อัครมหาเสนาบดี (ประเทศจีน)

อัครมหาเสนาบดี (อังกฤษ: grand chancellor, counselor-in-chief, chancellor, chief councillor, chief minister, imperial chancellor, lieutenant chancellor, prime minister) เป็นข้าราชการฝ่ายบริหารชั้นสูงสุดในจักรวรรดิจีน มีชื่อเรียกในภาษาจีนต่างกันไปตามแต่ละยุค อำนาจหน้าที่ก็แตกต่างกันไปในแต่ละสมัย

ชื่อเรียก

สมัย ชื่อเรียก หมายเหตุ
ชาง (商)
  • ไท่ไจ่ (太宰)
  • จ๋งไจ่ (冢宰)
  • อาเหิง (阿衡)
โจวตะวันตก (西周)
  • ไท่ไจ่
  • จ๋งไจ่
  • เสี่ยวไจ่ (小宰)
โจวตะวันออก (東周)
  • ไท่ไจ่
  • จ๋งไจ่
  • จื๋อเจิ้งกวาน (執政官)
  • เฉาไจ่ (少宰)
วสันตสารท (春秋) รัฐฉี (齐国) ช่างชิง (上卿) มีสองคน คือ ฝ่ายซ้าย (左相) และฝ่ายขวา (右相)
รัฐจิ้น (晉国) เจิ้งชิง (正卿)
รัฐฉิน (秦国)
  • จั่วชู่จ่าง (左庶長)
  • โย่วชู่จ่าง (右庶長)
รัฐฉู่ (楚国) ลิ่งหยิ่น (令尹)
รัฐเยฺว่ (越国) ต้าฟู (大夫)
รัฐซ่ง (宋国)
  • จั่วชือ (左師)
  • โย่วชือ (右師)
รณรัฐ (戰國) รัฐฉิน
  • ต้าเหลียงจ้าว (大良造)
  • เซี่ยงกั๋ว (相國; "อำมาตย์แผ่นดิน")
  • จั่วเฉิงเซี่ยง (左丞相)
  • โย่วเฉิงเซี่ยง (右丞相)
รัฐฉู่ ลิ่งหยิ่น (令尹)
ฉิน (秦) – ฮั่นตะวันตก (西漢)
  • เฉิงเซี่ยง (丞相; "อำมาตย์ผู้ช่วย")
  • เซี่ยงกั๋ว
บริหารราชการทั่วไป คู่กับอีกสองตำแหน่ง คือ ไท่เว่ย์ (太尉; "มหาเสนา") หัวหน้าฝ่ายทหาร และยฺวี่ฉื่อต้าฟู (御史大夫; "นายใหญ่ผู้ดูแลพงศาวดาร") หัวหน้าผู้ตรวจการแผ่นดิน รวมสามตำแหน่งเรียก ซันกง (三公; "สามพระยา")
ฮั่นตะวันออก (東漢) ซือถู (司徒; "ผู้ดูแลศิษย์") เจ้ากรมการศึกษา คู่กับอีกสองตำแหน่ง คือ ซือหม่า (司馬; "ผู้ดูแลอาชา") เจ้ากรมกลาโหม และซือคง (司空; "ผู้ดูแลสุญตา") เจ้ากรมโยธา รวมสามตำแหน่งเรียก ซันกง
ช่างชู (尚書; "หัวหน้าเลขา") ราชเลขาธิการ, อำนาจต่าง ๆ ของซันกงค่อย ๆ โอนมาที่ตำแหน่งนี้ จนซันกงกลายเป็นตำแหน่งกิตติมศักดิ์เท่านั้น
สามก๊ก (三國) วุยก๊ก (魏国) ซือถู เหมือนต้นสมัยฮั่นตะวันออก
  • ช่างชูลิ่ง (尚書令)
  • ช่างชูผูเช่อ (尚書僕射)
จ๊กก๊ก (蜀国) เฉิงเซี่ยง
  • ต้าเจียงจฺวิน (大將軍) คู่กับ ลู่ช่างชูชื่อ (錄尚書事)
  • ต้าซือหม่า (大司馬) คู่กับ ลู่ช่างชูชื่อ
ช่างชูลิ่ง
ง่อก๊ก (吳国) เฉิงเซี่ยง
  • จั่วเฉิงเซี่ยง
  • โย่วเฉิงเซี่ยง
จิ้นตะวันตก (西晉) เฉิงเซี่ยง
ลู่ช่างชูชื่อ
  • ช่างชูลิ่ง
  • ช่างชูผูเช่อ
  • เหมินเซี่ยชื่อจง (門下侍中)
  • จงชูลิ่ง (中書令)