Küre, Kastamonu

Başlığın diğer anlamları için Küre (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Küre
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer

İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlKastamonu
Coğrafi bölgeKaradeniz
İdare
 • KaymakamAbdullah Atakan Atasoy[1]
 • Belediye başkanıSalih Turan (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam540 km²
Rakım950 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam6.119
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu37900
İl alan kodu366
İl plaka kodu37

Küre, Kastamonu ilinin bir ilçesidir.

Tarihçe

Küre'de yerleşimin kuruluş tarihi bilinmemekle birlikte Vital Cuinet 1891 tarihli “Turgie d'Asia” adlı eserinde madenlerin MÖ 9. yüzyıldan beri kullanıldığını ve Romalılar, Bizans, Cenevizliler (imtiyaz sahibi olarak) ve son olarak Türklerin buradaki madenleri işlettiğini yazmıştır. Bununla birlikte yakın muhitlerdeki Kalkolitik Dönem yerleşimlerden yola çıkarak, civarda başka maden ocağının olmaması nedeniyle buradaki madencilik faaliyetlerinin de kalkolitik döneme kadar uzayabileceği değerlendirilmektedir. Anadolu'nun Selçuklu egemenliğine girmesiyle de Selçuklu egemenliğinde bakır çıkarılan yerler arasında Küre'de görülmektedir. Yerleşimdeki en eski yapı, 1332 yılında Candaroğulları döneminde yapılan Aşağı Mescit (Ulu Hacı Mescidi)'dir. Yerleşim, 1423 yılında gerçekleşen Taraklı Borlu Muharebesi sonrasında Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Osmanlı kaynaklarında yerleşimin adı “Küre-i Nühâs” olup Osmanlıca'da maden ocağı anlamına gelen “küre” ve bakır anlamına gelen “nühâs” kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Osmanlı döneminde buradaki bakır madeni önemini korumuş olup İstanbul'un fethinde kullanılan bakır toplarda da buradan çıkan bakırın kullanıldığı anlaşılmaktadır.[4]

1487 yılında Küre şehrinde; Abdüssamed Cami Mescidi, Bab-ı Mescidi, Cami'i Mescidi, Eşref Hoca Mescidi, Fırın Mescidi, Hacı Hayreddin Mescidi, Hacı Murad Mescidi (Kadı), Hayreddin (Hacı Seydi), Debbağan Mescidi ve Tekke-i Kebir Mescidi olmak üzere 10 mahallede 513 hane (erkek ev reisi olan) ve 49 mücerred (yetişkin bekar erkek) kaydedilmiştir. 1530 yılı tahririnde şehirde Bab-ı Mescid, Cami Mescidi, Eşref Hoca Mescidi ve Tekke-i Kebir Mescidi bulunmazken Bayat Cami, Eşref Cami, Hoca Şems Cami ve Takkeciler Mescidi adıyla 4 yeni adıyla toplam 10 mahallede 420 hane ve 97 mücerred kaydedilmiştir. Küre nahiyesi/kazasına bağlı 1487 yılında 8 köy, 1530 yılında 63 köy ve 1582 yılında 75 köy bulunmaktadır. Buna göre 1487 yılında Küre ve köylerinde 652 hane ve 321 mücerred, 1582 yılında 2.230 hane ve 1.127 mücerred kaydedilmiştir.[5] Katip Çelebi 17. yüzyılın ilk yarısında gezdiği kasabada 262'si zanaat ve işçilik, 112'si madencilik, 77'si tüccar, 56'sı idari, dini ve diğer ekonomik işlerle uğraşan olmak üzere toplam 628 kişiden (erkek) bahsetmiştir. Bununla birlikte aynı madenlerde bu sayıya dahil olup olmadığı bilinmeyen 100 işçinin çalıştırıldığı da belirtilmiştir. Bunlara ilaveten madenlerde köle olarak çalıştırılanlarda bulunmaktadır. Vital Cuinet tamamı Müslümanların yaşadığı 500 evden oluşan Küre kasabasının nüfusunu 2.500 kişi olarak ifade ederken burada bulunduğu dönemde bakır madenlerinin faaliyette olmadığını belirtmiştir. 1899 yılı Kastamonu Vilayet Salnamesine göre Küre'de 4 mahalle (Camiüstü, Cami-i Kebir, Müderris ve Saman) bulunmakta olup 307 hanede 1582 kişi yaşamaktadır. 1923 yılında yaşanan yangında şehir büyük oranda yanmış ve evsiz kalan halkın önemli bölümü İnebolu'ya yerleştirilmiştir. Bu durum şehir nüfusunda önemli bir azalışa sebep olmuş ve 1927 yılında şehir nüfusu 1057 kişiye düşmüştür.[4]

Coğrafya

Küçük bir orman kasabasıdır. Yaklaşık 1500 m yüksekte, iki dağ arasında bir vadide kurulmuştur. Kastamonu-İnebolu yolu üzerindedir. Kastamonu'ya uzaklığı 60 km, İnebolu'ya uzaklığı ise 30 km'dir. Halkın başlıca geçim kaynağı ilçede bulunan bakır madeni işletmesi ve ormancılıktır.

Eğitim

Şehirde Kastamonu Üniversitesi'ne ait meslek yüksek okulları bulunmaktadır. Bu meslek yüksek okulunda 2013-2014 yılları eğitim sürecinde Lojistik bölümü faaliyete geçmiştir. 2014 - 2015 eğitim yılı için ise İş Makineleri Operatörlüğü bölümü faaliyete geçecektir. Aynı zamanda gelecek yıllarda ise şu bölümler faaliyete geçecektir:

Küre meslek yüksekokulu

Kastamonu Üniversitesi Küre Meslek Yüksekokulu, mülkiyeti Küre Belediyesine ait 842 m² arsa üzerinde 450 m² kullanılabilir alana sahip bir binada kurulmuştur. 11028 m² arazi ve 34996 m² eğimli arazi kamulaştırılarak Meslek Yüksekokuluna devredilecektir. Küre Meslek Yüksekokulu 1 (bir) adet müdür odası, 2 (iki) adet müdür yardımcısı odası, 2 (iki) adet bölüm başkanı, 9 (dokuz) adet öğretim görevlisi odası, 1 (bir) adet sekreter odası, 3 (üç) adet büro 6 (altı) adet sınıf, 1 (bir) adet laboratuvar ve yemekhane olarak kullanılabilecek alana sahiptir.

Küre Akşemseddin Cami

Küre’nin en eski yapılarından olan Hoca Akşemseddin Camii MS. 1400'lü yıllarda Hoca Akşemsettin tarafından yapılmıştır. Bu camimiz gerek mimarisi, gerek akustiği, kapısı ve minberindeki ağaç işlemeleriyle meraklılarının mutlaka görmesi gereken tarihi bir eserdir. Camii 800m2 kullanım alanına sahip ve 1800 cemaat almaktadır. Günümüzde hâlen ibadete açık olan Camii ilk halini korumaktadır.

Şenlikler

İlçede 2009 yılında yapılmaya başlanan ve artık gelenekselleşen Küre Kilim Festivali yapılmaktadır. Belediye tarafından düzenlen bu etkinliğe çeşitli sanatçılar katılmakta, her gün konserler verilmekte ve çeşitli turnuvalar yapılmaktadır. Festival sadece 2014 yılındaki Soma maden faciası nedeniyle Kastamonu'nun tüm belediyeleri tarafından alınan kararla o yıl yaz ayında yapılmamıştır.

Doğa

İlçe Küre Dağları sınırları içerisindedir ve birçok nehir, şelale, kanyon ve vadiyi bir arada barındırır. Aynı zamanda Türkiye'deki şehirlere kıyasla büyük bir floraya sahiptir. Dünyaca ünlü Valla Kanyonu, Çatak Kanyonu bu sınırlar içerisindedir.

Spor

Küre'de yıllardır göz bebeği olan futbol takımı Küre Belediye Bakırspor aktif olarak Kastamonu amatör küme de top oynamaktadır. Şu an Kastamonu 2.amatör liginde mücadele vermektedir. Aynı zamanda çeşitli tarihlerde ilçede futbol, voleybol, basketbol turnuvaları olmaktadır.

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
1927[6] 24.695 1.057 23.638
1935[7] 26.104 1.312 24.792
1940[8] 25.772 1.180 24.592
1945[9] 21.445 1.191 20.254
1950[10] 22.413 1.093 21.320
1955[11] 21.584 1.653 19.931
1960[12] 20.635 1.765 18.870
1965[13] 20.923 1.851 19.072
1970[14] 21.401 2.098 19.303
1975[15] 20.941 2.378 18.563
1980[16] 21.552 3.377 18.175
1985[17] 20.631 4.027 16.604
1990[18][a] 14.026 3.749 10.277
2000[19] 10.223 3.880 6.343
2007[20] 7.766 2.916 4.850
2008[21] 7.517 2.951 4.566
2009[22] 7.191 2.894 4.297
2010[23] 7.112 3.006 4.106
2011[24] 6.881 2.947 3.934
2012[25] 6.866 3.210 3.656
2013[26] 6.792 3.160 3.632
2014[27] 6.588 3.205 3.383
2015[28] 6.405 3.279 3.126
2016[28] 6.180 3.169 3.011
2017[28] 5.877 2.967 2.910
2018[28] 6.119 2.884 3.235
2019[28] 5.774 2.613 3.161
2020[28] 5.669 2.614 3.055

Notlar

  1. ^ Ağlı ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2015. 
  2. ^ "6/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  4. ^ a b İbret, Bilgin Ünal (2000). "Küre'de Bakır Cevheri Üretimi ve Bakır Madenciliğinin Küre Ekonomisindeki Yeri". I. Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri. Kastamonu Kültür Sempozyumu, Bizim Büro Basımevi, Ankara. ss. 433-450. 30 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2024. 
  5. ^ Tosunoğlu, Ayşe (1993). "Tapu Tahrir Defterlerine Göre XVI. Yüzyılda Kastamonu Sancağı". İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeniçağ Tarihi Ana Bilim Dalı-Doktora Tezi. YÖK Açık Bilim. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025. 
  6. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  7. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  9. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  11. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  12. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  13. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  26. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  27. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  28. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Küre Nüfusu - Kastamonu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Kastamonu Küre Nüfusu". nufusune.com.