Boraks

Boraks (sodyum borat, tinkal ve tinkar olarak da anılır), kimyasal formülü Na
2
H
20
B
4
O
17
olan hidratlanmış veya susuz bir sodyum borat olan tuzdur (iyonik bileşik).[1] Suda çözündüğünde bazik bir çözelti oluşturan renksiz kristal yapıda bir katıdır.

Yaygın olarak toz veya granül formda bulunur ve pestisit, metal lehim pastası, cam, emaye ve çanak çömlek sırlarının bileşeni, derinin tabaklanması ve suni yaşlandırma dahil olmak üzere birçok endüstriyel ve evsel kullanıma alanına sahiptir. Ahşap mantarına karşı koruyucu olarak ve farmasötik bir alkalileştirici olarak kullanılmaktadır.[1][2] Kimya laboratuvarlarında tamponlama maddesi olarak kullanılır.

Tinkal ve tinkar terimi, tarihsel olarak Asya'nın çeşitli yerlerinde kuru göl yataklarından çıkarılan doğal boraks anlamına gelir.[3]

Tarih

Boraks ilk olarak Tibet'teki kuru göl yataklarında keşfedilmiştir. Tibet, İran ve Asya'nın diğer bölgelerinden gelen tinkal, MS 8. yüzyılda İpek Yolu üzerinden Arap Yarımadası'na ulaşmıştır.[3]

Boraks ilk olarak 19. yüzyılın sonlarında, Francis Marion Smith'in Pacific Coast Borax Company'nin, adını boraksın orijinal olarak çıkarıldığı yöntemden alan 20 Mule Team Borax ticari markası altında Kaliforniya ve Nevada çöllerinden çıkarılan boraksın çok çeşitli kullanımlarının pazarlamaya ve yaygınlaştırmaya başlamasıyla yaygın kullanıma girdi.[4][5]

Etimoloji

İngilizce borax kelimesi Orta İngilizce: boras, Eski Fransızca: boras, bourras kökeninden gelmektedir. Bunlar da Orta Çağ Latince: baurach (başka bir İngilizce yazım), borac(-/um/em), borax kelimelerinden köken almaktadır.[6][7]

Tincal ve tincar kelimeleri İngilizceye 17. yüzyılda Malaycatingkal ve Urduca/Farsçadan تنکار tinkār/tankār kökenlerinden geçmiştir. Bunların hepsi Sanskritटांकण ṭānkaṇa ile ilgili görünmektedir.

Doğal Kaynaklar

Boraks "pamuk"

Boraks doğal olarak mevsimlik göllerin tekrarlayan buharlaşmasıyla oluşan evaporit yataklarında bulunur. Ticari açıdan en önemli yataklar şu ülkelerde bulunur: Türkiye ve Searles Gölü, Kaliforniya. Ayrıca, Güneybatı Amerika Birleşik Devletleri'ndeki diğer birçok yerde, Şili'deki Atacama çölünde, Bolivya'da ve Tibet ve Romanya'da yeni keşfedilen yataklarda boraks bulunmuştur. Boraks diğer bor bileşiklerinden sentetik olarak da üretilebilir.

Doğal olarak oluşan boraks (Amerika Birleşik Devletleri'nde ve diğer birçok ülkede Rasorite-46 ticari adıyla bilinir) yeniden kristalleştirme işlemiyle rafine edilir.[8]

Boraks taşıyan çekişli buhar motoru, Death Valley Ulusal Parkı, Kaliforniya, 1904

Kullanımlar

Boraks bazlı çamaşır deterjanı

Boraks karıncalar için toksik olduğu için kontrol solüsyonlarında kullanılır. Yavaş etki gösterdiğinden işçi karıncalar boraksı yuvalarına taşır ve koloninin geri kalanını da zehirlerler.[9]

Boraks, 20 Mule Team Borax gibi çamaşır güçlendirici, Boraxo toz el sabunu ve bazı diş beyazlatma formülleri dahil olmak üzere çeşitli ev tipi çamaşır ve temizlik ürünlerinde kullanılır.[10][11][12][13]

Borat iyonları (genellikle borik asit olarak), biyokimya ve kimya laboratuvarlarında tampon yapmak için kullanılır. Bu amaçla DNA ve RNA'nın poliakrilamid jel elektroforezi için, TBE tamponu (borat tamponlu tris-hidroksimetilaminometonyum) veya Kaplama prosedürlerinde SB tamponu veya BBS tamponu (borat tamponlu salin) olarak kullanılmaktadır.[14][15] Borat tamponları (genellikle pH 8'de) ayrıca dimetil pimelimidat (DMP) bazlı çapraz bağlama reaksiyonlarında tercihli dengeleme çözeltileri olarak kullanılır.

Borat kaynağı olarak boraks çeşitli maddelerle kompleks iyonlar oluşturmak için boratın sudaki diğer maddelerle birlikte kompleks oluşturma yeteneğinden yararlanmak amacıyla kullanılmıştır.

Boraks, suyu yumuşatmak amacıyla kullanılmasına rağmen tek başına sertlik katyonları için yüksek bir afiniteye sahip değildir. Su yumuşatma için kimyasal denklemi aşağıda verilmiştir:

Ca+
2
(aq) + Na
2
B
4
O
7
(aq) → CaB
4
O
7
(s)↓ + 2 Na+
(aq)
Mg+
2
(aq) + Na
2
B
4
O
7
(aq) → MgB
4
O
7
(s)↓ + 2 Na+
(aq)

Katılan sodyum iyonları suyu "sert" yapmaz. Bu yöntem, hem geçici hem de kalıcı sertlik türlerinin giderilmesi için uygundur.

Demir ve çeliğin kaynağında eritken olarak boraks ve amonyum klorür karışımı kullanılır. İstenmeyen demir oksidin erime noktasını düşürerek akıp gitmesini sağlar. Boraks ayrıca erimiş lehimin metali ıslatmasına ve eklem içine eşit şekilde akmasına izin verdiği altın veya gümüş gibi takı metallerini lehimlerken bir akışkan olarak su ile karıştırılarak kullanılır. Boraks aynı zamanda tungsteni yumuşak lehimlenebilir hale getirmek için kullanılır.[16] Boraks genellikle dövme kaynağı için toz olarak kullanılır.

Zanaatkar altın madenciliğinde bazen, doğrudan cıvanın yerini alamamasına rağmen, altın çıkarma işleminde toksik cıva ihtiyacını ortadan kaldırmayı amaçlayan boraks yöntemi (bir akış olarak) olarak bilinen bir işlemin parçası olarak kullanılır. Boraksın 1900'lerde Filipinler'in bazı bölgelerinde altın madencileri tarafından kullanıldığı bildirilmiştir.[17][18] Çevresel etkiyi azaltmanın yanı sıra, bu yöntemin uygun cevherler için daha iyi altın kazanımı sağladığına ve daha ucuz olduğuna dair kanıtlar mevcuttur. Bu boraks yöntemi Filipinler'in kuzeyindeki Luzon'da kullanılır. Yöntem ayrıca Bolivya ve Tanzanya'da da desteklenmiştir.[19][20]

Diğer kullanımlar:

  • Emaye sırlarında [21]
  • Cam, çömlek ve seramik bileşeni [22]
  • Islak, yeşil eşya ve bisque üzerine uyumu iyileştirmek için seramik astarlarda ve sırlarda katkı maddesi olarak
  • Yangıngeciktirici [23]
  • Selüloz yalıtımı için mantar önleyici
  • Yün için güve koruma solüsyonu
  • İnatçı haşerelerin önlenmesi için toz (örn. Alman hamamböcekleri) dolaplarda, boru ve kablo girişlerinde, duvar kaplama boşluklarında ve sıradan pestisitlerin istenmediği erişilemeyen yerlerde kullanılır.
  • Deterjanlarda kullanılan sodyum perborat monohidratın yanı sıra borik asit ve diğer boratların öncüsü
  • Kazein, nişasta ve dekstrin bazlı yapıştırıcılarda yapışkanlaştırıcı bileşen
  • Polivinil asetat, polivinil alkol bazlı yapıştırıcılarda yapışkanlaştırıcı bileşen olan borik asit öncüsü
  • Şellak'ı ısıtılmış boraksta eriterek daldırma kalemler için silinmez mürekkep yapmak için
  • Yılan derileri için kürleme maddesi
  • Somon balığı balıkçılığında kullanım amacıyla somon yumurtaları için kürleme maddesi
  • pH'ı kontrol etmek için yüzme havuzu tamponlama maddesi
  • Nötron soğurucu, reaktiviteyi kontrol etmek ve bir nükleer zincir reaksiyonunu durdurmak için nükleer reaktörlerde ve kullanılmış yakıt havuzlarında kullanılır.
  • Bor eksikliği olan toprakları düzeltmek için bir mikro besin gübresi olarak
  • Tahnitçilikte koruyucu
  • Alevleri yeşil bir tonla renklendirmek için
  • Geleneksel olarak görünümü iyileştirmek ve sinekleri kovmak amacıyla jambon gibi kuru etleri kaplamak için kullanılır
  • Dövme kaynağında demirciler tarafından kullanılır
  • Safsızlıkları çıkarmak ve oksidasyonu önlemek için dökümde metalleri ve alaşımları eritmek için eritici olarak kullanılır
  • Parçacık fiziğinde, yüklü parçacık izlerinin gizli görüntü ömrünü uzatmak için nükleer emülsiyona bir katkı maddesi olarak. 1950 Nobel Ödülü'ne layık görülen pion'un ilk gözleminde bu tür bir emülsiyon kullanıldı.

Toksisite

Bir araştırmaya göre boraks akut olarak toksik değildir. LD50 (medyan öldürücü doz) skoru farelerde 2,66 g/kg olarak tespit edilmiştir, bu da ciddi semptomlara veya ölüme neden olmak için kimyasalın önemli bir dozunun gerekli olduğu anlamına gelir. Ölümcül doz insanlar için aynı değildir. Pestisit bilgi web sitelerinde öldürücü olmayan bir bileşik olarak listelenir.

Boraks, 1946'dan beri Amerika Birleşik Devletleri'nde çeşitli kısıtlamalarla böcek ilacı olarak kullanılmaktadır. Borik asit ve boraks ile ilgili iki EPA belgesinde belirtildiği gibi boraksın düşük toksisitesi nedeniyle tüm kısıtlamalar Şubat 1986'da kaldırılmıştır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Ömer Şahin and A. Nusret Bulutcu (2002): "Dehydration Behaviour of Borax Pentahydrate to Anhydrous Borax by Multi-Stage Heating in a Fluidized". Turkish Journal of Chemistry, volume 26, article 10, pages 89–96.
  2. ^ Marie, Anne. "How To Color Fire – Fun Fireplace Instructions". Chemistry.about.com. 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  3. ^ "Caviar glossary". The Caviar Guide a gourmet review of caviars & fish roe. Hanson Ltd, Geneva, Switzerland. 8 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2008. 
  4. ^ "Chinese Ingredients: Borax Powder, Mushroom Extract". Chowhound.chow.com. 11 Eylül 2005. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  5. ^ "BAHAN BERBAHAYA YANG DILARANG UNTUK PANGAN". www.pom.go.id. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021. 
  6. ^ "Watch Out For The Food We Consume". Directorate of Consumer Protection, Jakarta, Indonesia. 2006. 28 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2009. 
  7. ^ "Centre for Alternative Technology". Cat.org.uk. 1 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  8. ^ Murray, Lynda M. (1989). "Least toxic pest control: how infestations of termites, ants, fleas, ticks, and beetles can be controlled without causing short- or long-term indoor air quality changes and health risks" (PDF). nepis.epa.gov (İngilizce). United States Environmental Protection Agency. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
  9. ^ Suárez, Juan C. (2011), "Bioadhesives", da Silva, Lucas F. M.; Öchsner, Andreas; Adams, Robert D. (Ed.), Handbook of Adhesion Technology (İngilizce), Springer Berlin Heidelberg, ss. 1385-1408, doi:10.1007/978-3-642-01169-6_53, ISBN 978-3-642-01168-9 
  10. ^ "Curing eggs for steelhead, steelhead egg cures, Buzz Ramsey, Bill Swann, Andy Martin". wildriversfishing.com. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021. 
  11. ^ [1], "Buffer System for Swimming Pools and Related Structures", 2008-11-17 tarihinde verildi  20 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  12. ^ "Development of Boron-based materials for nuclear applications" (PDF). 22 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  13. ^ "Borax". Nature.berkeley.edu. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  14. ^ "Boron Basics". www.spectrumanalytic.com. 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2023. 
  15. ^ "Learning Taxidermy Fish". Taxidermy Hobbyist | The Art Of Taxidermy. 17 Mart 2011. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021. 
  16. ^ Nicholls, Walter (10 Kasım 1991). "THE CUSTOM OF THE COUNTRY HAM". The Washington Post. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2023. 
  17. ^ "Slime Recipe — How to Make Borax and White Glue Slime". Chemistry.about.com. 26 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  18. ^ "Report of the State Board of Health of the State of New Hampshire ..., Volume 19". 1906. ss. 169-171. 
  19. ^ Moehring, Jack; Willman, Michael; Pulscher, Isaac; Rowe, Devin (Dec 2016). "Bladesmithing at South Dakota School of Mines and Technology". JOM (İngilizce). 68 (12). ss. 3186-3192. Bibcode:2016JOM....68l3186M. doi:10.1007/s11837-016-2139-z. ISSN 1047-4838. 
  20. ^ C.M.G. Lattes, R.H.Fowler, and R.Cuer (1947): "Range-Energy Relation for Protons and a-Particles in the New Ilford 'Nuclear Research' Emulsions". Nature, volume 159, pages 301-302
  21. ^ C.M.G.Lattes and G.P.S.Occhialini (1947): "Determination of the Energy and Momentum of Fast Neutrons in Cosmic Rays". Nature, volume 159 (1947), , pages 331-332
  22. ^ "Pesticide Reregistration Status" (PDF). Epa.gov. 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  23. ^ "Pesticides" (PDF). Epa.gov. 20 Ağustos 2015. 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  24. ^ "Regulations.gov". 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2015. 
  25. ^ "Safety Data Sheet : acc. to OSHA HCS" (PDF). Aquasolutions.org. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  26. ^ Reigart, J. Routt (2009). Recognition and Management of Pesticide Poisonings (5th Ed. ) (İngilizce). DIANE Publishing. s. 76. ISBN 978-1-4379-1452-8. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020. 
  27. ^ Member state committee draft support document for identification of disodium tetraborate, anhydrous as a substance of very high concern because of its CMR properties. Adopted on June 9, 2010. Echa.europa.eu. Retrieved on February 17, 2012.
  28. ^ Recommendation of the European Chemicals Agency of 1 July 2015 for the inclusion of substances in Annex XIV to REACH (List of Substances subject to Authorisation) 14 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Echa.europa.eu. Retrieved on July 6, 2015.
  29. ^ Bolt, Hermann M.; Başaran, Nurşen; Duydu, Yalçın (2012). "Human Environmental and Occupational Exposures to Boric Acid: Reconciliation with Experimental Reproductive Toxicity Data". Journal of Toxicology and Environmental Health, Part A. 75 (8–10). ss. 508-514. doi:10.1080/15287394.2012.675301. PMID 22686310. 
  30. ^ "Information Update – Health Canada advises Canadians to avoid homemade craft and pesticide recipes using boric acid – Recalls & alerts". Healthycanadians.gc.ca. 22 Temmuz 2016. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  31. ^ Mehmet Akgül and Osman Çamlıbe (2021) "The use of borax pentahydrate of inorganic filler in medium density fiberboard production". Maderas, Ciencia y tecnología, volume 23, Epub 28-Ene-2021. DOI:10.4067/s0718-221x2021000100422
  32. ^ Reiley, Laura (22 Nisan 2019). "After China turned it into a cheap snack, caviar is at risk of losing its status as a luxury good". The Washington Post. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019. 
  33. ^ Parratore, Phil (1998). Wacky Science: A Cookbook for Elementary Teachers. Dubuque, IA: Kendall Hunt. s. 26. ISBN 978-0-7872-2741-8. 
  34. ^ Appel, Peter W.U.; Na-Oy, Leoncio (1 Haziran 2012). "The Borax Method of Gold Extraction for Small-Scale Miners". Journal of Health and Pollution. 2 (3). ss. 5-10. doi:10.5696/2156-9614-2.3.5Özgürce erişilebilir. 
  35. ^ Borax decahydrate 16 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. borax.com
  36. ^ Şablon:VogelQuantitative
  37. ^ S.Maričić, V.Pravdić, and Z.Veksli (1962): "Proton conductivity in borax, Na2[B4O5(OH)4]-8H2O".Journal of Physics and Chemistry of Solids, volume 23, issue 11, pages 1651-1659. DOI:10.1016/0022-3697(62)90248-2
  38. ^ NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0058". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  39. ^ NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0059". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  40. ^ NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0057". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  41. ^ "Potential Commodities NFPA 704" (PDF). 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2018. 
  42. ^ Levy, H. A.; Lisensky, G. C. (1978). "Crystal structures of sodium sulfate decahydrate (Glauber's salt) and sodium tetraborate decahydrate (borax). Redetermination by neutron diffraction". Acta Crystallographica Section B. 34 (12). ss. 3502-3510. doi:10.1107/S0567740878011504Özgürce erişilebilir. 
  43. ^ Haynes, William M., (Ed.) (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics. 92nd. CRC Press. ISBN 978-1439855119. 
  44. ^ a b PubChem. "Borax". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (İngilizce). 27 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2021. 
  45. ^ "CompTox Chemicals Dashboard". comptox.epa.gov. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  46. ^ a b "Borax (Na2B4O7·10H2O ) – Sodium Borate – Occurrence, Discovery and Applications". Amoz.com. 16 Ağustos 2004. 21 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2023. 
  47. ^ "American Borax Production" Scientific American September 22, 1877
  48. ^ Hildebrand, G. H. (1982) "Borax Pioneer: Francis Marion Smith." San Diego: Howell-North Books. p. 267 0-8310-7148-6
  49. ^ "Tincal." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  50. ^ Chemical Age of India, Vol. 37, No.10 & 11 (1976)
  51. ^ Wizniak, Jaime (July 2005). "Borax, Boric Acid, and Boron – From exotic to commodity" (PDF). Indian Journal of Chemical Technology. 12 (4). ISSN 0975-0991. 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2023. 
  52. ^ Klotz, John H.; Greenberg, Les; Amrhein, Christopher; Rust, Michael K. (1 Ağustos 2000). "Toxicity and Repellency of Borate-Sucrose Water Baits to Argentine Ants (Hymenoptera: Formicidae)". Journal of Economic Entomology. 93 (4). ss. 1256-1258. doi:10.1603/0022-0493-93.4.1256. PMID 10985039. 
  53. ^ Şablon:HPD
  54. ^ "The Many, Many Uses of Borax for Laundry". U.S. Borax. 30 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2022. 
  55. ^ Hammond, C. R. (2004). The Elements, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition. CRC press. ISBN 978-0-8493-0485-9. 
  56. ^ O'Neil, M.J. (ed.). The Merck Index — An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals. Cambridge, UK: Royal Society of Chemistry, 2013., p. 1595
  57. ^ Peacock, Andrew C.; Dingman, C. Wesley (1967). "Resolution of Multiple Ribonucleic Acid Species by Polyacrylamide Gel Electrophoresis". Biochemistry. 6 (6). ss. 1818-1827. doi:10.1021/bi00858a033. PMID 6035921. 
  58. ^ Anderson, S. (1981). "Shotgun DNA sequencing using cloned DNase I-generated fragments". Nucleic Acids Research. 9 (13). ss. 3015-27. doi:10.1093/nar/9.13.3015. PMC 327328 $2. PMID 6269069. 
  59. ^ Dodd, J.G. (1966). "Soft soldering to tungsten wire". Am. J. Phys. 34 (10). ss. xvi. Bibcode:1966AmJPh..34D..16D. doi:10.1119/1.1972398. 
  60. ^ "March 2012 ipad ewaste Filipino Borax, Pakistans Pollution, Artisanal Gold Mining". Blacksmithinstitute.org. 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016. 
  61. ^ "The borax method" (PDF). Borax replacing mercury in small-scale mining. The Geological Survey of Denmark and Greenland (GEUS). 6 Aralık 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2008. 
  62. ^ Appel, Peter W. U.; Andersen, Astrid; Na-Oy, Leoncio D.; Onos, Rudy (1 Aralık 2015). "Introduction of Mercury-free Gold Extraction Methods to Medium-Scale Miners and Education of Health Care Providers to Reduce the use of Mercury in Sorata, Bolivia". Journal of Health and Pollution. 5 (9). ss. 12-17. doi:10.5696/2156-9614-5-9.12. PMC 6221499 $2. PMID 30524772. 
  63. ^ Appel, Peter W.U.; Jønsson, Jesper Bosse (31 Aralık 1969). "Borax – an alternative to mercury for gold extraction by small-scale miners: introducing the method in Tanzania". Geological Survey of Denmark and Greenland (GEUS) Bulletin. Cilt 20. ss. 87-90. doi:10.34194/geusb.v20.4988Özgürce erişilebilir. 
  64. ^ "Alphabetical information on pottery glaze making materials and clay body ingredients". Sheffield Pottery. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2019. 
  65. ^ Schubert, David M. (2003). "Borates in Industrial Use". Roesky, Herbert W.; Atwood, David A. (Ed.). Group 13 Chemistry III. Group 13 Chemistry III: Industrial Applications. Structure and Bonding (İngilizce). 105. Springer Berlin Heidelberg. ss. 1-40. doi:10.1007/3-540-46110-8_1. ISBN 978-3-540-46110-4. 
  66. ^ Shen, Kelvin K.; O’Connor, Roderick (1998), Pritchard, Geoffrey (Ed.), "Flame retardants: borates", Plastics Additives: An A-Z reference, Polymer Science and Technology Series (İngilizce), Springer Netherlands, ss. 268-276, doi:10.1007/978-94-011-5862-6_30, ISBN 978-94-011-5862-6 

Dış bağlantılar