Wikipedia:Sera na miongozo

Wikipedia ina seti ya sera na miongozo (policies and guidelines en ) inayokusudiwa kusaidia wachangiaji kushirikiana kujenga kamusi elezo huru. Sera ni za lazima kufuatwa, wakati miongozo ni mbinu bora ambazo wachangiaji wanapaswa kufuata, lakini hazihitajiki kwa lazima. Sera na miongozo hii zipo ili kuhakikisha kwamba Wikipedia inabaki kuwa ya haki, inayothibitishwa, na chanzo cha kuaminika cha taarifa kwa watumiaji wote.

Mtazamo wa haki (NPOV) ni kanuni muhimu ya Wikipedia. Inamaanisha kwamba taarifa zote katika makala za Wikipedia zinapaswa kuwasilishwa kwa usawa na bila upendeleo. Makala lazima zihusishe mitazamo tofauti kuhusu mada, hasa pale ambapo kuna migongano au tofauti za maoni, na kila mtazamo unapaswa kupewa uzito sawa. Hii husaidia kuhakikisha kuwa hakuna maoni au mtazamo mmoja unaopigiwa debe kuliko mingine. Lengo la NPOV ni kutoa taarifa zilizo sawa na za kweli, ili wasomaji waweze kufanya maamuzi yao wenyewe kulingana na mitazamo mbalimbali, siyo moja tu. Kwa maneno rahisi, ni kuhusu kuwa waadilifu na wasio na upendeleo katika jinsi taarifa zinavyoshirikiwa.

Uthibitishaji ni hitaji kwamba maudhui yaliyojumuishwa kwenye Wikipedia yawe na msaada kutoka kwa vyanzo vya kuaminika, vya upande wa tatu, vinavyoheshimika kwa uhakiki wa ukweli na usahihi. Taarifa zinazoshutumiwa au zinazoweza kushutumiwa lazima ziungwe mkono na rejea kutoka kwa chanzo cha kuaminika. Maudhui yanayohusiana na watu waliopo hai, iwe yanadhihaki au la, lazima yathibitishwe na yanapaswa kuingizwa tu ikiwa yanaungwa mkono na chanzo cha kuaminika na kilichochapishwa.

Wikipedia haitoi tafiti za asili. Maudhui yanayotokana na tafiti za asili hayawezi kujumuishwa katika makala za Wikipedia. Badala yake, makala za Wikipedia zinapaswa kutegemea taarifa zinazothibitishwa ambazo zimechapishwa na vyanzo vya kuaminika. Hii inajumuisha makala za kisomi, vitabu, na nyenzo nyingine zilizochapishwa ambazo zinaheshimiwa na kutambuliwa katika maeneo yao.

4. Uhitaji wa umaarufu (notability): mada lazima iwe na umaarufu wa kutosha ili iwe na uangalizi mkubwa kutoka kwa vyanzo vinavyoheshimika. Ikiwa somo halijapewa kipaumbele kikubwa na vyanzo vya kuaminika, huenda kisikidhi viwango vya umaarufu vya Wikipedia.

5. Vyanzo vya kuaminika na vinavyothibitishwa: Vyanzo vinavyotumika kwa maudhui lazima viwe vinavyothibitishwa na kutolewa na machapisho ya kuaminika. Hii inahakikisha usahihi na uaminifu wa taarifa zinazotolewa.

6. Epuka maudhui ya upendeleo au matangazo: maudhui lazima yaandikwe kwa njia isiyo na upendeleo na isiyo na faida ya upande wowote au mtu mmoja.

Sera za tabia na mshikamano za Wikipedia zinakusudia kuhakikisha kwamba watumiaji wanashirikiana kwa heshima, kwa ushirikiano, na kwa njia yenye tija. Vipengele kuu vya sera hizi ni:

1. Kudhamini nia njema: wahariri wanahimizwa kudhani kuwa wengine wanakusudia kufanya kazi kwa uaminifu na kwa lengo la kuboresha makala za Wikipedia. Hii husaidia kupunguza migogoro na inakuza mazingira ya ushirikiano.

2. Kuwa na heshima na kuepuka mashambulizi ya kibinafsi: watumiaji wanapaswa kuzingatia heshima kwa wengine na kuepuka mashambulizi au lugha ya kumkosoa mtu binafsi. Mizozo inapaswa kushughulikiwa kwa kujikita katika maudhui, siyo watu.

3. Kuepuka vita vya hariri: katika migogoro ya maudhui ya makala, watumiaji wanahimizwa kutafuta makubaliano badala ya kuendelea kurudia hariri za bila ufumbuzi.

4. Kutovumilia matusi: Wikipedia ina sera kali dhidi ya matusi. Watumiaji wanaoshiriki katika tabia ya kumharibia mwingine au kuleta machafuko wanaweza kupigwa marufuku kuhariri.

5. Kuepuka hariri zinazovuruga: Hariri zinazovuruga mchakato wa ushirikiano au kuharibu maudhui ya makala hazikubaliki.

6. Kuheshimu mchakato wa Wikipedia: Watumiaji wanapaswa kufuata michakato ya kawaida ya kutatua migogoro na kujenga makubaliano, badala ya kuchukua hatua za kuvuruga au kufanya maamuzi ya peke yao.

Sera hizi zinalenga kuhakikisha kwamba wahariri wanashirikiana kwa tija na heshima, kwa hiyo, kuboresha Wikipedia kama chanzo cha taarifa kinachothibitishwa na kuaminika.

Sera za utawala (adminstrative policies) za Wikipedia ni muhimu kwa kudumisha mazingira ya uhariri ya utulivu na ufanisi. Sera hizi zinahakikisha kuwa tovuti inafanya kazi kwa utaratibu, na kwamba washiriki wote wanazingatia sheria ili kuweka Wikipedia kama rasilimali ya kuaminika na inayotegemewa. Hapa chini ni muhtasari wa baadhi ya sera muhimu za utawala:

1. Sera ya ulinzi: sera hii inaruhusu wakabidhi kulinda kurasa ili zisihaririwe wakati zinapokuwa na uharibifu, vita vya mabadiliko (vita vya uhariri), au maudhui yenye migogoro ambayo yanaweza kusababisha usumbufu kwenye tovuti. Ulinzi unaweza kuwa wa muda mfupi au wa kudumu, kulingana na hali.

2. Sera ya kufuta: sera hii inaelezea vigezo vya kufuta kurasa ambazo hazikidhi viwango vya Wikipedia. Kurasa zinaweza kufutwa ikiwa hazina umaarufu, vyanzo vya kuaminika, au ikiwa ni za ulaghai, matangazo, au zimeharibiwa. Mchakato wa kufuta kawaida unahusisha mjadala na ujenzi wa makubaliano miongoni mwa jamii.

3. Sera ya kuzuia: watumiaji ambao wanakiuka mara kwa mara sheria za Wikipedia au kujihusisha na tabia ya usumbufu wanaweza kuzuiwa kuhariri. Sera hii inakusudiwa kudumisha uaminifu wa jukwaa na kuzuia madhara yanayosababishwa na watumiaji wanaopuuza miongozo ya Wikipedia.

4. Sera ya kupigwa marufuku: kukiuka sheria kwa ukali zaidi, kama vile ulaghai au kubughudhi, kunaweza kusababisha mtumiaji kupigwa marufuku kwa kudumu kutoka Wikipedia. Marufuku hutolewa kawaida baada ya kupitia kupitia mchakato wa uchunguzi na kubaini kuwa vitendo vya mtumiaji vinadhuru jamii.

5. Usuluhishi: katika kesi za migogoro makubwa ambazo hayawezi kutatuliwa kupitia majadiliano ya kawaida, kamati ya usuluhishi inachukua jukumu. Hili ni kundi la wakabidhi na watumiaji waliobobea ambalo lina mamlaka ya kutoa maamuzi ya kisheria kuhusu migogoro, hasa wanapohusisha tabia ya mtumiaji au migogoro tata ya maudhui.

6. Sera ya uundaji wa kurasa: Sera hii inatoa miongozo ya kuunda makala mpya kwenye Wikipedia. Kurasa mpya lazima zikidhi vigezo fulani, kama vile umaarufu (mada lazima iwe na umaarufu wa kutosha) na mahitaji ya vyanzo vya kuaminika. Makala ambazo hazikidhi viwango hivi zinaweza kupingwa na kufutwa.

7. Sera ya kuhamisha kurasa: sera hii inasimamia jinsi na wakati wa kubadili majina au kuhamisha kurasa. Inahakikisha kuwa majina ya kurasa ni wazi, sahihi, na yanalingana na miongozo ya majina ya Wikipedia, na inaruhusu migogoro kuhusu majina ya kurasa kutatuliwa kwa njia inayofaa.

8. Sera ya kuunganishwa na kugawanywa:

Miongozo hii inaruhusu makala kuunganishwa au kugawanywa ili kuandaa maudhui bora. Kuunganishwa hufanyika wakati makala mbili zinazofanana zinapochanganywa kuwa moja ili kuepuka kurudia, wakati kugawanywa hufanyika wakati makala inakuwa ndefu sana na inapaswa kugawanywa kuwa sehemu ndogo, zinazolenga zaidi.

Sera hizi za utawala zinaunda msingi wa mfumo wa usimamizi wa maudhui wa Wikipedia, kusaidia kuhakikisha kuwa tovuti inabaki ikiwa imepangwa, sahihi, na inapatikana kwa watumiaji wote. Wakabidhi wanazingatia sera hizi ili kudumisha utaratibu na kushughulikia migogoro, uharibifu, na tabia za usumbufu.

Miongozo hii imeundwa kuhakikisha kwamba makala ni wazi, zinazoeleweka, na zinapatikana kwa wasomi wote. Inashughulikia vipengele mbalimbali vya uundaji na uhariri wa makala, ikiwemo:

1. Mtindo wa uandishi: Makala zinapaswa kuandikwa kwa lugha rahisi, fupi, na inayoweza kueleweka kwa urahisi. Muundo wa makala unapaswa kuwa wa kawaida, na vipengele vyote viwe vimepangwa kwa urahisi ili kuvutia msomaji.

2. Uundaji wa maandishi: Miongozo inayoelezea ni lini kutumia herufi nene (bold) au italiki, pamoja na mitindo mingine ya uundaji ili kuboresha usomaji na kuzingatia habari muhimu.

3. Muundo wa makala: Muundo wa kawaida wa makala za Wikipedia unajumuisha sehemu maalum, mpangilio wa sehemu, na mitindo maalum ya uundaji kwa vipengele mbalimbali.

Hii inahakikisha kwamba makala zinapangwa vizuri na zinakuwa rahisi kuzisoma na kuzielewa.

4. Kiolesura cha uhariri (interface): Wikipedia inatoa violesura viwili kuu vya uhariri: mhariri wa chanzo wa kawaida, unaotumia wikitext (umiliki wa maandiko wa wiki), na mhariri wa "Visual Editor", ambao hutoa uzoefu wa urahisi zaidi wa WYSIWYG (what you see is what you get).

Violesura vyote viwili vinawawezesha wahariri kuunda maandiko, kuongeza viungo, na kuingiza picha.

5. Sera ya uhariri:

Wahariri wanahimizwa kuchangia kwa njia ya kujenga, kufuata sera za maudhui za Wikipedia, na kushiriki katika uhariri wa pamoja.

Hii inajumuisha kuepuka vita vya uhariri, kuheshimu makubaliano ya wengi, na kuhakikisha kwamba habari zote zinathibitishwa na zinatoka kwa vyanzo vya kuaminika.

Kwa kufuata miongozo hii, wahariri husaidia kudumisha ubora na uaminifu wa Wikipedia kama kamusi elezo huru na ya wazi kwa wote.

Katika sera na miongozo ya Wikipedia, sera na makubaliano ya jamii ni muhimu kwa kudumisha mazingira ya ushirikiano na heshima kati ya wachangiaji. Sera hizi zinaundwa na jamii ya Wikipedia ili kufafanua kanuni, kuanzisha mbinu bora, kutatua migogoro, na kusaidia dhamira ya kuunda kamusi elezo huru na ya kuaminika.

1. Kujenga makubaliano: maamuzi ndani ya jamii ya Wikipedia yanatengenezwa kwa njia ya makubaliano, kuhakikisha kuwa wachangiaji wote wanapata nafasi ya kutoa maoni yao na kuchangia katika maendeleo na matengenezo ya sera na miongozo.

2. Matarajio ya tabia: wachangiaji wanatarajiwa kujihusisha kwa heshima na wengine, kushirikiana kwa ufanisi, na kuepuka tabia zinazoweza kuwa za kuvuruga, za udanganyifu, au zisizo kubalika katika jamii.

3. Maendeleo ya sera: Sera na miongozo zinaundwa na kusasishwa na jamii ili kufafanua mbinu bora, kufafanua kanuni, na kutatua migogoro kwa njia inayolingana na malengo makuu ya Wikipedia.

4. Utawala wa kujiongoza: Wikipedia ni mradi unaojiendesha kwa mwenyewe unaoendeshwa na jamii yake, na sera na miongozo yake ni matokeo ya makubaliano ya pamoja ya jamii hiyo.

Kwa kufuata sera na makubaliano haya ya jamii, wachangiaji wa Wikipedia husaidia kudumisha mazingira ya ushirikiano, heshima, na kuunda rasilimali huru na ya kuaminika kwa watumiaji duniani kote.

Katika sera na miongozo ya Wikipedia, migogoro ya maslahi (coi) na uhariri ulio na malipo inashughulikiwa ili kudumisha uadilifu na usawa wa maudhui. Sera hizi zimeundwa kuzuia wachangiaji kufanya mabadiliko kwenye makala ili kuhamasisha maslahi binafsi, ya kitaaluma, au kifedha.

Vipengele muhimu:

1. Mahitaji ya ufunuo: wachangiaji wenye mgogoro wa maslahi, ikiwa ni pamoja na wale wanaohusika na uhariri ulio na malipo, wanahitajika kufichua uhusiano wao. Hii inajumuisha kudokeza anayewalipa, mteja wao, na uhusiano mwingine wowote muhimu. Ufunuo huu ni wa lazima kulingana na masharti ya matumizi ya wakfu wa Wikimedia.

2. Vikwazo vya uhariri: wachangiaji wenye mgogoro wa maslahi wanashauriwa kuepuka kufanya mabadiliko moja kwa moja kwenye makala zinazohusiana na maslahi yao. Badala yake, wanashauriwa kupendekeza mabadiliko kwenye ukurasa wa mazungumzo wa makala au kupitia mchakato wa "articles for creation". Njia hii inasaidia kudumisha usawa na kuepuka maudhui yenye upendeleo.

3. Utekelezaji: kushindwa kufichua mgogoro wa maslahi au kushiriki katika uhariri ulio na malipo bila kufichua kunaweza kusababisha adhabu, ikiwa ni pamoja na kuzuia akaunti. Mameneja wanaweza kuchukua hatua ikiwa shughuli hizi zitasababisha usumbufu katika mazingira ya ushirikiano ya Wikipedia.

Kwa kufuata miongozo hii, Wikipedia inalenga kuhakikisha kuwa maudhui yake yanabaki kuwa ya kiutu, ya kuaminika, na huru kutoka kwa ushawishi usiofaa.

Sera hizi zinashughulikia majaribio ya makusudi ya kuvuruga, kuharibu, au kudanganya Wikipedia kwa madhumuni mabaya. Wikipedia inategemea ushirikiano wa wahariri, na kudumisha uaminifu wa maudhui yake ni muhimu kwa kuaminika kwake. Vitendo vya uharibifu, unyanyasaji, na matumizi mabaya vinaharibu lengo la ensaiklopidia hii na vinakatazwa vikali. Wahariri wanahimizwa kuripoti ukiukaji haraka ili kuhakikisha jukwaa linabaki kuwa chanzo cha kuaminika cha habari.

Uharibifu unahusu kitendo chochote cha makusudi cha kupotosha au kuharibu maudhui, muundo, au matumizi ya Wikipedia. Hii inajumuisha:

• Kuongeza habari za uongo – kwa mfano, kuandika historia bandia ya mtu maarufu kwa lengo la kupotosha wasomaji.
• Kufuta maudhui sahihi – kuhariri makala kwa kuondoa maelezo muhimu bila sababu halali.
• Kuingiza lugha ya matusi au ya kejeli – kuandika maneno yanayovunjia heshima au kudhalilisha mtu, kundi, au taasisi.
• Kubadilisha maandishi kwa njia ya mzaha au uharibifu – kuongeza maneno yasiyo na maana au mabadiliko yasiyo na msingi.

Wikipedia hutumia njia mbalimbali kuzuia na kushughulikia uharibifu, ikiwa ni pamoja na:

• Zana otomatiki kama ClueBot NG – Hii ni programu inayotambua mabadiliko yanayoonekana kuwa ya uharibifu na kuyafuta haraka.
• Wahariri wa kujitolea – wahariri wenye uzoefu hupitia mabadiliko ya hivi karibuni ili kugundua na kurekebisha uharibifu.
• Mamlaka ya kufuta na kurejesha mabadiliko – Watumiaji wenye ruhusa maalum wanaweza kurudisha makala kwenye hali yake ya awali haraka.
• Adhabu kali kwa wanaovuruga – akaunti za wahusika wa uharibifu zinaweza kuzuiwa, na anwani zao za IP zinaweza kupigwa marufuku.

Uchochezi ni tabia ya makusudi ya kuchapisha maoni yanayokera, yanayoudhi, au yasiyoendana na mada ili kuwakasirisha wengine au kuvuruga mijadala. Uchochezi hutofautiana na mabishano ya kawaida kwa sababu hauna nia ya kujenga au kutoa mchango wa maana.

Kuchochea mivutano – kuandika kauli zinazolenga kuleta mgawanyiko, kama vile ujumbe wa chuki dhidi ya makundi fulani ya watu.

• Kushambulia wahariri wengine – kutumia lugha ya matusi au maneno ya kejeli dhidi ya watumiaji wengine.
• Kuzunguka-zunguka bila lengo – Kuchangia kwenye mijadala bila nia ya kujenga, bali kuvuruga na kupoteza muda wa wahariri wengine.

• Kutoa onyo rasmi – wachochezi mara nyingi hupewa onyo kabla ya hatua kali kuchukuliwa.
• Kuzuia mhariri asihariri kwa muda fulani – ikiwa uchochezi unaendelea, akaunti ya mtumiaji inaweza kuzuiwa kwa muda au kabisa.
• Kufunga kurasa zilizoathirika – Ikiwa mjadala umejaa uchochezi, kurasa zinaweza kufungwa ili kuzuia mabadiliko zaidi.

Ujumbe taka unahusisha kuingiza viungo, picha, au maandishi yasiyofaa, ya matangazo, au yasiyo na mchango wa maana kwa Wikipedia.

Mifano ya ujumbe taka:

• Kuongeza viungo vya biashara – kuweka viungo vya tovuti za kibiashara kwa lengo la kutangaza bidhaa au huduma.
• Kutuma ujumbe uleule mara kwa mara – Kujaza kurasa na ujumbe unaorudiwa bila mchango wa maana.
• Kuingiza maudhui yasiyo husiana – kwa mfano, kuongeza matangazo ya kibinafsi kwenye makala zisizo husiana.

• Kuchuja ujumbe taka kiotomatiki – zana maalum hutambua na kuzuia ujumbe wa aina hii.
• Kuwazuia watumiaji wanaoendeleza tabia hii – akaunti zinazohusika katika ujumbe taka mara kwa mara zinaweza kuzuiwa.
• Kuondoa maudhui mara moja – wahudumu na wahariri wenye uzoefu huondoa ujumbe taka haraka ili kulinda ubora wa Wikipedia.

Uundaji wa akaunti bandia unahusisha mtu mmoja kutumia akaunti nyingi kwa lengo la kudanganya mijadala, kuepuka marufuku, au kuonyesha msaada wa uongo kwa maoni fulani.

Mifano ya akaunti bandia

• Kujifanya watu wengi – mtumiaji mmoja anaweza kuunda akaunti nyingi ili kuonyesha kana kwamba maoni fulani yanaungwa mkono na wengi.
• Kuepuka marufuku – mtu aliyepewa marufuku anaweza kuunda akaunti mpya ili kuendelea kuchangia kwa njia isiyoruhusiwa.
• Kushawishi mijadala – akaunti bandia zinaweza kutumiwa kupotosha majadiliano kwa kudanganya wengine kuhusu idadi ya wahusika wanaoshiriki.

• Uchunguzi wa anwani za IP – wasimamizi wanaweza kutumia mbinu za kiufundi kutambua akaunti zinazotumiwa na mtu mmoja.
• Adhabu kwa watumiaji wanaothibitishwa – akaunti zote zinazopatikana kuwa bandia zinaweza kuzuiwa, na akaunti kuu inaweza kupata marufuku ya kudumu.
• Kuweka masharti ya uhariri – katika baadhi ya matukio, watumiaji wanaweza kupewa masharti maalum ya uhariri ili kudhibiti tabia yao.

Wikipedia ni jukwaa la ushirikiano linalotegemea maudhui yaliyo sahihi na uhariri wa nia njema. Sera hizi za uharibifu na unyanyasaji zinalenga kulinda uaminifu wa Wikipedia kwa kuzuia vitendo vya kupotosha, uchochezi, ujumbe taka, na matumizi mabaya ya akaunti. Wahariri wote wanahimizwa kuchangia kwa uwazi, kwa uadilifu, na kwa kuzingatia viwango vya Wikipedia. Ukiukaji wa sera hizi unaweza kusababisha onyo, kuzuiwa kwa akaunti, au hatua nyingine kali kulingana na uzito wa kosa.

Hizi zinatawala jinsi michakato fulani inavyofanywa kwenye Wikipedia.

Vigezo na mchakato wa makala kuteuliwa kuwa "Bora."

Mchakato wa kukagua maamuzi ya kufuta makala.

Wikipedia inafanya kazi kwa sera kali inayohakikisha kuwa maudhui yote yanatii sheria za hakimiliki. Maudhui yoyote yanayovunja hakimiliki, kama vile maandishi, picha, au video zilizochukuliwa kutoka kwa vyanzo bila ruhusa au ambazo hazina leseni halali ya bure, lazima yaondolewe mara moja. Lengo ni kuhakikisha kuwa maudhui yote kwenye Wikipedia yako kwenye umma, yanaruhusiwa kutumika kwa matakwa sahihi, au yanapatikana chini ya leseni inayoruhusu ugawaji. Sera hii inahakikisha kuwa Wikipedia inakwepa majukumu ya kisheria huku ikiheshimu haki za mali ya kiakili za waumbaji.

Wikipedia ina kiwango cha juu cha kuhakikisha kuwa makala zake hazina maudhui ya kashfa au kudhalilisha. Kudhalilisha hutokea pale ambapo habari za uongo zinapotolewa ambazo zinaharibu sifa ya mtu. Katika hali ambapo maudhui yanaweza kuwa ya kudhalilisha, Wikipedia inasisitiza kuondolewa au kurekebishwa kwa maudhui hayo. Jukwaa linapendelea usahihi na haki, na kutilia mkazo kuwa makala lazima ziwe na vyanzo vinavyoaminika. Hii inazuia usambazaji wa maudhui ya madhara ambayo yanaweza kusababisha hatua za kisheria dhidi ya Wikipedia au wachangiaji wake, na kudumisha jukumu la kimaadili la kutoa nafasi ya mijadala sahihi na ya heshima.

Kulinda faragha ya watu ni nguzo muhimu katika mfumo wa maadili wa Wikipedia. Jukwaa linatekeleza miongozo inayolinda faragha ya wachangiaji na watu wanaotajwa kwenye makala, hasa kwa masuala nyeti kama vile maelezo binafsi, hali ya kifedha, au historia ya matibabu. Maudhui yanayovamia faragha ya mtu, kama vile maelezo ya kibinafsi yasiyochapishwa, yanakatazwa kabisa. Sera hii pia inahusisha kuzuia kuchapishwa kwa maelezo ya mawasiliano binafsi isipokuwa taarifa hizo tayari ni sehemu ya rekodi ya umma na ni muhimu kwa jukumu la mtu katika jamii. Ulinzi huu ni muhimu hasa kwa makala za watu wanaoishi, ambapo uvamizi usio wa lazima wa faragha unaweza kusababisha madhara makubwa.

Wikipedia inazingatia sera kali ya ulinzi wa watoto, kuhakikisha kuwa makala zinazohusu watoto zinashughulikiwa kwa uangalizi maalum. Jukwaa linatambua udhaifu wa watoto na linakusudia kuzuia maudhui yoyote yanayoweza kuwa hatari au yenye madhara kwa watoto. Umakini wa kipekee unaletwa katika kulinda taarifa yoyote ya kutambulika ambayo inaweza kutumika kutafuta au kushambulia watoto. Wikipedia inatafuta kuunda nafasi salama kwa mijadala kuhusu watoto na vijana, ikichochea uhariri wa kimaadili na usimamizi wa maudhui ili kuepuka hatari za unyonyaji au madhara.

Kutokubali ubaguzi ni kanuni muhimu ya maadili kwenye Wikipedia. Jukwaa linakataza aina yoyote ya upendeleo au ubaguzi kulingana na rangi, jinsia, dini, utaifa, au sifa nyingine yoyote. Sera hii inahakikisha kuwa Wikipedia inabaki kuwa jukwaa la mazungumzo ya wazi, haki, na jumuishi. Makala na mwingiliano lazima viheshimu hadhi na haki za watu wote, na maudhui yoyote au tabia inayolenga kutengwa au kudhuru makundi au jamii maalum haikubaliki. Ahadi ya Wikipedia kwa kutokubali ubaguzi inakuza mazingira tofauti na ya heshima ambapo watu kutoka kila tabaka wanaweza kuchangia na kujifunza bila hofu ya upendeleo.

Sera hizi zinasimamia masuala ya kiufundi ya Wikipedia, kuhakikisha operesheni inayoendelea kwa urahisi, uthabiti, na usalama kwenye jukwaa. Zinahusu matumizi ya zana otomatiki, upangaji wa makundi, templeti, matumizi ya hifadhidata, na usimamizi wa muundo wa tovuti.

Wikipedia inaruhusu matumizi ya boti za kiotomatiki kutekeleza kazi zinazojirudia, kama vile kurekebisha viungo vilivyovunjika, kurudisha uharibifu wa kurasa, na kusasisha data. Hata hivyo, boti lazima zifuate miongozo madhubuti ili kuzuia usumbufu. Waendeshaji wa boti lazima wapate idhini kutoka kwa Kikundi cha "Idhini ya Boti" (BAG) na kuhakikisha kuwa boti zao zinafanya kazi kwa uaminifu bila kuathiri utendaji wa seva. Boti zisizoidhinishwa au zinazofanya kazi vibaya zinaweza kuzuiwa.

Makundi husaidia kupanga makala za Wikipedia, kurahisisha upatikanaji wa maudhui yanayohusiana. Wahariri wanapaswa kufuata miongozo ya makundi ili kuhakikisha uthabiti na matumizi bora. Makundi yanapaswa kuwa na majina wazi, kufuata uongozi wa kihierarkia, na kuepuka kurudia mada zilezile. Aidha, matumizi ya makundi yasiyo ya lazima yanapaswa kuepukwa, na sifa zisizofafanua mada kuu zisitumike kama vigezo vya kuweka makundi.

Templeti husaidia kurahisisha uhariri wa Wikipedia kwa kuweka muundo sanifu wa maandishi, maonyo, urambazaji, na marejeleo. Matumizi sahihi ya templeti huhakikisha mwonekano thabiti na usomaji mzuri. Wahariri wanapaswa kutumia templeti zilizopo badala ya kuunda mpya isivyohitajika. Templeti zilizo na miundo tata zinapaswa kupimwa kwanza katika maeneo ya majaribio kabla ya kutumika moja kwa moja. Matumizi mabaya au ya kupotosha ya templeti yanaweza kuondolewa.

Wikipedia inatoa upatikanaji wa hifadhidata yake kwa umma, kuruhusu watumiaji kupakua maudhui kwa matumizi ya nje ya mtandao, utafiti, na uchambuzi wa data. Hifadhidata hii inajumuisha maudhui ya makala, metadata, na historia ya mabadiliko, lakini habari nyeti za watumiaji hazijumuishwi kwa sababu za faragha. Watumiaji wanapaswa kuzingatia mahitaji ya leseni, ikiwa ni pamoja na utoaji wa sifa kwa mujibu wa leseni ya Creative Commons Attribution-ShareAlike. Matumizi mabaya au ya kupita kiasi ya hifadhidata yanayoweza kuathiri utendaji wa seva za Wikipedia yanaweza kuzuiwa.

Mabadiliko ya muundo wa Wikipedia, kama vile zana za kuhariri, menyu za urambazaji, na vipengele vya upatikanaji, yanasimamiwa na wasimamizi wa muundo wa kiolesura. Wasimamizi hawa wana ruhusa ya kuhariri kurasa za CSS, JavaScript, na JSON ambazo hudhibiti mwonekano na utendaji wa tovuti. Kwa kuwa mabadiliko haya yanaweza kuwa na athari kubwa, wasimamizi wa muundo wa kiolesura wanapaswa kufuata miongozo madhubuti ya usalama na kuwa waangalifu ili kuepuka kuanzisha hati zinazoweza kuathiri utendaji au usalama wa tovuti. Ni wahariri wenye uzoefu pekee, walio na sababu za msingi za kuwa na ruhusa hizi, wanaoweza kupewa haki za usimamizi wa muundo wa kiolesura.

Hizi zinashughulikia masuala mengine muhimu ya Wikipedia.

Kanuni za kutumia majina ya makala na jamii.

Miongozo ya kuunga mkono kwa tovuti za nje.