Burma

Flag of Myanmar.svg
u hata nu Burma (緬甸)
Map of Taungoo Empire, 1580

Burma (緬甸)

u siwkay nu kanatal

u Burma sa ilabu nu Yaco, itiza i 22 00 N, 98 00 E, u ahebal nu lala’ mapulung sa izaw ku 676,578 km2, u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 653,508 km2, u ahebal nu nanumay sa izaw ku 23,070 km2 hamin nu tademawan sa 56,890,418. kakalukan umah sa 19.2%, kilakilangan umah sa 48.20%, zumaay henay umah sa 32.60%

Bagan, Burma

tapang tusu nu kanatal (首都)

u tapang tusu nu kanatal sa u Naypyitaw (奈比多).

kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日)

kakining nu kanatal demiad sa 4 bulad 1 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Htin Kyaw, micakat a demiad sa i 2016 a mihca 3 bulad 30 demiad.

Burma, Location Map

u kulit nu hata nu Burma sa, u sumanahay, u ladaway, u takuliway atu salengacay, sasepat ku kulit nu hata nu Burma.

u hata (國旗)

u kulit nu hata nu kanatal sa, sisepat ku kulit. u takuliway u ladaway u sumanahay atu sangelacaya bunac i teban.

u sulit nu zuma a kamu

u sulit nu Hulam: 緬甸

u sulit nu Lipun: ミャンマー連邦共和国

u sulit nu Amilika: Myanmar

Burma hananay a kapulungan a kanatal sa, sipangangan nu hekalay sa u Burma han, i kawalian nutimulan nu Asia a kanatal, u tideng sa i teban nu kasatimulanay a subal sakay nutipan, taetip kasaamisan sa micapi tu ya India atu ya Bangladesh a kanatal, walian kalaamisan sa micapi tu China masapulungay a kanatal, walian kasatimulan sa malbiyaw tu ya Thailand atu Laos a kanatal, masa u nu walianay kasatimulay masakaputay nu sacabayan a kanatal. u kasatimulan nu liwliw nu bayu sa micapi tiya An-da-man a bayu, nutipan kasatimulan sa micapi tu ya Bangladesh nu bayuay a salupiku, u sadipasan a nikatanayu sa makaala tu 2832 kung-li, nikaidawan tu kenisay anu ditek sa pulung han sa idaw ku tusa tu cacay kaahebal. nu kitakitay a nikaidaw tu lala’ sa makaala tu 67.65 nu mang pin-huwan kung-li kaahebal, i kitakit a nipasilsil sa u saka sepat nu bataan a nipasilsilan a tabakiay a kanatal, i walian kalatimulan nu Asia sa u sakatatusa nu katabakian a kanatal, nikaahebal nu kilakilangan sa mangasiw ku 50 palasubu. nikatuuday nu tademaw sa makaala tu 5,567 a mang kayadah, iti kitakit a nipasilsil sa saka tusa a bataan idaw ku lima, sakasitangah nu tuse sa ya Nay-pito han, i 2005 a mihcaan nikiayawan sa i Yangon(仰光). patideng tina satabakiay a  tuse, kanahatu kasingangan tu ya kapulungan a masakanatal, sipaheci sa mala u masataytayay a sikelec nu hulicay a kanatal.

(u sulit nu hulam: 緬甸聯邦共和國，通稱緬甸，是東南亞國家，位於中南半島西部，西北鄰印度和孟加拉國，東北靠中華人民共和國，東南接泰國與寮國，為東南亞國家協會成員國。其南臨安達曼海，西南瀕孟加拉灣，海岸線總長2832公里，佔國境線總長約二分之一。國土面積約67.65萬平方公里，是世界上第40大國家、東南亞第二大國，森林覆蓋率超過50%。人口約5,567萬，世界排名第25位。首都為奈比多，2005年以前設於最大城市仰光。雖名為聯邦共和國，但實為單一制的國家。)

mayniay a kasingangan (名稱的由來)

"Mian" nau Burma a binacadan a tademaw i cudaday a nakamuan nipangiha', sikay nu Hulamay a pangiha' a mibelin sa idaw ku "baat" hananay a imin, ya "tian" hananay sa i kasumamadan sa nipatudu'an u i nakaay a kakitidaan sa, sisa u "Burma" a imin sa u "sabaatay i nakaay sananay". i Burma a kamu sa, ina Burma nipangangan sa ya "Mian-ma" han.

(u sulit nu hulam: 「緬」是緬族人的書面語自稱，該漢語音譯字有「遙遠」之意，而「甸」在古代指郊外的地方。所以「緬甸」的意思是「遙遠之郊外」。緬甸語中，緬甸被稱爲「緬馬」。)

nu laylayay(歷史)

u Burma sa hakay i ayaw nu cacay a mang cacay a malebut a mihcaan, ya kalumanay a sidikecan a ziday kalautangan sa, idaw tu ku tademaw mueneng i tida, labu nu kakitidaan sa idaw ku nikaadih tu nu Yi-lo-wa-ti makasasaay a sauwac nu liwliwanay a niyadu’, idaw ku nikaadih tu katinengan, silaed tu lima a malebut nu mihcaan a lalangawan nisubelitan a kakitidaan. u Burmaay a likisi sa u sakasepatay nu binacadan ku tatungusan: ya Mon a binacadan, Piyaw a binacadan, Mian a binacadan, atu ya Tay hananay a binacadan. ci Ha-wi ku misulitay tu ulic “nu Burma a likisi” i lalabu nu cudad, kunida sa pangiha tu nu makay i nuamisan nu India, ya nu u-mi-tu-huday a niyadu’ sa. supeden nuheni ku nicaliwayan nu India a lalangawan atu nina, hakay i celahcan nu dikudan sa makay i India ya A-sa-mu hananay a maycumud i Burma a kitidaan.

(u sulit nu hulam: 緬甸最晚在一萬一千年前的舊石器時代晚期就已經有人類居住，境內的伊洛瓦底江邊的村莊也發現距今五千年前的文化遺址。

緬甸歷史以四個族群為主：孟族、驃族、緬族及傣族。哈維著作《緬甸歷史》中認為緬族自稱其祖先係來自北印度佛陀的部落，他們保留許多印度的文化習俗，約在西元後從印度阿薩姆(Assam)進入緬甸境內。)

sakay nu kalisiway (經濟)

u Burma a kanatal sa u malukay ku kawaw a sikaudip a kanatal, malukay a tademaw sa mangasiw ku 60% kayadah, nikalukan tu sakaidaw sa, u tipus, habay, tebus a tuud. nu masakilakilangan sa makaala tu 50%, nisinanutan a paluma sa idaw kiya masaatekakay a kilang, atu katekesanay ya masamamiay a kilang. sakay nu mukingay sakikawaw sa ya pakaduhay, zayliw nu kilang, pasu nu pikutkutay tu simal, adidiay a kikay a nipisanga', atu u kaidaw nu sikimay a ba'tu a mamikuwanay. i kaylabuan sa idaw ku kasumanah han a budawang atu ya Huy-cuy hananay a sacaelan, u sikaidaw nu maylabuay nu camul sa kalatu nu kitakitay a kasenengan u satalakaway ku sasausian.

(u sulit nu hulam: 緬甸是一個以農業為主的國家，從事農業的人口超過60%，農產品有稻米、小麥、甘蔗等等。其國土的森林覆蓋率達50%，林區產硬木和貴重的柚木。工業有碾米、木材、石油開採、小型機械製造、礦產等部門。其中紅寶石及翡翠之質素全球最高。)

i 21 a seci sa kalingatuan nu Burma a nikapulungan tu sipakalisiw a nisapalan, nudikudan nu sakatusaay a kalalais sa, inayay ku nikatabakian a mucelak mutaayaw, muhantay aca tu nu kaayawan nikalalaisan kaselep. 2011 a mihcaan, ya cung-tung ci Thein Sein (登盛) hananay malamikeliday cinida sa, ina Burma a kanatal sa misaheci a hamin han a pasumad tu sakay kalisiw, mihulak salihuwayin, ku sacunusan nu maydihay a misiwbay a cedang, pasumad tu nu sukitiay a nipahulic a nikakelec.

(u sulit nu hulam: 21世紀初的緬甸經濟總體水平，並沒有在二次大戰之後有大幅的提高，反而比二次大戰前還低。2011年，總統登盛上台，緬甸實行全面經濟改革，放寬投資政策，改革稅率及法律制度)

ina Burma sa na i 1997 a mihcaan pitu a bulad 23 a demiadan mikapu tu sacabayan i walianay kasatimulan nu kitakitay a masakaputay ya (Tung-siye) hananay, pakalisiway nu Burma a cedang atu nu nudateng sa, u kapulungan a nipakalisiw sapatuduan a sipalecad han, u sakahenulan kuyni sa, a taneng a miedap tu sapicuduh tu papacakayan a tuudtuud atu sacunusan, kananaman a sitineng tu sakaidaw nu sakawaw nu kasiicelang, pawacay tu satabakian nu nikalalacay a nipisiwbay, u sakacakat nu i tidaay a kitidaay a misuayaw tu nu kitakitay a nikadademec.

(u sulit nu hulam: 緬甸於1997年7月23日加入東南亞國家協會（東協），緬甸的經濟政策主張與東協經濟共同體的目標吻合非常重要，能夠促進商品和服務、投資、熟練勞動力形成，保證更大的貿易流量，以提升該地區的全球競爭力。)

sakay nu demiad (氣候)

ina Burma a kanatal sa u eneng sa iti satimulan nu Ya-cuo u kasibalianay a kenis, u kalacaledesan kabalian a demiad, 3-5 a bulad sa u kalaludan a puu’, 6-10 a bulad sa u kaudadan a puu’, 11- 2 a bulad sa u kabanihiwan a puu’; buyubuyu'an sa kaudadan a kenis, paymihcaan nikaudad sa makaala tu sinanum sa 3000-5000 a malebut nu haw-mi, maylabuay nu kanatal sa kalaacaacakan a kenis nikaudad sa, idaw ku 500 a lasubu atu 1000 a malebut kayadah nu haw-mi.

(u sulit nu hulam: 緬甸位於南亞季風區，屬熱帶季風氣候，3－5月是暑季，6－10月是雨季，11月－2月是涼季；山地多雨區年降水量達3000－5000毫米，內陸乾燥區500－1000毫米。)

i lalud sa, ya i dihepay a sauwac, nikacaledes ‘a buyu caay pakabihbih tu makay talakaway nu amis pasilsil tu bali, cunusen aca tu nutipay kalatimulan a mupihpih, kusaan macunus nutipan masatipan a puu’, pasu katimulan a liwliw sa, halemhem sa ku demiad.

(u sulit nu hulam: 夏季，河谷平原因熱氣無法由高聳的北邊界流出，再加上西南季自南邊缺口北上，頗為悶熱。)

u kaen nu Burma (緬甸飲食)

u Burma sa kasibekan ku paluma tu tipus, u binawlan sa u panay a sikakaen nu binawlan. kalanan sa hinakaen tu nu butingay sakabian a tuwami, abinungay a aam, nu mabasaway a tuwami, atu mabasaway a bihun, atu nu panayay, abinung, salengacay a waneng, a nisanga’an a masasidumaay a kakaenen.

(u sulit nu hulam: 緬甸盛產稻米，人民以大米為主食。早餐常吃魚湯麵、椰子麵、椰子粥、涼拌麵、涼拌米粉及用糯米、椰子、白糖做的各種各樣的糕點小吃。)

u Burma a tademaw sa idaw ku nina tu mienip tu uciya. tademaw sa i pauciyaan a mienip tu pasalanganay a uciya, mukan tu sititiay a man-tu’, atu ya iyu-ciya-kuy hananay atu sisimalay a ta-ping, manamuh aca tu sipacamul tu kabi nu buting, atu aam nu taduk.

(u sulit nu hulam: 緬甸人有喝早茶的習慣。人們在茶館裡喝奶茶，吃肉包子、油條及油餅，還喜歡喝魚片湯、鴨肉粥等。)

u Burma a tademaw sa i nu kaen sa kalasupedan. sanisani a sipacamul mukan tu nisanga'an tu ya butingay a tatustusan, idaw ku daydam, mihuthut tu kumah, atu misakabi tu kulang sikakaen a malabi. i Burma sa u buting atu udang ku sasangan tu piedap a sipabangsis tu sapacamul tu sasalamian. u Burma a tademaw sa manamuh micengel tu tebus saceleminen, pacamul tu nu dumaay a titi mingihngih a miliawli u duma ku asu' bangesis sa ku azi.

(u sulit nu hulam: 緬甸人在飲食方面較為節儉。常以魚蝦醬、辣椒、煮豆、酸菜葉湯佐飯。在緬甸以魚蝦為原料製作的食品尤多。緬甸人喜歡將竹筍醃成酸筍，和其他蔬菜、肉類混炒，味道鮮美。)

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan