Halap

^{[takyklamasyz]}
Ýurt	Siriýa
Koordinatlar	36°12′00″ dg. g. 37°09′36″ gd. u. / 36.20000° dg. g. 37.16000° gd. u. (G) (O) (Я)Koordinatlar: 36°12′00″ dg. g. 37°09′36″ gd. u. / 36.20000° dg. g. 37.16000° gd. u. (G) (O) (Я)
Düýbi tutuldy	m.e. 5 biñyıllıq
Ilkinji agzalma	2500 (m.ö.)
Meýdan	190 km²
Resmi dil	Arap dili
Ilat	2 003 671
Sagat guşaklygy	UTC+02:00[d], Eastern European Time[d] и UTC+03:00[d]
Telefon kody	+963 021
Resmi saýt	ealeppo.sy

Halap ( arap. ﺣَﻠَﺐ‎‎ / ALA-LC : Ḥalab, IPA: [ˈĦalab] ) Siriýanyň iň köp ilatly welaýaty bolan Halap häkimliginiň paýtagty bolup hyzmat edýän Siriýadaky şäher. 2021-nji ýyla çenli takmynan 2,098,000 ilaty bolan Siriýanyň ikinji uly şäheri we Lewant sebitiniň iň uly şäherlerinden biridir.

Halap dünýäniň üznüksiz ýaşaýan iň gadymy şäherlerinden biridir ; beöň altynjy müňýyllykdan bäri ýaşap geçen bolmagy mümkin. Köne Halap şäheriniň günortasynda ýerleşýän “Tell as-Sawda” we “Tell al-Ansari” -de geçirilen gazuw-agtaryş işleri bu ýeriň miladydan öňki üçünji müňýyllygyň soňky böleginde amorlylaryň eýeländigini görkezýär.^[3] Şeýle hem, Halapyň Ebla we Mesopotamiýada tapylan şunuň ýaly planşetlerde ilkinji gezek agzalýan, Amorly Yamhad döwletiniň bir bölegi hökmünde gürleýän we söwda we harby ähmiýetine üns berýän döwür. Şeýle uzyn taryh, Ortaýer deňzi bilen Mesopotamiýanyň arasyndaky söwda merkezi hökmünde strategiki ýerleşişi bilen baglanyşyklydyr.

Asyrlar boýy Siriýa sebitiniň iň uly şäheri, Osman imperiýasynyň bolsa Konstantinopoldan (häzirki Stambul ) we Kairden soň üçünji orny eýeledi.^[4] Şäheriň taryhdaky ähmiýeti, Merkezi Aziýadan we Mesopotamiýadan geçýän küpek ýolunyň bir ujunda ýerleşmegi boldy. 1869-njy ýylda Sues kanaly açylanda köp söwda deňze gönükdirildi we Halap haýal peselip başlady. Birinji jahan urşundan soň Osman imperiýasy ýykylanda, Halap demirgazyk kenar ýakasyny häzirki Türkiýä, şeýle hem Mosul bilen birleşdirýän möhüm Bagdat demir ýoluna ýitdi. 1940-njy ýyllarda Antakýa we eskenderun, şeýle hem Türkiýä deňze esasy girişini ýitirdi. Soňky onýyllykda Damaskyň ähmiýetiniň ýokarlanmagy ýagdaýy hasam agyrlaşdyrdy. Bu pese gaçmak köne Halap şäherini, orta asyr binagärligini we däp bolan mirasyny gorap saklamaga kömek eden bolmagy mümkin. 2006-njy ýylda Yslam Medeniýet paýtagty diýen ada eýe boldy we taryhy ýadygärliklerini üstünlikli dikeltmek tolkuny boldy. Halap söweşi (2012–2016) Siriýanyň raýat urşy döwründe şäherde bolup geçdi we şäheriň köp bölegi weýran boldy. Şäheriň zyýan çeken bölekleri häzirki wagtda durky täzelenýär. ^[5] Çaknyşykda Halapda 31,000 adam öldi.