Strzyga

Strzyga, isang masining na dibuho ni Filip Gutowski. Sipi mula sa Ang Sarmatang Bestiarium ni Janek Sielicki

Ang Strzyga (Baybay sa Polako: [ˈstʂɨɡa], maramihan: strzygi, panlalaki: strzygoń) ay karaniwang isang babaeng demonyo sa mitolohiyang Eslabo, na nagmula sa mythological Strix ng Sinaunang Roma at Sinaunang Gresya.[1] Ang demonyo ay bahagyang katulad ng isang bampira,[1] at higit na matatagpuan sa kuwentong-pambayang Polako at Silesyano.

Mga pinagmulan

Ayon kay Aleksander Brückner, ang salita ay nagmula sa Strix, Latin para sa kuwago at isang mala-ibon na nilalang na kumakain ng laman at dugo ng tao sa mitolohiyang Romano at Griyego.[1] Ito ay hindi malinaw kung paano ang salitang strzyga ay inangkop ng mga Polako, kahit na ito ay maaaring sa pamamagitan ng mga Balkan. Ang terminong strzyga ay maaari ding nangangahulugang isang bampira o upiór.[2][3][4] Pagkatapos ng ika-18 siglo, nagkaroon ng pagkakaiba sa pagitan ng strzyga at upiór; ang una ay mas konektado sa pangkukulam, habang ang huli ay higit na lumilipad, bampira na nilalang.[5][1]

Mga paniniwala

Scrambles amongst the Alps, isang dibuho ni Edward Whymper ng Katedral ng Notre-Dame na gargolang tinatawag na Le Stryge.[6]

Ang strzyga ay isang karaniwang babaeng demonyo na bahagyang katulad ng bampira sa Eslabong alamat (at lalo na ang Polako). Ang mga taong ipinanganak na may dalawang puso at dalawang kaluluwa, at dalawang set ng ngipin (ang pangalawa ay halos hindi nakikita) ay pinaniniwalaan na mga strzyga.[5][1] Ang mga nanglalakad nang tulog o mga taong walang buhok sa kilikili ay itinuturing din.[7] Higit pa rito, ang isang bagong panganak na bata na may nabuo nang ngipin ay pinaniniwalaan din na isa.[4] Kapag ang isang tao ay nakilala bilang isang strzyga, sila ay itinaboy palayo sa mga tirahan ng tao. Sa panahon ng mga epidemya, ang mga tao ay inililibing nang buhay, at ang mga nakalabas sa kanilang mga libingan, kadalasang mahina, may sakit at may putol-putol na mga kamay, ay sinasabi ng iba na strzyga.[8] Sinasabi na ang mga strzyga ay karaniwang namatay sa murang edad, ngunit, ayon sa paniniwala, isa lamang sa kanilang dalawang kaluluwa ang lilipat sa kabilang buhay; ang kabilang kaluluwa ay pinaniniwalaang dahilan upang mabuhay muli ang namatay na si strzyga at mabiktima ng ibang mga nilalang.[9] Ang mga undead na nilalang na ito ay pinaniniwalaang lumilipad sa gabi sa anyo ng isang kuwago at umaatake sa mga manlalakbay sa gabi at mga taong gumala sa kagubatan sa gabi, sinisipsip ang kanilang dugo at kinakain ang kanilang mga laman-loob.[10] Pinaniniwalaan ding nasisiyahan ang strzyga sa dugo ng hayop, sa maikling panahon.[1] Ayon sa iba pang mga sanggunian, ang strzyga ay pinaniniwalaang hindi nakakapinsala sa mga tao ngunit upang ibalita ang nalalapit na kamatayan ng isang tao.[kailangan ng sanggunian] Dito, kahawig nila ang mga Banshee.

Mga sanggunian

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Babala sa pagsipi: Hindi masisilip ang <ref> tag na may pangalang Kolberg dahil binigyang-kahulugan ito sa labas ng kasalukuyang bahagi, o di kaya'y wala itong kahulugan.
  2. ↑ Jerzy., Strzelczyk (2007). Mity, podania i wierzania dawnych Słowian (Wyd. 2., popr. i uzup pat.). Poznań: Rebis. ISBN 9788373019737. OCLC 228025091.{cite book}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ Kolczyński, Jarosław (2003). "Jeszcze raz o upiorze (wampirze) i strzygoni (strzydze)". Etnografia Polska.{cite news}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ 4.0 4.1 Kozłowski, Kornel (1863). Pieśni, podania, baśnie, zwyczaje i przesądy ludu z Mazowsza czerskiego.{cite book}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ 5.0 5.1 Folklor Górnego Śląska. Simonides, Dorota. (Wyd. 1 pat.). Katowice: Wydawn. "Śląsk". 1989. ISBN 8321606040. OCLC 20935625.{cite book}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: others (link)
  6. ↑ DigitalGeorgetown (1981). "Notre Dame Cathedral Grotesque Le Stryge". repository.library.georgetown.edu (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-01-22.{cite web}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ Grochowski, Piotr. "Od strzygoni do wampirów energetycznych. Folklor jako system praktyk interpretacyjnych". Przegląd Kulturoznawczy (sa wikang Ingles).
  8. ↑ 1956-, Buczyński, Jerzy (2005). Skarbnik, zmory, utopce i upiory : opowiadania ludowe z ziemi rybnickiej i wodzisławskiej. Racibórz: Wydawn. i Agencja Informacyjna "WAW" Grzegorz Wawoczny. ISBN 8389802066. OCLC 153770629.{cite book}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link) CS1 maint: numeric names: mga may-akda (link)
  9. ↑ Dekowski, Jan Piotr (1987). Strzygi i topieluchy: opowiadania sieradzkie.{cite book}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ J. Bohdanowicz (1994). "Demonologia ludowa. Relikty wierzeń w strzygonie i zmory". Literatura ludowa.{cite news}: CS1 maint: date auto-translated (link)