Budizmi kinez

Budizmi Kinez ose Budizmi Han (kinezisht: 汉传佛教) është një formë kineze e budizmit Mahajana që bazohet në Kanunin Budist Kinez (大藏經, Dàzàngjīng, "Magazinimi i Madh i Shkrimeve të Shenjta") si dhe nga traditat e shumta kineze. Budizmi kinez fokusohet në studimin e sutrave të Mahayana dhe traktateve Mahayana dhe nxjerr doktrinat e tij kryesore nga këto burime.

Budizmi u prezantua për herë të parë në Kinë gjatë dinastisë Han (202 pes–220 e.s.). Përkthimi i një numri të madh të shkrimeve të shenjta budiste indiane në kinezisht dhe përfshirja e këtyre përkthimeve (së bashku me veprat taoiste dhe konfuciane) në një kanun budist kinez kishte implikime të gjera për përhapjen e budizmit në të gjithë sferën kulturore të Azisë Lindore, duke përfshirë Korenë., Japonia dhe Vietnami. Budizmi kinez zhvilloi gjithashtu tradita të ndryshme unike të mendimit dhe praktikës budiste, duke përfshirë Tiantai, Huayan, Chan Budizmi dhe Budizmi i Tokës së Pastër. Që nga fillimi i tij, budizmi kinez është ndikuar nga filozofia vendase kineze, konfucianizmi, taoismi, por edhe nga feja popullore kineze.

Historia

Misionarët budistë filluan të sillnin budizmin në Kinë gjatë dinastisë Han (202 pes-220 e.s.) dhe feja ishte e pranishme në Kinë në fillim të epokës së përbashkët.

Një nga detyrat kryesore të misionarëve fillestarë ishte përkthimi i teksteve budiste. Përkthimet e para të mbijetuara të teksteve budiste në kinezisht ishin ato të shekullit II Parthian An Shigao, i cili punonte në kryeqytetin e Luoyang. Puna e tij u pasua nga përkthimet e gjera Mahāyāna të murgut Kushan Lokakṣema. Budizmi në Kinë ka një histori të pasur dhe komplekse që përmban dy mijë vjet. Hyrja e tij në vend mund të gjurmohet në shekullin e parë pas Krishtit, gjatë Dinastisë Han. Ardita e budizmit në Kinë u lehtësua përmes tregtisë dhe shkëmbimit kulturor me vendet e tjera aziatike.

Në fillim, budizmi u prit me interes dhe kureshtje nga pjesa e popullsisë së Kinës. Dhurata nga mbretërit e ndryshëm dhe patronazhi i tyre kontribuan në zhvillimin e tempujve dhe shkollave budiste. Kjo e bëri Kinën të bëhej një qendër e rëndësishme për studimin dhe praktikimin e budizmit në rajonin e Azisë Lindore.

Në periudhën e Dinastisë Tang në Kinë, që zgjati nga viti 618 deri në 907, u shënuan ndikime të mëdha dhe mbështetje për budizmin. Megjithatë, pasardhësit e Dinastisë Tang filluan të ndryshojnë politikat e tyre dhe të kufizojnë ndikimin e budizmit. Ndryshimet politike dhe shoqërore solën ndalimin e ndërtimit të tempujve të mëdha, konfiskimin e pasurisë së tempujve, dhe ndalimin e praktikave publike të budizmit.Mbretëria Tang inkurajoi ndërtimin e tempujve të mëdha, organizimin e debatit intelektual dhe kultivimin e praktikave meditative. Gjatë kësaj periudhe, shkolla e "Chan" (e njohur ndryshe si Zen) u bë shumë e njohur dhe fitoi ndikim të madh në Kulturën Kineze.

Megjithatë, pas Dinastisë Tang, ndryshimet politike dhe shoqërore në Kinë ndikuan në pranimin e budizmit. Dinastitë e mëvonshme, siç ishte Dinastia Song (960-1279), filluan të japin prioritet filozofive konfuciane dhe t'i kufizojnë ndikimin e budizmit.

Moderniteti

Në shekullin e 20, gjatë periudhës së Republikës së Kinës dhe më pas nën sundimin e Partisë Komuniste Kineze, budizmi pësoi ndikime të mëdha. Për shkak të politikave ateiste dhe ndalimit të praktikave fetare, tempujt u mbyllën, pasuesit u persekutuan dhe shkollat budiste u ulën në numër.

Në fillim të viteve 1950, me ardhjen në pushtet të Partisë Komuniste Kineze dhe themelimin e Kinës Popullore, budizmi u ndalua zyrtarisht. Tempujt u konfiskuan dhe monastiret u mbyllën, duke bërë që praktikimi i publikut të jetë i vështirë. Shumë tempuj u përdorën për qëllime tjera, si muze dhe qendra kulturore.

Së fundmi, me ndryshimet politike dhe liberalizimin e politikave fetare në Kinë, budizmi ka filluar të rindërtohet. Disa tempuj janë rindërtuar dhe praktika e budizmit është rishfaqur. Megjithatë, kontrolli i vazhdueshëm nga ana e shtetit vazhdon të ndikojë në lirinë e plotë të praktikës së budizmit në Kinë.

Kështu, nga fillimi deri në kohën e sotme, budizmi në Kinë ka përjetuar një udhëkryq të ngjarjeve dhe ndryshimeve të mëdha. Nga një pranim të gjerë dhe vlerësimi i thellë në periudhat e hershme, deri te ndalimi dhe persekutimi i praktikës së tij nën sundimin komunist, budizmi ka mbetur një pjesë integrale e trashëgimisë kulturore të Kinës.