškog dela idu u plej-of rundu.
Od sezone 2001/02 do 2003/04 dalje bi se kvalifikovala četiri tima, a pobednik bi se odlučivao na fajnal-foru. Od sezone 2005. timovi idu na fajnal-ejt. Svaka runda plej-ofa se sastoji iz jedne eliminacione utakmice, što nije često u evropskim ligama. Međutim, pošto klubovi iz Jadranske lige igraju u svojim domaćim prvenstvima i u evropskim takmičenjima, trenutni format je ograničen na ovaj sistem.
U sezoni 2006/07 se igrao plej-of, ali je u sledećoj sezoni odlučeno da se vrati fajnal-foru, a da se plej-of utakmice igraju samo u četvrtfinalu. Pred sezonu 2008/09 odlučeno je da će se igrati samo fajnal-four, bez čevrtfinala.
Ol-star utakmice
Jadranska liga je uvela Ol-star utakmice koje se igraju pred novogodišnje praznike. Igrači su podeljeni u timove Istoka i Zapada. Za tim Zapada igraju košarkaši klubova iz Slovenije i Hrvatske, a za Istok košarkaši timova iz Srbije, Bosne i Hercegovine i Crne Gore. Na prvoj Ol-star utakmici Jadranske lige 2006. slavio je tim Zapada 134:118, dok je 2007. pobedio tim Istoka 136:113. Najkorisniji igrač prvog Ol-stara je bio košarkaš Zadra Kanađanin Karl Ingliš, a 2007. Crnogorac Nikola Peković.
U takmičenju u zakucavanjima 2006. pobedio je Slovenac Miha Zupan, a 2007. Srbin Ilija Pavković. U brzom šutiranju trojki 2006. pobedio je Finac Temu Raniko, a 2007. Srbin Tadija Dragićević.
Klubovi po sezonama
Sezona 2011/12.
|
|---|
|
U sezoni 2011/12. su učestvovale sledeće 14 ekipe : |
Sezona 2023/24.
|
|---|
|
U sezoni 2023/24. će učestvovati sledećih 14 ekipa: |
Dosadašnji pobednici
| Sezona | Domaćin završnice | Pobednik | Finalista | Rezultat finala |
|---|---|---|---|---|
| 2001/02 | Ljubljana |  KK Union Olimpija
|
Krka Telekom
|
73:59 |
| 2002/03 | Ljubljana |  KK Zadar
|
 Makabi Tel Aviv
|
91:88 |
| 2003/04 | Zagreb |  Refleks
|
KK Cibona
|
71:70 |
| 2004/05 | Beograd | KK Hemofarm
|
KK Partizan PMB
|
89:76 |
| 2005/06 | Sarajevo | KK FMP
|
KK Partizan
|
73:72 |
| 2006/07 | Beograd (igrao se play-off) |
 KK Partizan
|
KK FMP
|
85:83 94:82 |
| 2007/08 | Ljubljana | KK Partizan
|
KK Hemofarm
|
69:51 |
| 2008/09 | Beograd | KK Partizan
|
KK Cibona
|
63:49 |
| 2009/10 | Zagreb | KK Partizan
|
KK Cibona
|
75:74 |
| 2010/11 | Ljubljana | KK Partizan
|
KK Olimpija Ljubljana
|
77:74 |
| 2011/12 | Zagreb | Makabi-Tel Aviv
|
KK Cedevita
|
87:77 |
| 2012/13 | Laktaši | KK Partizan
|
KK Crvena Zvezda
|
71:63 |
| 2013/14 | Beograd | KK Cibona
|
Cedevita Zagreb
|
72:59 |
| 2014/15 | Beograd Zagreb |
KK Crvena Zvezda
|
Cedevita Zagreb
|
68:59 69:65 62:72 89:79 |
| 2015/16 | Beograd Sremska Mitrovica |
KK Crvena Zvezda
|
Mega Leks
|
95:88 93:74 61:49 |
| 2016/17 | Beograd Zagreb |
KK Crvena Zvezda
|
Cedevita Zagreb
|
81:66 84:73 77:61 |
| 2017/18 | Beograd Podgorica |
 Budućnost VOLI
|
KK Crvena Zvezda
|
80:76 59:69 78:77 77:73 |
| 2018/19 | Beograd Podgorica |
KK Crvena Zvezda
|
Budućnost VOLI
|
91:72 107:69 72:80 80:84 97:54 |
| 2019/20 | ||||
| 2020/21 | Beograd Podgorica |
KK Crvena Zvezda
|
Budućnost VOLI
|
82:78 85:79 71:75 80:81 67:60 |
| 2020/21 | Beograd | KK Crvena Zvezda
|
Partizan
|
90:76 85:81 67:70 84:112 80:77 |
| 2020/21 | Beograd | Partizan
|
KK Crvena Zvezda
|
88:80 87:78 78:91 56:68 96:85 |
Uspešnost klubova
| Klub | Prvak | Doprvak | Godina šampion | Godina doprvak |
|---|---|---|---|---|
| Partizan
|
2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2013, 2023 | 2005, 2006 | ||
| Crvena Zvezda
|
2007, 2008, 2009, 2010, 2011 | 2013, 2018, 2023 | ||
| FMP Železnik
|
2004, 2006 | 2007 | ||
| Cibona
|
2014 | 2004, 2009, 2010 | ||
| Budućnost VOLI
|
2018 | 2019, 2021 | ||
| Olimpija
|
2002 | 2011 | ||
| Makabi Tel Aviv
|
2012 | 2003 | ||
| Vršac/Hemofarm
|
2005 | 2008 | ||
| Zadar
|
2003 | – | ||
| Cedevita
|
– | 2012, 2014, 2015, 2017 | ||
| Krka
|
– | 2002 | ||
| Mega Bemax
|
– | 2016 |
Učešće ekipa po sezonama
| Država | Klub | Mesto | Sezone | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 01/02 | 02/03 | 03/04 | 04/05 | 05/06 | 06/07 | 07/08 | 08/09 | 09/10 | 10/11 | 11/12 | |||
| Srbija | Partizan | Beograd |  |
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
| Srbija | Radnički Kragujevac | Kragujevac | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Srbija | Crvena zvezda | Beograd | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Srbija | Hemofarm Štada | Vršac | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Crna Gora | Budućnost m:tel | Podgorica | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Hrvatska | Zagreb CO | Zagreb | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Hrvatska | Cedevita | Zagreb | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Hrvatska | Cibona | Zagreb | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Slovenija | Zlatorog | Laško | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Slovenija | Krka | Novo Mesto | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Slovenija | Union Olimpija | Ljubljana | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Slovenija | Helios | Domžale | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Bosna i Hercegovina | Široki | Široki Brijeg | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Izrael | Makabi | Tel Aviv | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Srbija | KK Vojvodina | Novi Sad | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Srbija | FMP | Beograd | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Crna Gora | KK Lovćen | Cetinje | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Hrvatska | KK Zadar | Zadar | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Hrvatska | KK Kvarner | Rijeka | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Hrvatska | KK Split | Split | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Hrvatska | KK Šibenka | Šibenik | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Slovenija | KK Slovan | Ljubljana | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Bosna i Hercegovina | KK Borac Nektar | Banjaluka | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Bosna i Hercegovina | KK Bosna | Sarajevo | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Bosna i Hercegovina | KK Igokea | Aleksandrovac | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Bosna i Hercegovina | KK Sloboda Dita | Tuzla | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Češka | KK Nimburk | Nimburk | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Vanjske veze
 | U Wikimedijinoj ostavi nalazi se članak o temi: Adriatic League |
- Zvaničan sajt na engleskom
- Fantazi menadžer za Jadransku ligu Arhivirano 2010-11-11 na Wayback Machine-u
- Stranica lige na eurobasket.com