Atmosfera e Tokës

Drita blu është e shpërndarë në më shumë se gjatësitë e valëve tjera nga gazrat në atmosferë, duke i dhënë Tokës një dritë të kaltër kur shihet nga bori i Stacioni Hapësinor Ndërkombëtar në hapësirë, në lartësinë prej 402–424 km.
Atmosfera e Tokës është shtresa gazrave që e mbështjell planetin Tokë dhe që mbahet nga graviteti i Tokës. Atmosfera e mbron jetën në Tokë duke e absorbuar rrezatimin diellor ultravjollcë, ngroh sipërfaqen përmes ruajtjes së nxehtësisë dhe redukton ekstremet e temperaturës gjatë ditës dhe natës .Atmosfera e sotme është si rezultat i aktivitetit të organizmave të gjallë, që populluan oqeanet pas paraqitjes së qenieve të gjalla në Tokë.[1]

Përbërja

Ajri është i përbërë kryesisht nga azoti, oksigjeni, dhe argoni. Avulli i ujit është përgjegjës për rreth 0.25% të atmosferës sipas masës. Përqendrimi i avullit të ujit ndryshon në mënyrë të konsiderueshme nga rreth 10 ppmv në pjesët më të ftohta të atmosferës deri në më shumë se 5% sipas vëllimit në pjesët e nxehta, në masat e ajrit me lagështi, dhe përqendrimet e gazrave atmosferike të tjera janë zakonisht për ajrin e thatë pa avull uji.[2]

Përbërësit kryesore të ajrit të thatë, sipas vëllimit[3]

== Gazi == == vëllimi ==
== Emri == == Formula == == në ppmv == == në % ==
Azoti ====== N2 ====== ====== 780,840 ====== ====== 78.084 ======
Oksigjeni ====== O2 ====== ====== 209,460 ====== ====== 20.946 ======
Argoni ====== Ar ====== ====== 9,340 ====== ====== 0.9340 ======
Dioksidi i karbonit ====== CO2 ====== ====== 397 ====== 0.0397
Neoni ====== Ne ====== ====== 18.18 ====== 0.001818
Heliumi ====== He ====== ====== 5.24 ====== 0.000524
Metani ====== CH4 ====== ====== 1.79 ====== 0.000179
==== Nuk është i përfshirë në atmosferën e thatë të mësipërme: ====
Avulli i ujit ====== H2O ====== ====== 10–50,000 ====== 0.001%–5%

Struktura e atmosferës

Shtresat kryesore
Në përgjithësi, shtypja e ajrit dhe dendësia ulen sipas lartësisë në atmosferë. Megjithatë, temperatura ka një profil më të komplikuar me rritjen e lartësisë, dhe mund të mbetet relativisht konstante apo edhe të rritet me lartësinë në disa rajone.
Toka ka katër shtresa kryesore të cilat janë troposfera, stratosfera, mezosfera, dhe termosfera.[4] Nga më e larta deri te më e ulta, kater shtresat kryesore janë:
Termosfera: 80 to 700 km (50 to 440 milje)[5]
Mezosfera: 50 to 80 km (31 to 50 milje)
Stratosfera: 12 to 50 km (7 to 31 milje)
Troposfera: 0 to 12 km (0 to 7 milje)[6]

Referime

  1. ^ Petro, Rita (2006). Atlas Themelor i Gjeografisë Fizike. Tiranë: Albas. ISBN 9989-108-37-4. {cite book}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Wallace, John M. and Peter V. Hobbs. Atmospheric Science; An Introductory Survey.Elsevier. Second Edition, 2006. ISBN 978-0-12-732951-2. Chapter 1
  3. ^ Source for figures: Carbon dioxide, NOAA Earth System Research Laboratory, (updated 2013-03). Methane, IPCC TAR table 6.1 Arkivuar 15 qershor 2007 tek Wayback Machine, (updated to 1998). The NASA total was 17 ppmv over 100%, and CO2 was increased here by 15 ppmv. To normalize, N2 should be reduced by about 25 ppmv and O2 by about 7 ppmv.
  4. ^ http://www.nasa.gov/mission_pages/sunearth/science/mos-upper-atmosphere.html#.VHg5AzHF8vY
  5. ^ Randy Russell (2008). "The Thermosphere" (në anglisht). Marrë më 2013-10-18.
  6. ^ "The height of the tropopause" (në anglisht). Das.uwyo.edu. Arkivuar nga origjinali më 27 prill 2020. Marrë më 2012-04-18.

Lidhjet e jashtme

 Commons: Atmosfera e Tokës – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale
Të dhënat e NASA-s për Tokën
Unioni Gjeofizik Amerikan: Shkencat Atmosferike
Informacione të projektit GEOmon Shih se si atmosfera e Tokës është vënë re dhe të monitorohet nga një projekt evropian që kombinon shumë qasje.
Shtresat e atmosferës Arkivuar 19 dhjetor 2005 tek Wayback Machine