Pançaratra

11. yüzyıldan kalma bir Vaikunta Çaturmurti. Vişnu'yu ve onun avatarlarını (tecellilerini) temsil eder. Pançatantra mezhebi açısından önemlidir.

Pancharatra (IAST: Pāñcarātra), MÖ 3. yüzyılın sonlarında Vişnu'nun Narayana ve diğer çeşitli avatarlar formları etrafında ortaya çıkan bir Hindu dini hareketi.[1] Hareket daha sonra eski Bagavata geleneğiyle birleşti ve Vaişnavizm'in gelişimine katkıda bulundu.[2] Pançaratra hareketi, Pançaratra Samhita adı verilen Sanskritçe çok sayıda edebi inceleme metninin yazılmasını sağladı ve bunlar teistik Vaişnava hareketleri içinde etkili metinleri oldu.[3]

Kelimenin tam anlamıyla beş gece (pañca: beş, rātra: gece) anlamına gelen Pancharatra terimi çeşitli şekillerde yorumlanmıştır.[4] Terim, beş gece boyunca bir fedakarlık gerçekleştiren ve aşkın bir varlığa dönüşerek tüm varlıklarla bir olan bir bilgeye, Narayana'ya atfedilmiştir.[5] Pançaratra Agamaları (metinleri), Madvaçarya'nın Madva Sampradaya veya Brahma Sampradaya'sı ve Ramanuca'nın Sri Vaişnava Sampradaya'sı dahil olmak üzere birçok Vaişnava felsefesinin en önemli metinlerinden bazılarını oluşturur.[5] Pançaratra Agamaları 200'den fazla metinden oluşur ve bu metinlerin MS 600 ile MS 850 arasında yazıldığı tahmin edilir.[6]

Şandilya Sutraları (~MS 100),[7] Bakti Pançaratra doktrinini sistemleştiren bilinen en eski metindir ve Güney Hindistan'daki MS 2. yüzyıldan kalma yazıtlar, Pançaratra doktrinlerinin o zamanlar o bölgede bilindiğini göstermektedir.[2] 8. yüzyılda Adi Şankara, Pançaratra doktrinini ve diğer teistik yaklaşımları eleştirerek Pançaratra'nın monistik manevi arayışlara karşı olduğunu ve Vedik olmadığını belirtmiştir.[8] Önemli bir Vaişnavizm bilgini olan, 11. yüzyılda yaşamış Ramanuca, Pançaratra hareketinin fikirleri ile Vedalardaki monistik fikirleri birleştiren nitelikli bir monizm doktrini geliştirmiştir.[7] Pancharatra teolojisi, Hinduizm geleneklerindeki birincil ve ikincil avatarla ilgili doktrinlerin kaynağıdır.[9]

Pratikleri

Pancharatra geleneğide, her gün uygulanması gereken Pançakala, yani beş ibadet bulunmaktadır:[10]

Abhigamna (abdest ve tanrıya sabah duaları).

Upadana (ibadet materyalleri toplama).

İcya (adak sunarak ibadet).

Svadyaya veya (kutsal metin üzerine çalışma yapma).

Yoga ve meditasyon.

Pançaratra geleneğinde ilahi tezahür teolojisinin önemi şu inançtır: Vişnu-Narayana'nın deneysel gerçekliğe ve insanlara nasıl ulaştığı sürecinin anlaşılmasının, kişinin bu süreci tersine çevirmesine yol açabileceğine inanılır. Pançaratra'ya göre, tersine çevirmeyi uygulayarak ve deneyselden giderek daha soyuta geçerek, insanlar içkin Vāsudeva-Krişna'ya erişebilir ve böylece kurtarıcı kurtuluşa (mokşa) ulaşabilirler.[9]

Kaynakça

  1. ^ Jones, Constance; Ryan, James D. (2006). Encyclopedia of Hinduism (İngilizce). Infobase Publishing. ss. 321-322. ISBN 978-0-8160-7564-5. 
  2. ^ a b "Pancharatra | Vaishnavism, Vedic Rituals, Agamic Texts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). Erişim tarihi: 24 Ocak 2025. 
  3. ^ Gonda, Jan (1977). Medieval religious literature in Sanskrit. A history of Indian literature / ed. by Jan Gonda Vol. 2. Epics and Sanskrit religious literature. Wiesbaden: Harrassowitz. ss. 39-41. ISBN 978-3-447-01743-5. 
  4. ^ van Buitenen, J. A. B. (1962). "The Name "Pañcarātra"". History of Religions (İngilizce). 1 (2): 291-299. doi:10.1086/462449. ISSN 0018-2710. 
  5. ^ a b Sharma, Chandradhar (2009). A critical survey of Indian philosophy. Reprint. Delhi: Motilal Banarsidass. s. 336. ISBN 978-81-208-0365-7. 
  6. ^ Amaresh Datta (1987). Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo (İngilizce). Sahitya Akademi. s. 95. 
  7. ^ a b Jones, Constance; Ryan, James D. (2006). Encyclopedia of Hinduism (İngilizce). Infobase Publishing. s. xxvii. ISBN 978-0-8160-7564-5. 
  8. ^ Green, Nile; Searle-Chatterjee, Mary (15 Temmuz 2008). Religion, Language, and Power (İngilizce). Routledge. ss. 107-108. ISBN 978-1-135-89287-6. 
  9. ^ a b Lochtefeld, James G. (2002). The illustrated encyclopedia of Hinduism. 2: N - Z. 1. Ed. New York: Rosen. s. 493. ISBN 978-0-8239-3180-4. 
  10. ^ Dalal, Roshen (2010). Hinduism: an alphabetical guide. New Delhi: Penguin Books. s. 293. ISBN 978-0-14-341421-6.