Libya başbakanları listesi

Libya Devleti Başbakanı
Arapça: رئيس الوزراء دولة ليبيا
Görevdeki
Abdulhamid Dibeybe ve Usame Hammad (vekaleten) arasında ihtilaflı
15 Mart 2021 (Dibeybe) tarihinden beri
16 Mayıs 2023 (Hammad) tarihinden beri
Ulusal Birlik Hükûmeti
UnvanSayın Başbakan
Ekselansları
ÜyelikLibya Hükûmeti
Rapor verilenBaşkanlık Konseyi Başkanı
Resmî ikametTrablus, Libya
Oluşum29 Mart 1951 (72 yıl önce) (1951-03-29)
İlk sahibiMahmud el-Muntasır
YardımcıBaşbakan Yardımcısı
Websitesipm.gov.ly
Libya
Bu kategoride yer alan maddeler
Libya hükûmeti ve siyasetinin
bir parçasıdır.

Arap Birliği Arap Birliği Üye Devleti

Anayasa
Yürütme
Yasama
Yargı
  • Libya Yüksek Yargı Konseyi
  • Yargıtay
  • Temyiz Mahkemeleri
  • İlk Derece Mahkemeleri
İdari bölümler
Seçimler
Dış ilişkiler
  • Dışişleri Bakanlığı
    Bakan: Necla Manguş
  • Libya'nın diplomatik temsilcilikleri / Libya'daki diplomatik temsilcilikler

Libya başbakanı, Afrika ülkesi Libya'nın 1951 yılından bu yana ülkede kurulan hükûmetlerin başında bulunan kişiye verilen unvandır.

Libya, 2011'de Arap Baharı bağlantılı Libya Krizi'nin başlamasından bu yana çalkantılı bir durumda. Kriz, Birinci İç Savaş ve dış askeri müdahalenin ortasında, Libya Arap Cemahiriyesi'nin çöküşü ve Muammer Kaddafi'nin öldürülmesiyle sonuçlandı.[1][2][3] Kriz, Birinci İç Savaş sonrasındaki hizipler arası şiddetle derinleşti ve 2014'te İkinci İç Savaş'ın patlak vermesiyle sonuçlandı.[4] Ülke üzerindeki kontrol şu anda Tobruk'taki Temsilciler Meclisi (TM) ile Trablus'taki Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) ve bunların destekçileri ile ülkenin bazı bölgelerini kontrol eden çeşitli cihatçı gruplar ve aşiret unsurları arasında bölünmüş durumda.[5][6]

Libya başbakanları (1951-günümüz)

Libya Krallığı Başbakanları (1951-1969)

№ Resim İsim
(Doğum-Ölüm) 		Görev Başlangıcı Görev Sonu Görev Süresi Siyasi Parti Not(lar)
1 Mahmud el-Muntasır
محمود المنتصر
(1903-1970) 		29 Mart 1951 19 Şubat 1954 2 yıl, 327 gün Bağımsız Makama ilk kez geliş. 24 Aralık 1951'e kadar vekaleten görev yaptı.
2 Muhammed Sakızlı
محمد الساقزلي
(1892-1976) 		19 Şubat 1954 12 Nisan 1954 52 gün Bağımsız -
3 Mustafa Ben Halim
مصطفى أحمد بن حليم
(1921-2021) 		12 Nisan 1954 26 Mayıs 1957 3 yıl, 44 gün Bağımsız -
4 Abdül Mecid Kubar
عبد المجيد كعبار
(1909-1986) 		26 Mayıs 1957 17 Ekim 1960 3 yıl, 44 gün Bağımsız -
5 Muhammed Osman Said
محمد عثمان الصيد
(1922-2007) 		17 Ekim 1960 19 Mart 1963 2 yıl, 153 gün Bağımsız -
6 Muhiddin Fikini
محي الدين فكيني
(1925-1994) 		19 Mart 1963 20 Ocak 1964 307 gün Bağımsız -
(1) Mahmud el-Muntasır
محمود المنتصر
(1903-1970) 		20 Ocak 1964 20 Mart 1965 1 yıl, 59 gün Bağımsız Makama ikinci kez geliş.
7 Hüseyin Mazık
حسين يوسف مازق
(1918-2006) 		20 Mart 1965 2 Temmuz 1967 2 yıl, 104 gün Bağımsız -
8 Abdül Kadir el-Bedri
عبد القادر البدري
(1921-2003) 		2 Temmuz 1967 25 Ekim 1967 115 gün Bağımsız -
9 Abdül Hamid el-Bakkuş
عبد الحميد البكوش
(1933-2007) 		25 Ekim 1967 4 Eylül 1968 315 gün Bağımsız -
10 Vanis el-Kaddafi
ونيس القذافي
(1924-1986) 		4 Eylül 1968 31 Ağustos 1969 361 gün Bağımsız 1969 darbesi ile görevden alındı.

Kaddafi Yönetimindeki Libya (1969-2011)

Libya Arap Cumhuriyeti Başbakanları (1969-1977)

11 Mahmud Süleyman el-Mağribi
محمود سليمان المغربي
(1935-2009) 		8 Eylül 1969 16 Ocak 1970 130 gün Bağımsız -
12 Muammer Kaddafi
معمر القذافي
(1942-2011) 		16 Ocak 1970 16 Temmuz 1972 2 yıl, 182 gün Askeri-Arap Sosyalist Birliği Aynı zamanda Devrimci Komuta Konseyi (DKK) başkanı olarak görev yaptı.
13 Abdüsselam Callud
عبد السلام جلود
(1944–) 		16 Temmuz 1972 2 Mart 1977 4 yıl, 229 gün Askeri-Arap Sosyalist Birliği -

Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi Genel Halk Komitesi Genel Sekreterleri (1977-2011)

14 Abdül Ati el-Ubeydi
عبد العاطي العبيدي
(1939–2023) 		2 Mart 1977 2 Mart 1979 2 yıl Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		Daha sonra 1979'dan 1981'e kadar Genel Halk Kongresi Genel Sekreteri (devlet başkanı) olarak görev yaptı.
15 Cadallah Azzuz et-Talhi
جاد الله عزوز الطلحي
(1939–) 		2 Mart 1979 23 Şubat 1984 4 yıl, 351 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		Makama ilk kez geliş.
16 Muhammed ez-Zaruk Recep
محمد الزروق رجب
(1940–) 		23 Şubat 1984 2 Mart 1986 2 yıl, 15 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		Daha önce 1981'den 1984'e kadar Genel Halk Kongresi Genel Sekreteri (devlet başkanı) olarak görev yaptı. Daha sonra Merkez Bankası başkanı olarak 1987'den 1990'a ve 2011'de görev yaptı.
(15) Cadallah Azzuz et-Talhi
جاد الله عزوز الطلحي
(1939–) 		2 Mart 1986 2 Mart 1987 363 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		Makama ikinci kez geliş. 1986 Amerika Birleşik Devletleri bombalaması (El Dorado Kanyonu Operasyonu) sırasında görev yaptı.
17 Ömer Mustafa el-Muntasır
عمر مصطفى المنتصر
(1939-2001) 		2 Mart 1987[7] 7 Ekim 1990 3 yıl, 220 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		-
18 Abuzer Ömer Dorda
أبو زيد عمر دوردة
(1944–2022) 		7 Ekim 1990 29 Ocak 1994 3 yıl, 114 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		Daha sonra, 2009'dan 2011'e kadar Muhabarat el-Cemahiriye (Ulusal İstihbarat Servisi) başkanı olarak görev yaptı.[8][9]
19 Abdül Mecid el-Kud
عبد المجيد القعود
(1943–2021) 		29 Ocak 1994 29 Aralık 1997 3 yıl, 334 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		-
20 Muhammed Ahmed el-Manguş
محمد أحمد المنقوش
(1937-2016) 		29 Aralık 1997 1 Mart 2000 2 yıl, 63 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		-
21 İmbarek Şameh
امبارك عبدالله الشامخ
(1952–) 		1 Mart 2000 13 Haziran 2003 3 yıl, 105 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		Daha sonra 2009'dan 2010'a kadar Genel Halk Kongresi Genel Sekreteri (devlet başkanı) olarak görev yaptı.
22 Şükrü Ganem
شكري غانم
(1942-2012) 		13 Haziran 2003 5 Mart 2006[10] 2 yıl, 264 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		-
23 Bağdadi Mahmudi
البغدادي المحمودي
(1945–) 		5 Mart 2006 21 Ağustos 2011 5 yıl, 171 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist) 		Birinci İç Savaş ve eşzamanlı dış askeri müdahale sırasında görev yaptı. Trablus Muharebesi sırasında görevden indirildi.

Geçiş Dönemi (2011-günümüz)

Başbakanlar

24 Mahmud Cibril
محمود جبريل
(1952-2020) 		5 Mart 2011 23 Ekim 2011 232 gün Bağımsız 23 Mart 2011'e kadar Geçici Ulusal Konsey (GUK) İcra Ekibi başkanı olarak görev yaptı. 23 Ağustos 2011'e kadar isyancı taraftaydı, bu dönemde Bingazi'deydi.
— Ali Tarhuni
علي الترهوني
(1951–) 		23 Ekim 2011 24 Kasım 2011 32 gün Bağımsız Başbakan yardımcısı, bakıcı olarak görev yaptı.
— Abdürrahim El-Keib
عبد الرحيم الكيب
(1950-2020) 		24 Kasım 2011 14 Kasım 2012 356 gün Bağımsız Başbakan vekili.
25 Ali Zeydan
علي زيدان
(1950–) 		14 Kasım 2012 11 Mart 2014 1 yıl, 117 gün Ulusal Kalkınma ve Refah Partisi 2013 darbe girişimi sırasında silahlı militanlar tarafından kısa süreliğine kaçırıldı. Şubat 2014 darbe girişiminden sağ kurtuldu.
2014 genel seçimlerinin ardından, hükûmet yeni seçilen Temsilciler Meclisi ile yürürlükteki Genel Ulusal Kongre arasında bölünerek devam eden bir iç savaşa neden oldu.

2014 genel seçimleri Kasım 2014'te Libya Yüksek Mahkemesi tarafından geçersiz ilan edildi.

26 Abdullah el-Sani
عبد الله الثني
(1954–) 		11 Mart 2014 5 Nisan 2016 2 yıl, 25 gün Bağımsız Ağustos 2014'te Tobruk'ta, ardından Bayda'da isyan halindeydi. 12 Mart 2016'ya kadar uluslararası olarak tanındı. 8 Nisan 2014'e kadar vekil görevinde bulundu. Mayıs 2014 darbe girişiminden sağ çıktı.
— Ahmed Muaytik
أحمد معيتيق
(1972–) 		25 Mayıs 2014 9 Haziran 2014 15 gün Bağımsız Yüksek Mahkeme atamayı geçersiz ilan etti.
— Ömer el-Hassi
عمر الحاسي
(1949–) 		6 Eylül 2014 31 Mart 2015 206 gün Bağımsız Ulusal Kurtuluş Hükümeti (UKH) Başbakanı. Trablus'taydı.
— Halife el-Gavil
خليفة الغويل
(1964-) 		31 Mart 2015 5 Nisan 2016 1 yıl, 5 gün Bağımsız UKH'nin başbakanı. 1 Aralık 2015'e kadar vekaleten görev yaptı. Trablus'taydı.
Başkanlık Konseyi ve Ulusal Mutabakat Hükümetinin açılışının ardından hükûmet, Temsilciler Meclisi ile 2016 darbe girişiminden sonra yeniden oluşturulan Ulusal Kurtuluş Hükümeti arasında bölünmüş durumdaydı.

Ancak, merkezi Trablus'ta bulunan Yüksek Danıştay UMH'yi tanıdı.

27 Fayiz es-Serrac
فايز السراج
(1960–) 		5 Nisan 2016 15 Mart 2021 4 yıl, 306 gün Bağımsız UMH başbakanı, eş zamanlı olarak Başkanlık Konseyi başkanı olarak görev yaptı. Uluslararası alanda kabul gördü, Trablus merkezli.
— Halife el-Gavil
خليفة الغويل
(1964–) 		14 Ekim 2016 16 Mart 2017 153 gün Bağımsız Yeniden oluşturulan UKH'nin başbakanı. Trablus merkezli.
— Abdullah es-Sani
عبد الله الثني
(1954–) 		5 Nisan 2016 15 Mart 2021 4 yıl, 344 gün Bağımsız TM başbakanı. Tobruk'ta muhalefette.
28 Abdulhamid Dibeybe
عبد الحميد الدبيبة
(1959-) 		15 Mart 2021 Görevde 2 yıl, 356 gün Bağımsız Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) başbakanı. Uluslararası alanda kabul gördü, Trablus merkezli.
— Fethi Başağa
فتحي باشاغا
(1962-) 		3 Mart 2022 16 Mayıs 2023 1 yıl, 74 gün Bağımsız TM tarafından desteklenen Ulusal İstikrar Hükûmetinin (UİH) başbakanı. Sirte'de muhalefette yer almaktaydı.[11][12] Temsilciler Meclisi tarafından 16 Mayıs 2023 tarihinde görevden uzaklaştırıldı.[13]
— Usame Hammad 16 Mayıs 2023 Görevde 294 gün Bağımsız TM tarafından desteklenen UİH'nin görevdeki maliye bakanı ve başbakan vekili. Fethi Başağa'nın görevden uzaklaştırılması sırasında Temsilciler Meclisi tarafından başbakan vekili olarak atandı.[13]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Libya mired in chaos 10 years after Arab Spring". Agence France-Presse. France 24. 10 Şubat 2021. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2022. 
  2. ^ "10 years since Kadhafi death, stability still eludes Libya". Agence France-Presse. France 24. 19 Ekim 2021. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2022. 
  3. ^ "Feature: Libyans struggling in poverty, chaos 10 years after NATO intervention". Xinhua News Agency. 7 Mayıs 2021. 14 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2022. 
  4. ^ "Libya's Second Civil War: How did it come to this?". Conflict News. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015. National Post View (24 Şubat 2015). "National Post View: Stabilizing Libya may be the best way to keep Europe safe". National Post. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015. 
  5. ^ Pelham, Nicolas (February 2015). "Libya Against Itself". The New York Review of Books. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015. 
  6. ^ Fadel, L. "Libya's Crisis: A Shattered Airport, Two Parliaments, Many Factions". 26 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ "The World". LA Times. 3 Mart 1987. 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  8. ^ "Libyan ex-PM named new spy chief". IOL. Agence France-Presse. 12 Nisan 2009. 13 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  9. ^ William Maclean (11 Eylül 2011). "Exclusive: At bay, captured Libyan spy chief defiant". Reuters. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  10. ^ "Libya's reforming premier sacked". BBC News. 6 Mart 2006. 14 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  11. ^ "Libya rifts deepen as new PM named, incumbent refuses to yield". Reuters. 10 Şubat 2022. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
  12. ^ "Libya: Tobruk parliament names new PM, fuelling division". Al Jazeera. 10 Şubat 2022. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
  13. ^ a b "Libya parliament suspends rival eastern-based PM Bashagha". www.aljazeera.com (İngilizce). 23 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 

Dış bağlantılar